Joanna Muszkowska-Penson

Joanna Muszkowska-Penson

Państwo działania	Polska
Data i miejsce urodzenia	25 października 1921 Warszawa
Data i miejsce śmierci	30 czerwca 2023 Sopot
Profesor nauk medycznych
Specjalność: choroby wewnętrzne, nefrologia
Alma Mater	Akademia Medyczna w Łodzi
Doktorat	1961
Habilitacja	1971
Profesura	1976
Nauczyciel akademicki
Uczelnia	Akademia Medyczna w Gdańsku
Odznaczenia

Joanna Helena Muszkowska-Penson (ur. 25 października 1921 w Warszawie^[1], zm. 30 czerwca 2023 w Sopocie^[2]) – polska lekarka i nauczycielka akademicka, profesor nauk medycznych, działaczka opozycji w okresie PRL, bliska współpracowniczka Lecha Wałęsy.

Córka bibliologa Jana Muszkowskiego^[3] i Janiny z domu Badior^[1]. W 1939 ukończyła X Gimnazjum im. Królowej Jadwigi w Warszawie. W 1940 została żołnierką Związku Walki Zbrojnej w Warszawie. W marcu 1941 zatrzymana i osadzona na Pawiaku, we wrześniu tegoż roku osadzona w niemieckim obozie koncentracyjnym Ravensbrück, skąd została wyzwolona w kwietniu 1945^[1][4].

W 1950 ukończyła studia na Akademii Medycznej w Łodzi. W 1961 doktoryzowała się, a w 1971 uzyskała stopień doktora habilitowanego^[4]. W 1976 otrzymała tytuł profesorski w zakresie nauk medycznych. Specjalizowała się w zakresie nefrologii i chorób wewnętrznych^[5]. W latach 1950–1980 zatrudniona w Klinice Chorób Nerek Akademii Medycznej w Gdańsku, następnie do 1991 w szpitalu wojewódzkim, w którym zajmowała stanowisko ordynatora oddziału internistycznego^[1].

W czasie wydarzeń sierpniowych w 1980 wspierała strajkujących stoczniowców, dołączyła następnie do „Solidarności”^[4]. Po wprowadzeniu stanu wojennego w swoim mieszkaniu ukrywała m.in. Piotra Dyka. W latach 80. była także osobistą lekarką i tłumaczką Lecha Wałęsy^[1][6]. 14 kwietnia 1984^[4] została zatrzymana i następnie aresztowana za kolportowanie wydawnictw drugiego obiegu. Pozbawienie wolności powszechnie znanej i szanowanej lekarki spotkało się z protestami – petycję o jej uwolnienie podpisało kilka tysięcy osób. Ostatecznie Joanna Muszkowska-Penson została zwolniona po kilku dniach^[6]. Kontynuowała działalność opozycyjną, m.in. w maju i sierpniu 1988 udzielała się jako lekarka w czasie strajków w Stoczni Gdańskiej i w gdańskim porcie^[1].

W 1991 przeszła na emeryturę, po czym wyjechała do córki do Glasgow^[6]. W 2006 powróciła do Polski, podjęła pracę w biurze Lecha Wałęsy^[4].

Od 1954 była żoną Jakuba Pensona, w latach 60. rektora Akademii Medycznej w Gdańsku^[6].

Została pochowana 7 lipca 2023 na cmentarzu Srebrzysko w Gdańsku^[7].

• Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski (2006)^[8]
• Złoty Krzyż Zasługi (1975)^[1]
• Medal Księcia Mściwoja II (2014)^[9]
• Medal „Zasłużonemu Akademii Medycznej w Gdańsku” (1980)^[1]
• Medal 30-lecia Akademii Medycznej w Gdańsku (1975)^[1]
• Medal 50-lecia Akademii Medycznej w Gdańsku (1995)^[1]
• Odznaka honorowa „Za Zasługi dla Ochrony Praw Człowieka” (2016)^[10]
• Tytuł honorowego obywatela Gdańska (2018)^[11][12]

Jej wizerunek znalazł się na powstałym w 2019 muralu „Kobiety Wolności” na stacji PKM Strzyża w Gdańsku^[13]. W 2021 na dawnym domu Joanny Muszkowskiej-Penson przy ul. Tuwima 29 w Gdańsku odsłonięto poświęconą jej tablicę pamiątkową^[14].

• Moje dwie konspiracje. Z profesor Joanną Muszkowską-Penson rozmawia Maria Mrozińska, gdansk.pl, 30 maja 2017 [zarchiwizowane 2021-10-28] .