Batalha d'Otumba

La batalha d'Otumba se debanèt lo 7 de julhet de 1520 durant la conquista espanhòla de l'Empèri Astèc. Opausèt una armada astèca comandada per lo cihuacoatl Matlatzincatzin (20 000-40 000 òmes) a una armada ispanotlaxcaltenca en retirada comandada per Hernán Cortés (1 800 òmes).

Durament batuts durant l'insureccion de Tenochtitlan (Noche Triste), leis Espanhòus e seis aliats indigèns èran en dificultat e foguèron enceuclats per seis adversaris dins lei plans d'Otumba. La superioritat tecnologica deis Europèus li permetèt de resistir mai poguèron pas rompre lei linhas advèrsas. Cortés menèt alora una carga còntra lo cap astèc pus decorat per assaiar de trebolar lo comandament astèc. Amb solament 13 cavaliers, la carga susprenguèt Matlatzincatzin que foguèt tuat d'un còp d'espasa. Aquò entraïnèt ben l'afondrament de l'armada astèca.

La batalha d'Otumba foguèt donc una victòria majora deis Espanhòus que poguèron perseguir sa retirada vèrs Tlaxcala sensa subir d'autreis atacas. Poguèron ansin tornar organizar sei fòrças per assetjar Tenochtitlan en 1521. Pasmens, sei fòrças èran reduchas a mens de 500 combatents desprovesits d'artilhariá. Per leis Astècs, la desfacha foguèt una ocasion perduda de destruire leis Espanhòus. Assaièron de negociar un tractat de patz amb seis adversaris mai lei discussions capitèron mau. Foguèron ansin vencuts un an pus tard.