Czosnek skalny

Czosnek skalny
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	rośliny zielone
Nadgromada	rośliny telomowe
Gromada	rośliny naczyniowe
Podgromada	rośliny nasienne
Nadklasa	okrytonasienne
Klasa	Magnoliopsida
Nadrząd	liliopodobne (≡ jednoliścienne)
Rząd	szparagowce
Rodzina	amarylkowate
Rodzaj	czosnek
Gatunek	czosnek skalny
	Nazwa systematyczna
	Allium lusitanicum Lam.; Encycl. 1: 70 (1783)
Synonimy
	Allium acutangulum Ambros.; Allium acutangulum Rchb.; Allium acutangulum var. montanum Klett & Richt.; Allium acutangulum subsp. petraeum (DC.) Čelak.; Allium acutangulum var. petraeum DC.; Allium angulosum DC.; Allium angulosum var. montanum Pohl; Allium fallax Schult. & Schult.f.; Allium fallax subsp. montanum (Pohl) Fr.; Allium fallens Bubani; Allium leptophyllum Schur; Allium montanum F.W.Schmidt; Allium montanum subsp. lusitanicum (Lam.) Nyman; Allium petraeum Genty; Allium schoenoprasum subsp. lusitanicum (Lam.) K.Richt.; Allium senescens Host; Allium senescens subsp. lusitanicum (Lam.) Dostál; Allium senescens subsp. montanum (Pohl) Holub;
	Multimedia w Wikimedia Commons

Czosnek skalny (Allium lusitanicum Lam.) – gatunek roślin z rodziny amarylkowatych. Występuje w znacznej części Europy z wyjątkiem północy i wschodu^[4]^[3]. W Polsce występuje głównie na południu, szczególnie w Tatrach i Pieninach.

Morfologia

Łodyga: Wykształca się w postaci tzw. piętki w cebuli podziemnej i obłego głąbika zwieńczonego kwiatostanem w czasie kwitnienia. W górnej części głąbik jest spłaszczony i kanciasty, ma wysokość 5–30(50) cm.
Część podziemna: Liczne, cienkie i prawie obłe cebule wyrastające na skośnym kłączu.
Liście: Tylko odziomkowe, płaskie, równowąskie, o szerokości 2–3 mm i 5–11 nerwach.
Kwiaty: Zebrane w kulisty, gęsty baldach bez cebulek. Występują 2–3 jajowate, trwałe okrywy, 2-3-krotnie krótsze od kwiatostanu. Szypułki kwiatów są gładkie i 2–4 razy dłuższe od kwiatów. Działki okwiatu koloru liliowego lub różowego, o długości 5-6 mm. Pręciki o nitkach bez ząbków, dużo dłuższe od działek.

Biologia i ekologia

Bylina, geofit. Kwitnie w lipcu i sierpniu. Liczba chromosomów 2n=32. Występuje na suchych i skalistych miejscach, głównie na skałach i naskalnych murawach. Gatunek charakterystyczny dla związku zespołów (All.) Seslerio-Festucion duriusculae i Ass. Carici sepervirentis-Festucetum (regionalnie)^[5].

Przypisy

↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
↑ Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-03-09] (ang.).
↑ ^a ^b ^c Allium lusitanicum Lam., [w:] Plants of the World Online [online], Royal Botanic Gardens, Kew [dostęp 2024-04-06] .
↑ Germplasm Resources Information Network (GRIN). [dostęp 2010-02-05].
↑ Władysław Matuszkiewicz: Przewodnik do oznaczania zbiorowisk roślinnych Polski. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2006. ISBN 83-01-14439-4.

Bibliografia

Lucjan Rutkowski: Klucz do oznaczania roślin naczyniowych Polski niżowej. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2006. ISBN 83-01-14342-8.
Władysław Szafer, Stanisław Kulczyński: Rośliny polskie. Warszawa: PWN, 1953.

[ruggiero-1] Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).

[apweb-2] Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-03-09] (ang.).

[powo-3] Allium lusitanicum Lam., [w:] Plants of the World Online [online], Royal Botanic Gardens, Kew [dostęp 2024-04-06] .

[grin-4] Germplasm Resources Information Network (GRIN). [dostęp 2010-02-05].

[5] Władysław Matuszkiewicz: Przewodnik do oznaczania zbiorowisk roślinnych Polski. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2006. ISBN 83-01-14439-4.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]