Krzysztof Jung

Krzysztof Jung

Data i miejsce urodzenia	11 lipca 1951 Warszawa
Data i miejsce śmierci	5 października 1998 Warszawa
Alma Mater	Akademia Sztuk Pięknych w Warszawie
Dziedzina sztuki	malarstwo, performance
Multimedia w Wikimedia Commons
Cytaty w Wikicytatach
Strona internetowa

Krzysztof Jung (ur. 11 lipca 1951 w Warszawie, zm. 5 października 1998 tamże) – polski malarz, grafik, performer, pedagog, twórca koncepcji teatru plastycznego.

Studiował na Wydziale Architektury Wnętrz Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie w latach 1971–1976. Po studiach związał się z Galerią Repassage^[1], którą prowadził w latach 1978–1979 (nosiła wtedy nazwę Repassage 2) i w której działał aż do jej zamknięcia w grudniu 1981. Tworzył w pierwszym okresie polskiego performance. W 1983, pod wpływem namów Wojciecha Karpińskiego i nawiązanego wtedy kontaktu z Józefem Czapskim, zajął się poważnie malarstwem. Zainteresował go przede wszystkim pejzaż, obrazy o mocnym, nasyconym kolorze, któremu artysta nadawał też rolę symboliczną. Od 1988 artysta tworzył i publikował w Zeszytach Literackich rysunkowe portrety wybitnych twórców, m.in. Józefa Czapskiego, Zbigniewa Herberta, Konstantego Jeleńskiego, Czesława Miłosza^[2].

Najbardziej charakterystycznym elementem działań i performances Krzysztofa Junga była koncepcja teatru plastycznego, tzw. nitkowania – omotania nicią ludzi, przedmiotów, pomieszczeń. Po raz pierwszy zastosował je w pracy dyplomowej Wizualne i niewizualne aspekty przestrzeni (1976). Składał się na nią environment – zanitkowanie przestrzeni oraz performance – nagi mężczyzna siedzący na krześle uwalniał się z „kokonu”, którym omotał go artysta. Najlepszym przykładem nitkowań jest tryptyk wykonany w marcu 1978 w Galerii Repassage. Złożyły się na nie environment Krzesło – rama krzesła zawieszona tuż nad podłogą na nieregularnej sieci utkanej z cienkiej nici, oraz dwa performances – Przemiana oraz Miłość. Ideą koncepcji teatru plastycznego było poszukiwanie wspólnego, wizualnego i zarazem sensualnego odpowiednika doznań zmysłowych^[3]. W opinii Pawła Leszkowicza:^[4] (...) Właśnie performance, czyli działania Krzysztofa Junga z końca lat 70. w kontrkulturowej warszawskiej galerii Repassage (1971-1981) uważam za jego najwybitniejszy wkład w eksperymentalną sztukę w Polsce i w przestrzeń płciowej i seksualnej odmienności. (...) Trudno w całej kulturze wizualnej PRL-u o inną równie homoerotyczną obecność. Pomijam oczywiście wszelkie homofobiczne, poniżające przywołania homoseksualizmu, produkowane w celu patologizacji tożsamości. W ich kontekście poważne i poetyckie akcje Junga mają w sobie psychiczną i analityczną głębię refleksji nad związkiem i męskością. Skupienie i rytualny aspekt teatru plastycznego, chronił również te działania przed śmiesznością zarezerwowaną dla homoerotyzmu w komediach polskich tego okresu. (...) Centralne miejsce w polskiej artystycznej i homoerotycznej męskości należy do Krzysztofa Junga, który został przez Grzegorza Kowalskiego^[1] uznany za pioniera sztuki ciała, która tak zdominowała polską scenę artystyczną w latach 90.^[5]

W okresie współpracy z galerią Repassage aranżował też działania uliczne, w których krytycznie komentował otaczającą rzeczywistość społeczno-polityczną. Drugim wątkiem jego sztuki było malarstwo i rysunek. Artysta od czasów studenckich stale rysował, w latach 70. tworząc serie stylizowanych, perfekcyjnych w detalach przedstawień owadów, motywów erotycznych czy scen inspirowanych literaturą (m.in. Przemianą Kafki). W latach 80. czerpie inspirację z licznych podróży po Europie, o czym pisze Wojciech Karpiński: Potrzebowałem pomocy w ożywieniu głosu, ożywieniu spojrzenia. Takim momentem wewnętrznego rozluźnienia i skupienia zarazem, „oderwania się od nieprzyjaciela” (jak to nazywam w swoim prywatnym języku) i zwrócenia się ku sobie i ku światu, było pojawienie się Krzysztofa Junga w Paryżu. Mój przyjaciel malarz miał w sobie, w dobrych chwilach, władzę rozjaśniania świata. W takim nastroju pojechałem w końcu grudnia 1984 roku do Rzymu, razem z Krzysztofem Jungiem, również zaproszonym przez Miriam Chiaromonte. Powróciłem na via Ofanto. Pokazywałem z radością Wieczne Miasto młodemu artyście, który pierwszy raz oglądał je swoimi intensywnymi oczami, a wtedy właśnie powrócił po okresie skrajnie nowoczesnych działań do klasycznych form wypowiedzi plastycznych. Pod wpływem obrazów Józefa Czapskiego namalował serię wspaniałych pejzaży (przywiózł je do Paryża z Warszawy). On także potrzebował odnowienia i wzmocnienia języka, który umożliwiłby mu twórczą rozmowę ze światem. Byłem jednak w czasie tego pobytu rozdarty między chęcią spacerów z Krzysztofem Jungiem po Rzymie a pokusą, nie mniej silną, zamknięcia się w gabinecie Nicoli Chiaromontego i skupienia nad jego tekstami^[6].

Zmarł na astmę. Pochowany na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach w Warszawie (kwatera K-1-35)^[7].

• 1974 – wystawa w budynku przy al. Jerozolimskich 44, Warszawa
• 1976 – Wizualne i niewizualne aspekty przestrzeni – Galeria Repassage, Warszawa
• 1977 – Publiczne motanie przestrzeni – Galeria Repassage, Warszawa
• 1978 – Dwa czerwone, czyli poemat przestrzenny o systemie – Galeria Repassage 2, Warszawa
• 1979 – Odpowiedzialność – działanie na branie Uniwersytetu Warszawskiego; performance Kokonienie – Galeria Repassage 2, Warszawa
• 1980 – performance Rozmowa – Galeria Re'Repassage, Warszawa; Stwarzanie poprzez innych i horyzont wolności – Galeria Re'Repassage, Warszawa
• 1981 – działanie Martwa natura – Galeria Re'Repassage, Warszawa
• 1982 – performance Pouczcie mnie, a będę milczał i w czym zbłądziłem pokażcie – pracownia Barbary i Wiktora Guttów, Warszawa; performance Caprichos XIII – Gdy rozum śpi, budzą się upiory – pracownia Barbary i Wiktora Guttów, Warszawa
• 1989 – Raj – Galeria Dziekanka, Warszawa; „Drzewa w środku świata” – Galeria Pokaz, Warszawa
• 1992 – Krajobraz ze świętym Sebastianem – Galeria Dziekanka, Warszawa
• 1999 – Krzysztof Jung 1951-1998 – wystawa pośmiertna w Muzeum im. Xawerego Dunikowskiego w Królikarni, Warszawa
• 2016 – Krzysztof Jung. Przemiana – Muzeum Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie
• 2017 – Krzysztof Jung : Arbres et visages – Bibliothèque Polonaise, Paryż
• 2019 – Krzysztof Jung : Zeichnungen | Drawings – Schwules Museum, Berlin

Wybrane wystawy zbiorowe:

• 1978 – VII Festiwal Sztuk Pięknych – Warszawa
• 1979 – Erotyka – Dom Artysty Plastyka, Warszawa; Dokumentacja wybranych działań 1977-79 – Galeria Repassage 2, Warszawa
• 1980 – Ogólnopolskie Konfrontacje Sztuka młodych, Ośrodek Propagandy Sztuki, Łódź; Niewydrukowany katalog. Pokaz dokumentacji z lat 1974-80 – Galeria Re'Repassage, Warszawa
• 1989 – Polak Niemiec Rosjanin – Zakłady Norblina, Warszawa
• 1993 – Sigma. Galeria. Repassage. Repassage 2, Re'Repassage – Galeria Zachęta, Warszawa
• 1997 – CARTOGRAPHERS. GEO-GNOSTIC PROJECTION FOR THE 21ST CENTURY – Zagrzeb, Chorwacja; Centrum Sztuki Współczesnej Zamek Ujazdowski, Warszawa (1998); Budapeszt, Węgry (1998); Maribor, Słowenia (1998)
• 2010 – Ars HomoErotica, Muzeum Narodowe w Warszawie
• 2023 – Multiple Realities: Experimental Art in the Eastern Bloc, 1960s-1980s, Walker Art Center, Minneapolis

• Maryla Sitkowska (red.), Sigma, Galeria Repassage, Repassage 2, Rerepassage, katalog wystawy, Galeria Zachęta, Warszawa 1993.
• Krzysztof Jung (1951-1998), katalog wystawy, Muzeum im.Xawerego Dunikowskiego w Królikarni -Oddział Muzeum Narodowego w Warszawie, Warszawa 2001.
• Katarzyna Urbańska (red.), Krzysztof Jung. Przemiana, katalog wystawy, Muzeum Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie, 2016
• Krzysztof Jung. Peintures, dessins, photographies, Paryż 2017
• Krzysztof Jung. The Male Nude | Der männliche Akt, Berlin 2019
• Paweł Leszkowicz, Performance pożądania. Po nitce do kłębka, czyli erotyka Krzysztofa Junga, w: Parametry pożądania, Universitas, Kraków 2006.
• Paweł Leszkowicz, Inni chłopcy z tamtych lat, w: Barbara Fazender. Rzeźba, Centrum Rzeźby Polskiej w Orońsku, Orońsko 2007.
• Grzegorz Piotrowski, Krzysztof Jung - reaktywacja, „Zeszyty Literackie” 2011, nr 4.
• Tamara Brzostowska, Wstąp w ten krajobraz, w: Latarnik, nr 27/2001
• Maryla Sitkowska, Sylwetki. Sztuki wizualne. Krzysztof Jung, Muzeum Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie, 2003 w: www.culture.pl
• Karol Sienkiewicz, Uzupełnienie do sylwetki Krzysztofa Junga, 2006 w: www.culture.pl
• Karol Sienkiewicz, Sylwetki. Sztuki wizualne. Roman Woźniak, 2006 w: www.culture.pl
• Michał Ksawery Schwarz, Portfolio, w: www.sztuka.net.pl
• Wojciech Karpiński, Czytanie Chiaromontego, „Gazeta Wyborcza”, również w wersji online.
• Wspomnienie w rocznicę odejścia Krzysztofa Junga, „Gazeta Wyborcza - Gazeta Stołeczna” 1999, nr 233 (05.10.1999), s.10.
• Raimund Wolfert, Płomień. Krzysztof Jung, prekursor polskiej sztuki gejowskiej, „Zeszyty Literackie” 2011, nr 113, s. 104-110 (również w wersji online: www.homiki.pl).

Zobacz kolekcję cytatów z Krzysztofa Junga w Wikicytatach

• Galeria Repassage

• Strona poświęcona twórczości Krzysztofa Junga
• Prace artysty w „Zeszytach Literackich”. zeszytyliterackie.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-04)].
• Krzysztof Jung, [w:] Twórcy [online], Culture.pl [dostęp 2024-03-22] [zarchiwizowane z adresu 2008-06-02] .
• Esej Pawła Leszkowicza nt. Krzysztofa Junga
• Krzysztof Jung w artykule Wojciecha Karpińskiego
• Tekst Pawła Leszkowicza pt. Performance pożądania. Po nitce do kłębka, czyli erotyka Krzysztofa Junga
• Rozmowa z Dorotą Krawczyk-Janisch o Krzysztofie Jungu
• Wspomnienia o Krzysztofie Jungu w „Palimpseście”, internetowym piśmie „Zeszytów Literackich”