Krzyżkowice (Pszów)

Krzyżkowice
	Dzielnica Pszowa
Państwo	Polska
Województwo	śląskie
Powiat	wodzisławski
Miasto	Pszów
W granicach Pszowa	13 października 1954
SIMC	0944988
Tablice rejestracyjne	SWD
	Położenie na mapie Pszowa Krzyżkowice
	Położenie na mapie Polski Krzyżkowice
	Położenie na mapie województwa śląskiego Krzyżkowice
	Położenie na mapie powiatu wodzisławskiego Krzyżkowice
	50°03′16″N 18°22′28″E/50,054321 18,374513

Krzyżkowice (niem. Krzischkowitz) – dzielnica Pszowa.

Dawniej siedziba gminy Krzyżkowice. 13 października 1954 stały się integralną częścią Pszowa w związku z nadaniem gromadzie Pszów statusu miasta^[1].

W latach 1975-1994 Krzyżkowice były dzielnicą Wodzisławia Śląskiego.

Położenie i opis

Jest to północno-zachodnia dzielnica miasta Pszów, przy drodze wojewódzkiej nr 933. Dzielnica ta ma charakter mieszkaniowy z zabudową jednorodzinną. W Krzyżkowicach znajduje się Kościół pw. Najświętszego Serca Pana Jezusa, Szkoła Podstawowa nr 3, Publiczne Przedszkole nr 4, filia Biblioteki Miejskiej (budynki przy ulicy Armii Krajowej), przy ulicy Oskara Kolberga jest Ochotnicza Straż Pożarna w Krzyżkowicach oraz boisko, na którym swoje mecze rozgrywa LKS „Naprzód 37” Krzyżkowice. Przy ulicy Dworskiej znajdują się zabudowania dworu z I połowy XIX wieku^[2].

Dzielnica sąsiaduje z: gminą Kornowac, gminą Lubomią, Kalwarią Pszowską, Rydułtowami i Pszowskimi Dołami.

Historia

Krzyżkowice wzmiankowane po raz pierwszy są na przełomie XIII i XIV w. jako wieś położona w pobliżu Żor i Wodzisławia^[3]. W okresie średniowiecza i później silne były związki Krzyżkowic z pobliskim Pszowem i Wodzisławiem a także ziemią wodzisławską. W latach 1975-1994 były dzielnicą Wodzisławia Śląskiego, a następnie Pszowa.

Nazwa

Według niemieckiego językoznawcy Heinricha Adamy’ego nazwa miejscowości pochodzi od polskiego słowa - "krzyż"^[4]. W swoim dziele o nazwach miejscowych na Śląsku wydanym w 1888 r. we Wrocławiu jako starszą od niemieckiej wymienia on nazwę w obecnej polskiej formie "Krzyzkowice" podając jej znaczenie "Kreuzenort" czyli po polsku "Krzyżowa miejscowość"^[4]. Niemcy zgermanizowali nazwę na Krzischkowitz w wyniku czego utraciła ona swoje pierwotne znaczenie^[4].

Znani ludzie urodzeni w Krzyżkowicach

Franciszek Chrószcz - górnik, weteran trzech wojen pruskich, nazywany Śląskim Drzymałą^[5].

Przypisy

↑ Dz.U. 1954 nr 49 poz. 254
↑ Pałace Śląska. [dostęp 2011-11-01]. (pol.).
↑ Piotr Hojka: O początkach Wodzisławia Ślaskiego. Racibórz: Wydawnictwo Nowiny, 2023, s. 48. ISBN 978-83-954738-5-2.
↑ ^a ^b ^c HeinrichH. Adamy HeinrichH., Die schlesischen Ortsnamen, ihre Entstehung und Bedeutung. Ein Bild aus der Vorzeit, wyd. 2, Breslau: Verlag von Priebatsch’s Buchhandlung, 1888, s. 81, OCLC 456751858 (niem.).
↑ Józef Piernikarczyk, „Ilustrowana księga pamiątkowa Górnego Śląska” Katowice 1923.

[1] Dz.U. 1954 nr 49 poz. 254

[2] Pałace Śląska. [dostęp 2011-11-01]. (pol.).

[Hojka-3] Piotr Hojka: O początkach Wodzisławia Ślaskiego. Racibórz: Wydawnictwo Nowiny, 2023, s. 48. ISBN 978-83-954738-5-2.

[Adamy-4] HeinrichH. Adamy HeinrichH., Die schlesischen Ortsnamen, ihre Entstehung und Bedeutung. Ein Bild aus der Vorzeit, wyd. 2, Breslau: Verlag von Priebatsch’s Buchhandlung, 1888, s. 81, OCLC 456751858 (niem.).

[5] Józef Piernikarczyk, „Ilustrowana księga pamiątkowa Górnego Śląska” Katowice 1923.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

dzielnica	Krzyżkowice
osiedla	Alojzego Biernackiego Grunwaldzkie Tadeusza Kościuszki Józefa Tytki
inne	Kalwaria Pszowska Pszowskie Doły Stara Maszyna Wrzosy
Części miasta wg TERYT	Kolonia Krzyżkowice Krzyżkowice Pszowskie Doły