dusić

wymowa:

IPA: [ˈduɕit͡ɕ], AS: [duśić], zjawiska fonetyczne: zmięk. ​^?/i

znaczenia:

czasownik przechodni niedokonany (dk. brak)

(1.1) tamować oddychanie, zaciskając gardło lub usta i nos

(1.2) podrażniać drogi oddechowe

(1.3) kulin. gotować pod przykryciem, w niewielkiej ilości tłuszczu lub wody

(1.4) przen. o uczuciach tłumić, powstrzymywać

czasownik zwrotny niedokonany dusić się (dk. brak)

(2.1) dusić (1.1) jeden drugiego, wzajemnie

(2.2) ginąć z braku powietrza

(2.3) o potrawach: być duszonym (1.3)

(2.4) przen. nie wytrzymywać czegoś

odmiana:

(1.1-4) koniugacja VIa

 

forma		liczba pojedyncza			liczba mnoga
		1. os.	2. os.	3. os.	1. os.	2. os.	3. os.
bezokolicznik		dusić
czas teraźniejszy		duszę	dusisz	dusi	dusimy	dusicie	duszą
czas przeszły	m	dusiłem	dusiłeś	dusił	dusiliśmy	dusiliście	dusili
	ż	dusiłam	dusiłaś	dusiła	dusiłyśmy	dusiłyście	dusiły
	n	dusiłom	dusiłoś	dusiło
tryb rozkazujący		niech duszę	duś	niech dusi	duśmy	duście	niech duszą
pozostałe formy czas przyszły m będę dusił, będę dusić będziesz dusił, będziesz dusić będzie dusił, będzie dusić będziemy dusili, będziemy dusić będziecie dusili, będziecie dusić będą dusili, będą dusić ż będę dusiła, będę dusić będziesz dusiła, będziesz dusić będzie dusiła, będzie dusić będziemy dusiły, będziemy dusić będziecie dusiły, będziecie dusić będą dusiły, będą dusić n będę dusiło, będę dusić będziesz dusiło, będziesz dusić będzie dusiło, będzie dusić czas zaprzeszły m dusiłem był dusiłeś był dusił był dusiliśmy byli dusiliście byli dusili byli ż dusiłam była dusiłaś była dusiła była dusiłyśmy były dusiłyście były dusiły były n dusiłom było dusiłoś było dusiło było forma bezosobowa czasu przeszłego duszono tryb przypuszczający m dusiłbym, byłbym dusił dusiłbyś, byłbyś dusił dusiłby, byłby dusił dusilibyśmy, bylibyśmy dusili dusilibyście, bylibyście dusili dusiliby, byliby dusili ż dusiłabym, byłabym dusiła dusiłabyś, byłabyś dusiła dusiłaby, byłaby dusiła dusiłybyśmy, byłybyśmy dusiły dusiłybyście, byłybyście dusiły dusiłyby, byłyby dusiły n dusiłobym, byłobym dusiło dusiłobyś, byłobyś dusiło dusiłoby, byłoby dusiło imiesłów przymiotnikowy czynny m duszący, nieduszący ż dusząca, niedusząca duszące, nieduszące n duszące, nieduszące imiesłów przymiotnikowy bierny m duszony, nieduszony duszeni, nieduszeni ż duszona, nieduszona duszone, nieduszone n duszone, nieduszone imiesłów przysłówkowy współczesny dusząc, nie dusząc rzeczownik odczasownikowy duszenie, nieduszenie

(2.1-4) koniugacja VIa

 

forma		liczba pojedyncza			liczba mnoga
		1. os.	2. os.	3. os.	1. os.	2. os.	3. os.
bezokolicznik		dusić się
czas teraźniejszy		duszę się	dusisz się	dusi się	dusimy się	dusicie się	duszą się
czas przeszły	m	dusiłem się	dusiłeś się	dusił się	dusiliśmy się	dusiliście się	dusili się
	ż	dusiłam się	dusiłaś się	dusiła się	dusiłyśmy się	dusiłyście się	dusiły się
	n	dusiłom się	dusiłoś się	dusiło się
tryb rozkazujący		niech się duszę	duś się	niech się dusi	duśmy się	duście się	niech się duszą
pozostałe formy czas przyszły m będę się dusił, będę się dusić będziesz się dusił, będziesz się dusić będzie się dusił, będzie się dusić będziemy się dusili, będziemy się dusić będziecie się dusili, będziecie się dusić będą się dusili, będą się dusić ż będę się dusiła, będę się dusić będziesz się dusiła, będziesz się dusić będzie się dusiła, będzie się dusić będziemy się dusiły, będziemy się dusić będziecie się dusiły, będziecie się dusić będą się dusiły, będą się dusić n będę się dusiło, będę się dusić będziesz się dusiło, będziesz się dusić będzie się dusiło, będzie się dusić czas zaprzeszły m dusiłem się był dusiłeś się był dusił się był dusiliśmy się byli dusiliście się byli dusili się byli ż dusiłam się była dusiłaś się była dusiła się była dusiłyśmy się były dusiłyście się były dusiły się były n dusiłom się było dusiłoś się było dusiło się było forma bezosobowa czasu przeszłego duszono się tryb przypuszczający m dusiłbym się, byłbym się dusił dusiłbyś się, byłbyś się dusił dusiłby się, byłby się dusił dusilibyśmy się, bylibyśmy się dusili dusilibyście się, bylibyście się dusili dusiliby się, byliby się dusili ż dusiłabym się, byłabym się dusiła dusiłabyś się, byłabyś się dusiła dusiłaby się, byłaby się dusiła dusiłybyśmy się, byłybyśmy się dusiły dusiłybyście się, byłybyście się dusiły dusiłyby się, byłyby się dusiły n dusiłobym się, byłobym się dusiło dusiłobyś się, byłobyś się dusiło dusiłoby się, byłoby się dusiło imiesłów przymiotnikowy czynny m duszący się, nieduszący się ż dusząca się, niedusząca się duszące się, nieduszące się n duszące się, nieduszące się imiesłów przymiotnikowy bierny m duszony, nieduszony duszeni, nieduszeni ż duszona, nieduszona duszone, nieduszone n duszone, nieduszone imiesłów przysłówkowy współczesny dusząc się, nie dusząc się rzeczownik odczasownikowy duszenie się, nieduszenie się

przykłady:

(1.1) Złapał ją za gardło i zaczął dusić.

(1.2) Strażaków dusił gryzący dym.

(1.3) Gulasz należy dusić na małym ogniu przez około pół godziny.

(1.4) Nic nie odpowiedziała, dusząc w sobie płacz.

składnia:

kolokacje:

synonimy:

antonimy:

hiperonimy:

hiponimy:

holonimy:

meronimy:

wyrazy pokrewne:

rzecz. dusiciel m, duszność ż, dusznica ż, dusidło n, dusiennica ż, duszenie n, Dusiołek m

czas. udusić, poddusić, podduszać, przydusić, przyduszać, zadusić, zdusić

przym. duszny, duszony

przysł. duszno

związki frazeologiczne:

dusić w krótkim sosie • dusić w zarodku • kogo bieda dusi, ten wszystko musi

etymologia:

uwagi:

tłumaczenia:

• angielski: (1.1) strangle; (1.2) choke; (1.3) stew, braise; (1.4) supress; (2.2) suffocate
• arabski: (1.3) جأش
• bośniacki: (1.1) zadavljivati
• chorwacki: (1.1) zadavljivati
• duński: (1.1) strangulere, kvæle; (1.2) kvæle; (2.2) kvæle
• esperanto: (1.1) sufoki, strangoli; (1.3) brezi, stufi; (2.2) sufokiĝi
• francuski: (1.1) étrangler; (1.3) braiser; (1.4) étrangler
• hiszpański: (1.1) estrangular, asfixiar, sofocar; (1.3) estofar
• rosyjski: (1.1) душить; (1.3) тушить
• szwedzki: (1.1) strypa, kväva; (1.3) stuva; (2.2) strypas, kvävas; (2.3) stuvas
• tuvalu: (1.1) fakaiˈtia
• wilamowski: (1.1) wiygia, wjȳgja
• włoski: (1.1) affogare, strangolare, strozzare; (1.2) asfissiare; (1.3) brasare

źródła: