Poliamidy

Poliamidy – polimery, zawierające wiązania amidowe −C(O)−NH− w swoich łańcuchach głównych^[1].

Wykazują bardzo silną tendencję do krystalizacji, dodatkowo wzmacnianą tworzeniem się wiązań wodorowych między atomem tlenu i azotu z dwóch różnych grup amidowych^[2]. Dzięki temu poliamidy są twardsze i trudniej topliwe niż poliestry, znacznie przewyższając pod tym względem polimery winylowe^[2]. Z poliamidów produkuje się przede wszystkim włókna zwane często nylonami i aramidami oraz tworzywa sztuczne o podwyższonej odporności mechanicznej (tworzywa konstrukcyjne) nadające się np. do produkcji kół zębatych^[3].

Poliamidy otrzymuje się w procesach polimeryzacji lub polikondensacji. Najstarszą metodą syntezy poliamidów jest polikondensacja kwasów dwukarboksylowych z diaminami^[4].

Użycie w tej reakcji kwasu adypinowego i heksametylenodiaminy (1,6-heksylodiaminy) prowadzi do otrzymania poliamidu 66 – powszechnie wykorzystywanego do produkcji rajstop.

Obecnie częściej stosowaną metodą syntezy poliamidów jest reakcja między chlorkami kwasowymi i diaminami^[4].

W jej wyniku otrzymuje się większość pozostałych poliamidów, a także włókna oparte na poliamidach aromatycznych takie jak kevlar.

Jeszcze inną metodą otrzymywania poliamidów, jest polimeryzacja z otwarciem pierścienia cyklicznych laktamów.

W jej wyniku otrzymuje się np. polikaprolaktam, czyli poliamid 6.

Poliamidy są obecnie najważniejszym tworzywem konstrukcyjnym używanym w wielu branżach, m.in. w motoryzacji, przemyśle lotniczym, elektronicznym i elektrotechnicznym, a także odzieżowym oraz medycynie^[5].

Roczne zapotrzebowanie na poliamidy w Europie plasuje się na poziomie miliona ton^[6]. W Europie poliamidy produkują wszystkie czołowe koncerny chemiczne.

Najwięksi producenci poliamidu 6 w Europie^[7]:

1. BASF – 240 tys. ton rocznie
2. Lanxess – 170 tys. ton rocznie
3. Radici – 125 tys. ton rocznie
4. Domo – 115 tys. ton rocznie
5. Grupa Azoty (w zakładach w Tarnowie i Guben)^[8] – 100 tys. ton rocznie

Ta sekcja od 2016-02 wymaga modyfikacji na podstawie najświeższych informacji.

Niektóre treści są na pewno lub najprawdopodobniej nieaktualne. Artykuł należy zweryfikować, wskazując w przypisach źródła informacji.
Dokładniejsze informacje o tym, co należy poprawić, być może znajdują się w dyskusji tej sekcji.
Po wyeliminowaniu niedoskonałości należy usunąć szablon {{Dopracować}} z tej sekcji.

W Polsce dominującym producentem poliamidu 6 jest Grupa Azoty, wytwarzająca obecnie w przybliżeniu 100 tys. ton rocznie, co stanowi ok. 10% europejskiego zapotrzebowania. Nazwy handlowe spotykane w Polsce to np. Tarnamid^[9] lub Ertalon. W związku ze stale rosnącym popytem na tworzywa sztuczne^[10], Grupa Azoty S.A. rozpoczęła budowę nowej wytwórni tworzywa w swoich zakładach w Tarnowie. Zakończenie inwestycji było planowane na 2016 rok^[11]. Dzięki nowej instalacji, możliwości produkcyjne Grupy Azoty miały wzrosnąć do 170 tys. ton rocznie^[12]. Wytwórnię poliamidów o zdolności produkcyjnej 80 tysięcy ton otworzono we wrześniu 2017r roku, zwiększając moce wytwórcze PA6 do planowanych 170 tysięcy ton rocznie^[13].