Albert Namatjira

Albert Namatjira

Data i miejsce urodzenia	28 lipca 1902 r. Hermannsburg
Data i miejsce śmierci	8 sierpnia 1959 r. Alice Springs
Zawód, zajęcie	malarz
Multimedia w Wikimedia Commons

Albert Namatjira (ur. 28 lipca 1902 r. w Hermannsburg, zm. 8 sierpnia 1959 r. w Alice Springs) – australijski aborygeński malarz pejzażysta.

Urodził się 28 lipca 1902 r.^[1] w luterańskiej misji w Hermannsburg koło Alice Springs^[2] w rodzinie Namatjiry i jego żony Ljukuty^[3] z ludu Arandów. Początkowo nosił imię Elea, które zmieniono, gdy jego rodzice przyjęli chrześcijaństwo^[2] i zmienili imiona na Jonathan i Emilie. Albert Namatjira uczęszczał do szkoły misyjnej w Hermannsburgu i mieszkał w szkolnym internacie. W wieku 13 lat spędził pół roku w buszu^[3] i przeszedł inicjację, po której został przyjęty do społeczności plemiennej, a potem studiował prawa i zwyczaje swojej społeczności. W wieku 17 lat poślubił Ilkalitę ze społeczności Luritja^[2], z którą miał ósemkę dzieci. W 1923 r. wraz z rodziną wrócił do Hermannsburga, gdzie jego żona po chrzcie przyjęła imię Rubina. Parał się różnymi pracami, m.in. wytwarzał bumerangi i woomery, był kowalem, stolarzem i kowbojem^[3].

Już w dzieciństwie szkicował otaczającą go rzeczywistość^[3]. Malarstwa nauczył się w latach 1930. w Hermannsburgu^[4] od australijskiego malarza Reksa Battarbee′ego, który odwiedził tę miejscowość w 1934 r.^[2] z malarzem Johnen Gardnerem i zorganizował dla miejscowych wystawę ich prac. Arandowie spotykali się dotąd tylko z ilustracjami biblijnymi i był to ich pierwszy kontakt z pejzażami przedstawiającymi ich rodzinny kraj. Namatjira towarzyszył potem Battarbee′emu na dwumiesięcznej wyprawie plenerowej w Macdonnell Ranges^[3].

Battarbee był pod wrażeniem talentu Namatjiry^[3] i nauczył go malarstwa w stylu zachodnim^[2]. W następnym roku superintendent wspólnoty z Hermannsburg, pastor Friedrich Albrecht, pokazał jego malarstwo na luterańskiej konferencji w Nuriootpa, a Battarbee zaprezentował jego trzy akwarele na wystawie w Royal South Australian Society of Arts w Adelaidzie. W 1938 r.^[3] Battarbee pomógł mu zorganizować pierwszą wystawę^[2] w Melbourne, gdzie jego prace zostały wyprzedane w ciągu dwóch dni^[4]. Sukces wystawy zachęcił Namatjirę do wystawienia swoich prac w Adelaidzie i Sydney^[2].

W latach 1940. jego prace stały się modne w całej Australii, a Namatjirze poświęcono biografię i film^[4], zaś reprodukcje jego prac były obecne w domach w całym kraju^[5]. Komercyjny sukces jego twórczości przyniósł Namatjirze pieniądze, które zainwestował on w duże gospodarstwo hodujące bydło, ale ostatecznie inwestycja nie doszła do skutku jako niewykonalna w wybranej lokalizacji. Wkrótce potem Namatjira próbował zbudować dom w Alice Springs, ale okazało się to niemożliwe z powodu przepisów ograniczających prawa Aborygenów^[2]. Szukając innych sposobów utrzymania rodziny, odkrył złoża miedzi w Areyonga Reserve, ale okazały się one komercyjnie bezużyteczne^[3].

W latach 1950. organizowano kolejne ekspozycje jego prac^[2]. W 1954 r. Namatjira został w Canberze przedstawiony królowej Elżbiecie II^[4], która była fanką jego twórczości^[5]. W 1957 r. otrzymał australijskie obywatelstwo^[2], chociaż wszystkich pozostałym Aborygenom przyznano je dopiero 12 lat później^[6]. Jako obywatel zyskał prawo zakupu alkoholu i swobodnego wstępu do hoteli^[5], a także w odróżnieniu od innych Aborygenów otrzymał prawo wyborcze i możliwość swobodnego wyboru miejsca zamieszkania^[2]. Namatjira zgodnie z plemiennym prawem dzielił się alkoholem z innymi Arandami^[4], za co został aresztowany w 1958 r., gdy w społeczności doszło do morderstwa^[5]. Namatjira nie zgadzał się z oskarżeniem i składał apelację, ale został skazany na karę dwóch miesięcy pozbawienia wolności^[2]. Mimo ułaskawienia podupadł na zdrowiu i zmarł w następnym roku^[4], nie wracając już do malarstwa^[5].

Jest jednym z najlepiej znanych australijskich artystów, a jego pejzaże stały się ikonicznymi synonimami australijskiego interioru. W swojej twórczości wyrażał związki z ziemią Arandów, ukazując zróżnicowane oblicza tego obszaru^[1]. Jego prace wystawia National Gallery of Australia, większość galerii stanowych, Museum Victoria i Araluen Arts Centre^[6].

Zmarł 8 sierpnia 1959 r. w szpitalu w Alice Springs z powodu nadciśnieniowej niewydolności serca i został pochowany w obrządku luterańskim na miejscowym cmentarzu^[3].