Alpha Condé

Alpha Condé

Alpha Condé (2017)
Data i miejsce urodzenia	4 marca 1938 Boké
Prezydent Gwinei
Okres	od 21 grudnia 2010 do 5 września 2021
Przynależność polityczna	Zgromadzenie Ludu Gwinei
Poprzednik	Sékouba Konaté (p.o.)
Następca	Mamady Doumbouya[1]
Multimedia w Wikimedia Commons
Cytaty w Wikicytatach

Alpha Condé (ur. 4 marca 1938 w Boké) – gwinejski polityk, wieloletni lider opozycji i przewodniczący Zgromadzenia Ludu Gwinei, kandydat w wyborach prezydenckich w 1993 i 1998 oraz zwycięzca wyborów prezydenckich w 2010. W latach 2010–2021 prezydent Gwinei – pierwszy demokratycznie wybrany przywódca kraju.

Alpha Condé urodził się w 1938 w mieście Boké w zachodniej Gwinei. W wieku 15 lat wyjechał do Francji, gdzie podjął naukę w Instytucie Nauk Politycznych w Paryżu oraz na Sorbonie. Po zakończeniu studiów powrócił do ojczyzny^[2].

W działalność polityczną zaangażował się w latach 50., kiedy był przewodniczącym Federacji Czarnoskórych Studentów we Frankofońskiej Afryce. Opowiadał się za niepodległością Gwinei, co stało się faktem w 1958. Z powodu krytyki dyktatorskich rządów prezydenta Ahmeda Sekou Touré został uznany za wroga państwa, co zmusiło go do udania się na emigrację do Francji. W 1970 został skazany zaocznie na karę śmierci. We Francji wykładał prawa człowieka na Sorbonie^[3][2].

W 1987, już w czasie rządów prezydenta Lansany Conté, założył na emigracji Zgromadzenie Ludu Gwinei (Rassemblement du Peuple de Guinée, RPG). Do Konakry powrócił dopiero w maju 1991, po wprowadzeniu w kraju systemu wielopartyjnego. Pomimo tego władze zakazały organizacji wiecu RPG na stadionie klubu Athlético de Coléah w Konakry, a Condé w celu uniknięcia deportacji szukał schronienia w ambasadzie Senegalu^[2][3].

W grudniu 1993 wziął udział w pierwszych w historii kraju wielopartyjnych wyborach prezydenckich. Według oficjalnych danych zajął drugie miejsce z wynikiem 19,55% głosów, za urzędującym prezydentem Conté (51,70% głosów). Władze anulowały wówczas wyniki z części okręgów wyborczych, stanowiących jego bastiony poparcia. Opozycja uznała wybory za sfałszowane i odrzuciła ich wyniki. W wyborach parlamentarnych w czerwcu 1995 RPG zdobyło 19 spośród 114 mandatów^[4][2][3].

W kolejnych wyborach prezydenckich 14 grudnia 1998 Condé zajął według oficjalnych wyników trzecie miejsce, zdobywając 16,6% głosów poparcia, za prezydentem Conté (56,1%) oraz Mamadou Boye Bâ (24,6%). Również i tym razem odrzucił wyniki głosowania, uznając je za sfałszowane^[2][4]. 16 grudnia 1998, dwa dni po wyborach, podobnie jak wielu pozostałych liderów opozycji, został aresztowany pod zarzutem przygotowywania buntu przeciwko rządzącym. Przez ponad 20 miesięcy był przetrzymywany w więzieniu bez wyroku i procesu sądowego. W jego obronie wystąpiła Amnesty International, która oskarżyła gwinejskie władze o łamanie praw człowieka oraz Rada Unii Międzyparlamentarnej, która uznała jego aresztowanie za złamanie przysługującemu mu immunitetu poselskiego. We wrześniu 2000 został ostatecznie skazany na 5 lat pozbawienia wolności za "przestępstwa przeciwko władzy państwowej i integralności terytorium kraju". Z więzienia został zwolniony jednak w maju 2001 na mocy prezydenckiego prawa łaski, pod warunkiem rezygnacji z działalności politycznej^[2]. Po ułaskawieniu opuścił ojczyznę i udał się do Francji^[5]. Jego partia zbojkotowała wybory parlamentarne w czerwcu 2002 oraz prezydenckie w grudniu 2003^[4].

Alpha Condé powrócił do Gwinei w lipcu 2005^[5]. Po śmierci prezydenta Conte i przeprowadzeniu zamachu stanu przez kapitana Moussę Dadis Camarę w grudniu 2008, poparł początkowo nowe władze wojskowe obiecujące demokratyczne wybory i walkę z korupcją, nazywając ich członków "patriotami"^[6]. Jednak wkrótce potem, z powodu nierealizowania przez kapitana Camarę swoich zobowiązań, zmienił stanowisko i wystąpił z krytyką junty wojskowej^[3]. Jako lider RPG wszedł w skład koalicji partii opozycyjnych Forum Żywych Sił Gwinei (Forum des Forces Vives de Guinée), która domagała się organizacji wolnych wyborów i we wrześniu 2009 zorganizowała protest w Konakry, brutalnie stłumiony przez służby bezpieczeństwa^[2]. Dzień po stłumieniu wiecu potępił masakrę oraz zapowiedział mobilizację społeczeństwa i kontynuowanie protestów przeciwko "kryminalnemu reżimowi wojskowemu"^[7].

W lutym 2010, po utworzeniu przez przedstawicieli junty i opozycji rządu jedności narodowej na czele z Jeanem-Marie Doré, ogłosił swój start w wyborach prezydenckich w czerwcu 2010^[2]. W pierwszej turze wyborów 27 czerwca 2010 zajął drugie miejsce, zdobywając 18,25% głosów poparcia. 7 listopada 2010 zmierzył się w drugiej turze głosowania z Cellou Dalein Diallo, w której zwyciężył z wynikiem 52,5% głosów^[8]. 3 grudnia 2010 wyniki wyborów zatwierdził Sąd Najwyższy^[3]. 21 grudnia 2010 został zaprzysiężony na urząd prezydenta Gwinei, pierwszego wybranego w demokratycznych wyborach^[9].

W wyborach prezydenckich 11 października 2015 uzyskał reelekcję, zdobywając 58% głosów już w pierwsze turze i pokonując drugiego Cellou Daleina Diallo, który zdobył 31% głosów^[10]. 30 stycznia 2017 został wybrany na roczną kadencję na stanowisku przewodniczącego Unii Afrykańskiej^[11].

5 września 2021 został obalony w wyniku zamachu stanu przeprowadzonego przez wojsko^[12][13].

• Strona oficjalna. alphaconde.com. [dostęp 2010-12-03]. (fr.).