Omieg

Omieg
	; Morfologia (D. pardalianches)
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	rośliny zielone
Nadgromada	rośliny telomowe
Gromada	rośliny naczyniowe
Podgromada	rośliny nasienne
Nadklasa	okrytonasienne
Klasa	Magnoliopsida
Nadrząd	astropodobne
Rząd	astrowce
Rodzina	astrowate
Podrodzina	Asteroideae
Rodzaj	omieg
	Nazwa systematyczna
	Doronicum L.; Sp. Pl. 885. 1753
	Typ nomenklatoryczny
	Doronicum pardalianches L.
Synonimy
	Arnica Boehmer in C. G. Ludwig; Aronicum Neck. ex Rchb.; Fullartonia DC.; Grammarthron Cass.;
	Arnica Boehmer in C. G. Ludwig; Aronicum Neck. ex Rchb.; Fullartonia DC.; Grammarthron Cass.;
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Omieg (Doronicum L.) – rodzaj roślin należący do rodziny astrowatych. Obejmuje 29 gatunków^[4]. Zasięg rodzaju obejmuje Eurazję i północno-zachodnią Afrykę^[4]. W polskiej florze dwa gatunki występują jako rodzime (omieg górski D. austriacum i omieg kozłowiec D. clusii)^[5]. Rosną w lasach, na górskich łąkach i piargach^[6].

Niektóre omiegi są uprawiane jako rośliny ozdobne, cenione dla okazałych, żółtych kwiatostanów i wiosennego terminu kwitnienia^[6]. Jako takie zawleczone i zdziczałe występują też w Ameryce Północnej^[7]. Najczęściej w uprawie spotykane są: omieg wschodni D. caucasicum, omieg zachodni D. pardalianches i omieg babkolistny D. plantagineum^[6].

Morfologia

Organy podziemne: Kłącza, czasem z rozłogami^[7] i bulwiasto zgrubiałymi korzeniami^[6].
Łodyga: Zwykle pojedyncza, wyprostowana, osiągająca wysokość od 10 do 90 cm, rzadko do 150 cm^[7].
Liście: Odziomkowe i łodygowe, skrętoległe, siedzące lub ogonkowe (u nasady ogonek często rozszerzony, otulający uszkami łodygę). Blaszka liściowa jajowata, eliptyczna lub lancetowata. Brzeg liścia cały lub ząbkowany. Powierzchnia liścia gładka lub owłosiona, u niektórych gatunków owłosiona gruczołowato (zwłaszcza na nerwach)^[7].
Kwiaty: Zebrane w koszyczki ustawione pojedynczo na szczycie łodygi lub skupione w większej liczbie w formie baldachogrona. Szypułki pod koszyczkami często gruczołowato owłosione. Okrywa dzwonkowata, półkulista lub szersza o średnicy 22–40 mm. Listki okrywy trwałe i liczne, w 2–3 szeregach, wzniesione lub rozpostarte, lancetowate lub równowąskie, jednakowej długości, na skraju czasem błoniaste, często orzęsione, na powierzchni owłosione. Dno koszyczka wypukłe lub półkoliste, gładkie lub z drobnymi zagłębieniami. Kwiaty języczkowe w liczbie od 13 do ponad 40 (u odmian ogrodowych często liczniejsze), płodne, z koroną żółtą. Kwiatów rurkowatych jest w koszyczku od 50 do ponad 250, są obupłciowe, płodne, z żółtą, rurkowatą koroną zakończoną pięcioma płatkami wyprostowanymi lub odgiętymi. Puch kielichowy trwały zwykle z 40–60 włosków, czasem brak w kwiatach języczkowatych^[7].
Owoce: Spłaszczone, jajowate, opatrzone 5 lub 10 żebrami, gładkie lub owłosione^[7].

Biologia

Byliny. Liczba chromosomów 2n = 60^[7].

Systematyka

Pozycja systematyczna

Rodzaj z rodziny astrowatych (Asteraceae) zaliczany w jej obrębie do podrodziny Asteroideae i do plemienia Senecioneae^[8] lub wyodrębniany we własnym, monotypowym plemieniu Doroniceae^[9]^[10].

Wykaz gatunków^[4]^[5]^[11]

Doronicum altaicum Pall.
Doronicum austriacum Jacq. – omieg górski
Doronicum cacaliifolium Boiss. & Heldr.
Doronicum calotum (Diels) Q.Yuan
Doronicum carpaticum (Griseb. & Schenk) Nyman – omieg karpacki
Doronicum carpetanum Boiss. & Reut. ex Willk. & Lange
Doronicum cataractarum Widder
Doronicum caucasicum M.Bieb. – omieg wschodni
Doronicum clusii (All.) Tausch – omieg kozłowiec
Doronicum columnae Ten. – omieg sercowaty, o. sercolistny
Doronicum conaense Y.L.Chen
Doronicum corsicum (Loisel.) Poir.
Doronicum dolichotrichum Cavill.
Doronicum × excelsum (N.E.Br.) Stace
Doronicum falconeri C.B.Clarke ex Hook.f.
Doronicum × fritschii Widder
Doronicum glaciale (Wulfen) Nyman – omieg lodnikowy
Doronicum × grafii Widder
Doronicum grandiflorum Lam. – omieg wielkokwiatowy
Doronicum × halacsyi Eichenf.
Doronicum haussknechtii Cavill.
Doronicum hungaricum Rchb.f. – omieg węgierski
Doronicum kamaonense (DC.) Alv.Fern.
Doronicum macrophyllum Fisch.
Doronicum maximum Boiss. & A.Huet
Doronicum × minutilloi Peruzzi
Doronicum oblongifolium DC.
Doronicum pardalianches L. – omieg zachodni
Doronicum × pardalianchoides Bornm. & Koch
Doronicum plantagineum L. – omieg babkolistny
Doronicum × prennii Widder
Doronicum pyrenaicum (J.Gay ex Gren. & Godr.) Rivas Mart.
Doronicum reticulatum Boiss.
Doronicum stenoglossum Maxim.
Doronicum turkestanicum Cavill.
Doronicum wendelboi J.R.Edm.

Przypisy

↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
↑ Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-04-15] (ang.).
↑ ^a ^b Index Nominum Genericorum. [dostęp 2009-01-30].
↑ ^a ^b ^c ^d Doronicum L.. [w:] Plants of the World online [on-line]. Royal Botanic Gardens, Kew. [dostęp 2022-07-11].
↑ ^a ^b ZbigniewZ. Mirek ZbigniewZ. i inni, Vascular plants of Poland. An annotated checklist, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2020, s. 71, ISBN 978-83-62975-45-7 .
↑ ^a ^b ^c ^d Roger Philips, Martyn Rix: The Botanical Garden. Vol. 2. Perennials and annuals. London: Macmillan, 2002, s. 350. ISBN 0-333-74890-5.
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g Doronicum in Flora of North America. eFloras.org. [dostęp 2009-01-05]. (ang.).
↑ Panero J.L., Funk V.A.. Toward a phylogenetic subfamilial classification for the Compositae (Asteraceae). „Proceedings of the Biological Society of Washington”. 115 (4), s. 909–922, 2002. Biological Society of Washington.
↑ J.L. Panero. New combinations and infrafamilial taxa in the Asteraceae. „Phytologia”. 87, s. 1-14, 2005.
↑ Doroniceae Panero. [w:] Compositae. The Global Database [on-line]. The International Compositae Alliance. [dostęp 2022-07-11].
↑ Wiesław Gawryś: Słownik roślin zielnych. Kraków: Officina botanica, 2008, s. 71. ISBN 978-83-925110-5-2.

[ruggiero-1] Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).

[apweb-2] Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-04-15] (ang.).

[A-3] Index Nominum Genericorum. [dostęp 2009-01-30].

[powo-4] Doronicum L.. [w:] Plants of the World online [on-line]. Royal Botanic Gardens, Kew. [dostęp 2022-07-11].

[checklist-5] ZbigniewZ. Mirek ZbigniewZ. i inni, Vascular plants of Poland. An annotated checklist, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2020, s. 71, ISBN 978-83-62975-45-7 .

[philips-6] Roger Philips, Martyn Rix: The Botanical Garden. Vol. 2. Perennials and annuals. London: Macmillan, 2002, s. 350. ISBN 0-333-74890-5.

[eflora-7] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g Doronicum in Flora of North America. eFloras.org. [dostęp 2009-01-05]. (ang.).

[8] Panero J.L., Funk V.A.. Toward a phylogenetic subfamilial classification for the Compositae (Asteraceae). „Proceedings of the Biological Society of Washington”. 115 (4), s. 909–922, 2002. Biological Society of Washington.

[9] J.L. Panero. New combinations and infrafamilial taxa in the Asteraceae. „Phytologia”. 87, s. 1-14, 2005.

[tica-10] Doroniceae Panero. [w:] Compositae. The Global Database [on-line]. The International Compositae Alliance. [dostęp 2022-07-11].

[gawrys-11] Wiesław Gawryś: Słownik roślin zielnych. Kraków: Officina botanica, 2008, s. 71. ISBN 978-83-925110-5-2.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]