Bitwa o Kępę Oksywską
| II wojna światowa, kampania wrześniowa | |||
 Pomnik pamięci m.in. żołnierzy baterii „Canet” z Kępy Oksywskiej na Cmentarzu Marynarki Wojennej w Gdyni-Oksywiu | |||
| Czas | |||
|---|---|---|---|
| Miejsce | |||
| Terytorium | |||
| Przyczyna |
agresja III Rzeszy na Polskę | ||
| Wynik |
zwycięstwo Niemców | ||
| Strony konfliktu | |||
| |||
| Dowódcy | |||
| |||
| Siły | |||
| |||
| Straty | |||
| |||
Położenie na mapie Polski w 1939  | |||
 54°32′54,856″N 18°32′46,046″E/54,548571 18,546124
| |||
Bitwa o Kępę Oksywską, także Obrona Kępy Oksywskiej – obrona Kępy Oksywskiej przez oddziały polskie w dniach 1-19 września 1939 roku (działania lądowe od 10 września). Był to jeden z epizodów polskiej obrony Wybrzeża w kampanii wrześniowej 1939.
Po wybuchu II wojny światowej, już w ciągu pierwszych dni walk rejon Wybrzeża został odcięty od reszty kraju. Z tego powodu 10 września 1939 r. po ciężkich walkach w rejonie Redy i na zachodnich przedpolach Gdyni, płk Stanisław Dąbek, dowódca Lądowej Obrony Wybrzeża, podjął decyzję oddania rejonu Gdyni i generalnego odwrotu wszystkich sił na teren Kępy Oksywskiej. Była ona również spowodowana brakiem nadejścia wsparcia, początkowo przewidywanego przez Sztab Główny w planach obrony.
Na Kępie znalazło się w krótkim czasie ok. 9 tys. żołnierzy polskich, 120-140 ckm, 14 moździerzy, 23 działa piechoty, oraz wielu cywilów. Walki piechoty trwały od 10 do 19 września. W krótkim okresie i na terenie o powierzchni zaledwie 4 km² stoczono co najmniej 110 potyczek. Brak umocnień poza najprostszymi rowami strzeleckimi przyczynił się do wzrostu strat po polskiej stronie – zginęło ponad 2 tys. żołnierzy, czyli 14% stanu osobowego (dla porównania – pod Monte Cassino zginęło ok. 1200 Polaków).
Po południu 19 września, wyczerpawszy wszelką możliwość dalszej obrony, płk Dąbek poprowadził garstkę pozostających przy nim żołnierzy do ataku, podczas którego został trafiony w głowę odłamkiem pocisku moździerzowego. Ranny pułkownik ostatnią kulę zostawił dla siebie i odebrał sobie życie strzałem z pistoletu. O godzinie 17:00 Kępa Oksywska skapitulowała.
Walki żołnierzy polskich o Oksywie zostały upamiętnione na Grobie Nieznanego Żołnierza w Warszawie, napisem na jednej z tablic po 1990 r. "WESTERPLATTE-OKSYWIE-HEL 1 IX - 2 X 1939".
Ostatni żyjący weteran tej bitwy, kapitan w stanie spoczynku Aleksander Pawelec, zmarł 4 lutego 2019 w wieku 103 lat[1][2].
Zobacz też
[edytuj | edytuj kod]Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Wojsko Polskie | Urodziny najstarszego marynarza [online], www.wojsko-polskie.pl [dostęp 2018-12-16] [zarchiwizowane z adresu 2018-12-16].
- ↑ Katarzyna Fryc: Zmarł Aleksander Pawelec, ostatni obrońca Kępy Oksywskiej. Miał 103 lata. 2019-02-05. [dostęp 2019-02-06].
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Gdynia 1939. Relacje uczestników walk lądowych, wstęp, wybór, koment. Wacław Tym, Andrzej Rzepniewski, Wydawnictwo Morskie, Gdańsk 1979.
- Antoni Kopacz, Obrona Kępy Oksywskiej. Nieznane relacje obrońców polskiego morza 1 IX - 19 IX 1939 r., Wydawnictwo Maria, Polanica Zdrój – Nowa Ruda 2013.
- Edmund Kosiarz, Obrona Kępy Oksywskiej, „Książka i Wiedza”, Warszawa 1973.
- Władysław Szarski, Zapomniana tragedia Oksywia, Muzeum Obrony Wybrzeża, Hel 2013.
Linki zewnętrzne
[edytuj | edytuj kod]- Strona o obronie Wybrzeża w 1939 r. w serwisie "Helska Tawerna". hela.com.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2009-08-28)].