Mathias Bersohn
| |
| Data i miejsce urodzenia |
4 czerwca 1824 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci |
19 listopada 1908 |
Mathias Bersohn (ur. 4 czerwca 1824 w Warszawie, zm. 19 listopada 1908 tamże) – polski historyk sztuki i kultury pochodzenia żydowskiego.
Życiorys
[edytuj | edytuj kod]Urodzony w rodzinie żydowskiej, jako syn Majera Bersohna (1787–1873) i Chai z domu Szyman (1796-1855). Brat m.in. Jana (1829–1913) i Pauliny (żony Salomona Baumana).
Był obywatelem miasta Warszawy. Z zawodu był bankierem. Pełnił wiele odpowiedzialnych funkcji – od był 1877 był sędzią handlowym. Piastował też stanowisko prezesa zarządu Szpitala Dziecięcego Bersohnów i Baumanów, był członkiem zarządu Warszawskiego Towarzystwa Dobroczynności, członkiem Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk oraz członkiem Komisji Archeologicznej i Sztuki Akademii Umiejętności w Krakowie.
Z zamiłowania zajmował się badaniem historii, zbierał zabytki archeologiczne i dzieła sztuki, których bogatą kolekcję przekazał testamentem Towarzystwu Zachęty Sztuk Pięknych. Ogłosił drukiem liczne publikacje.
Jego żoną była Maria Levy (1834-1902), z którą miał cztery córki: Jadwigę (literatkę, poetkę, tłumaczkę (1853-1912), żonę Aleksandra Kraushara), Hortensję (żonę Franciszka Salezego Lewentala, 1856-1923), Wandę (żonę Józefa Baumrittera bankiera, ur. 1861) i Zofię (żonę Leopolda Landaua bankiera, ur. 1863).
Pochowany jest w grobowcu rodzinnym na cmentarzu żydowskim przy ulicy Okopowej w Warszawie (kwatera 26, rząd 1)[1][2].
Ważniejsze publikacje
[edytuj | edytuj kod]- Tobiasz Kohn, lekarz polski XVII wieku, Kraków 1872.[3]
- O rytownikach gdańskich. Podręcznik dla zbierających sztychy polskie, Warszawa 1887.[4]
- Kilka słów o dawniejszych bóźnicach drewnianych w Polsce /Zeszyty 1-3/. Kraków 1895 – 1900 – 1903[5][6][7]
- Studenci Polacy na Uniwersytecie Bolońskim w XVI i XVII, t. 1 i 2, Kraków 1894.
- Modlitewnik królowej Maryi Kazimiery Sobieskiej, Warszawa 1896.[8]
- Kilka słów o Janie Heweliuszu astronomie gdańskim z wieku XVII-go oraz o jego korespondencyi, Warszawa 1898.[9]
- Dawna zbrojownia książąt Radziwiłłów w Nieświeżu, Warszawa 1904.[10]
- Słownik biograficzny uczonych Żydów Polskich, Warszawa 1905 (przedruk: Warszawa 1983: Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe).
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Grób Mathiasa Bersohna w bazie danych Cmentarza Żydowskiego przy ul. Okopowej w Warszawie.
- ↑ Cmentarze m.st. Warszawy. Cmentarze żydowskie. Warszawa: Rokart, 2003. ISBN 83-916419-3-7.
- ↑ Mathias Bersohn, Tobiasz Kohn, lekarz polski w XVII wieku [online], polona.pl [dostęp 2019-07-06].
- ↑ Mathias Bersohn, O rytownikach gdańskich : podręcznik dla zbierających sztychy polskie [online], polona.pl [dostęp 2019-07-06].
- ↑ Mathias Berson, Kilka słów o dawniejszych bożnicach drewnianych w Polsce. Z. 1 [online], Osobne odb.: Sprawozdania Komisyi do Badania Hist. Sztuki w Polsce. T. 5, z. 4, polona.pl [dostęp 2019-07-06].
- ↑ Mathias Berson, Kilka słów o dawniejszych bożnicach drewnianych w Polsce. Z. 2 [online], Osobne odb.: Sprawozdania Komisyi do Badania Hist. Sztuki w Polsce. T. 6, z. 4, polona.pl [dostęp 2019-07-06].
- ↑ Mathias Berson, Kilka słów o dawniejszych bożnicach drewnianych w Polsce. Z. 3 [online], Osobne odb.: Sprawozdania Komisyi do Badania Hist. Sztuki w Polsce. T. 6, z. 4, polona.pl [dostęp 2019-07-06].
- ↑ Mathias Bersohn, Modlitewnik królowej Maryi Kazimiery Sobieskiej [online], polona.pl [dostęp 2019-07-06].
- ↑ Mathias Bersohn, Kilka słów o Janie Heweliuszu astronomie gdańskim z wieku XVII-go oraz o jego korespondencyi [online], polona.pl [dostęp 2019-07-06].
- ↑ Mathias Bersohn, Dawna zbrojownia książąt Radziwiłłów w Nieświeżu : (rozprawa czytana na posiedzeniu Komisyi Historyi Sztuki Akademii Umiejętności w Krakowie) [online], polona.pl [dostęp 2019-07-06].
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Zuzanna Rabska, w: Polski Słownik Biograficzny. T. 1. Kraków: Polska Akademia Umiejętności – Skład Główny w Księgarniach Gebethnera i Wolffa, 1935, s. 469–470. Reprint: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Kraków 1989, ISBN 83-04-03484-0.
- Kazimierz Reychman: Szkice genealogiczne, Serja I. Warszawa: Hoesick F., 1936, s. 21-24.
- Henryk Kroszczor: Cmentarz Żydowski w Warszawie. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1983, s. 11. ISBN 83-01-04304-0.
Linki zewnętrzne
[edytuj | edytuj kod]- Muzeum im. Mathiasa Bersohna w Warszawie Monika Kuhnke, Cenne, bezcenne/utracone, Nr 2 (14) kwiecień 1999
- Joachim Śliwa, Mathias Bersohn (1823–1908) i jego dary dla Gabinetu Archeologicznego Uniwersytetu Jagiellońskiego
- Publikacje Mathiasa Bersohna w serwisie Polona