Beat-sugupolvi

Beat-sugupolvi (angl. The Beat Generation, toiči kiännetäh ”murendetukse polvekse”) on ameriekkalazien kirjuttajien da runoilijoin joukon nimi, kuduan ezittäjät kirjutettih prouzua da runoiluu. Beat-sugupolvi on vaikutannuh omien yhtenaigalazien ajatuksih 1940-luvus algajen da suannuh kaikkien yhtehisty tunnustustu 1950-luvun lopus.

Nygyaigazet literatuurukriitiekat kačellah beat-sugupolvie eri luaduh: ekzistencialistu-kirjuttajinnu, huigiettominnu hengilölöinny, romantiekkoinnu, ebäpoliitiekallizennu ristikanzoinnu da bogieman ezittäjinny. Tarkin erähän tutkijan mugah on kačella sidä amierikkalazien taboin vallankumovuksen tunnussanoinnu da tunnusmerkinny.

Džek Keruak keksii ”beat-sugupolvi”- terminän vuvvennu 1948. Muga kirjuttai kuvaili nonkonformistustu nuorižoliikehty da undergraundua New Yorkas, kuduat oldih roinnuhes ”kavonnuos sugupolvespäi”.

Beat-sugupolvi rubei kehittymäh1940-luvun allus Columbian yliopiston opastujien keskes, kus L’us’jen Karr tuttavutti Keruakua, Ginzbergua da Berrouzua, kudualois sit tuli ”murendettuloin” piäezittäjät.

Joukon kuulužimat kirjuttajat on Uil’jam S’juard Berrouz, Džek Keruak, runoilijat Allen Ginzberg, Gregori Korso, Lourens Ferlingetti, Geri Snaider, Maikl Makklur, Diana di Prima, Filipp Ueilen, Filipp Lamantia, Leroi Džons, Bob Kaufman, Robert Krili da Robert Danken. Beat-sugupolven tiettävembät tevokset on Ginzbergan runoelmu Mälähtys (1956), Keruakan romuanu Matkal (1957) da Berrouzan romuanu Pal’l’as murgin (1959).

1960-luvun lopus, beat-sugupolven toiminnan lopus monet joukon ezittäjät muututtih hippilöikse, hos erähät liityttih toizih poliitiekallizih suundihgi.

”Bitniekku” – termin oli keksitty vaiku vuvvennu 1958, konzu ”San Francisco Chronicle”- sanomulehten žurnalistu Gerb Kaen omas kirjutukses ližäi ”beat”-sanah, kudai džuazusoittajien slengil merkičči kurjuttu da ebätoivuo, ven’alazen juondehen ”nik”. Tämän suffiksan häi otti kosmosas olijas Nevvostoliiton”Sputnik-1” sanaspäi.

Kaenan kirjutus ozutti, gu bitniekat, rouno ku sputniekku, ollah kuslienne, meijän muailman ulgopuolel.

Kirjuttai Pol Dikson sitiiruiččou žurnalistua: Minä olen keksinyh sanan “bitniekku”, sen täh ku ven’alaine “Sputnik” silloi lendeli da sana iče hyppäi.

Alguperäine tekstu: I coined the word "beatnik" simply because Russia's Sputnik was aloft at the time and the word popped out.

Tieduo on otettu ven'ankielizes Wikipedies [1]