Ibn Battuta

Ibn Battuta (25 de febrier de 1304, Tànger - entre 1368 e 1377, Marraquèsh) es un explorator e un viatjaire musulman d'origina berbèra dau sègle XIV. Es famós per aver realizat un viatge d'au mens 120 000 km lòng dei rotas comercialas dau periòde. Depintant sei peregrinacions, sei memòrias son una fònt importanta per l'estudi dei regions musulmanas de la fin de l'Edat Mejana.

Intellectuau berbèr, partiguèt de Marròc en 1325 per realizar lo romavatge musulman de La Mèca. Pasmens, decidèt de perseguir son viatge per visitar lo rèsta deis estats musulmans medievaus. Per aquò, aprofichèt lei rotas comercialas e explorèt lo nòrd d'Africa, l'Empèri de Mali, Egipte, la Peninsula Aràbia, Mesopotamia, Pèrsia, Anatolia, lo Khanat de l'Òrda d'Aur, divèrsei regions d'Asia Centrala, la Peninsula Indiana, lo Sud-Oèst Asiatic e China. Rintrat en Marròc en 1354, escriguèt alora lo racònte de sei viatges que fòrma una importanta òbra intitulada Rihal.

Totei leis elements coneguts a prepaus de la vida d'Ibn Battuta vènon deis informacions bibliograficas escrichs dins lo racònte de sei viatges. Nasquèt dins una tribü berbèra de Tànger lo 25 de febrier de 1304 durant lo periòde marinida. Pendent sa jovença, estudièt dins una escòla de drech islamic^[1].

En junh de 1325, partiguèt faire lo romavatge obligatòri per lei musulmans, dich Hadj, a La Mèca. Per aquò, anèt per un trajècte terrèstre passant lòng dau litorau african fins a la vila de Tunis onte demorèt dos mes. Arribèt au pòrt d'Alexàndria a la prima de 1326 e se dirigiguèt vèrs Lo Caire onte passèt quauquei setmanas per visitar lei sites pus remarcables de la region. Puei, chausiguèt de contuniar la seguida de son camin vèrs La Mèca en passant per la vau dau Nil fins au pòrt d'Aydhab. Pasmens, foguèt obligat de tornar venir vèrs lo nòrd d'Egipte en causa d'una revòuta dins aquela ciutat.

Se dirigiguèt alora vèrs lo nòrd per prendre l'itinerari de Damasc. Passant a proximitat de mai d'un luòc sant important, aqueu camin aviá l'avantatge d'èsser relativament ben gardat e protegit per leis autoritats. Gràcias a una caravana marchanda, arribèt dins la vila de Medina. Après quatre jorns de pausa, anèt a La Mèca per cumplir son romavatge en novembre de 1326. Pasmens, après la fin d'aqueu darrier, decidiguèt de perseguir sa rota en direccion dau nòrd-èst per visitar l'Ilkhanat, un reiaume mongòl islamizat e iranizat après la conversion de sei caps.

Au començament de son premier viatge entre Marròc e La Mèca, Ibn Battuta èra unicament un romieu desirós d'anar a La Mèca per i complir una deis obligacions majoras de l'islam. Dins aquò, après l'acabament d'aqueu projècte, decidiguèt d'explorar lo mond musulman gràcias a l'unitat culturala d'aquel espaci (meteissa lenga) e a l'intensitat de l'activitat comerciala lòng de la Rota de la Seda. Per aquò, integrèt generalament una caravana ò embarquèt sus un naviri marchand. Son itinerari es generalament devesit en quatre periòdes que son marcats per sei romavatges successius a La Mèca e son retorn finau en Marròc : 1325-1327, 1328-1330, 1330-1346 e 1349-1354

Dos ans separan lo premier e lo segonda romavatge d'Ibn Battuta a La Mèca. Aqueu segond viatge comencèt lo 17 de novembre de 1326, dètz jorns après la fin dau premier romavatge. Partiguèt en direccion d'Iraq au sen d'una caravana e traversèt lo plan de Nejd per arribar a Nadjaf, Basra e Bagdad. Aquò li permetèt de visitar la vau de Tigre e lei roïnas de la ciutat abbassida qu'èran encara ben visiblas, 70 ans après lo sètge de 1258. Viatjèt tanben dins lo nòrd de la region e dins una partida de Pèrsia avans de tornar venir a La Mèca per i realizar son segond romavatge.

La durada entre lo segond e lo tresen romavatge d'Ibn Battuta es lònga e correspond a un important viatge d'exploracion lòng deis itineraris marchands asiatics. Per aquò, embarquèt dempuei lo pòrt de Jedda en direccion d'Anatolia. I visitèt lei roïnas d'Efèsa. Puei, se dirigiguèt mai au nòrd e intrèt dins lo territòri dau Khanat de l'Òrda d'Aur, un autre estat mongòl islamizat que dominava la màger part dei regions occidentalas de l'estèpa eurasiatica. Après l'ivèrn, partiguèt vèrs l'Asia Centrala e lei vilas marchandas de Samarcanda e de Termez. Coma Bagdad, aquelei vilas èran totjorn ben marcadas per lei destruccions causadas per leis invasions mongòlas. Enfin, après la traversada dau Paquistan modèrne, arribèt en Índia.

Lo viatge indian constituís lo tèrç dau racònte de viatge d'Ibn Battuta. Visitèt Delhi avans de costejar lo litorau occidentau de la peninsula per anar dins l'illa de Ceilan e dins l'archipèu dei Maldivas. Durant aqueu periòde, estudièt la politica e l'istòria dau Sultanat de Delhi. Foguèt volontari per participar a una ambaissada en China. Pasmens, en causa de tempèstas maritimas, l'expedicion s'acabèt per un desastre e la màger part deis equipatges e dau còrs diplomatic foguèron perduts. Ai Maldivas, seriá vengut cadi d'una illa e se mariguèt amb de filhas de visirs locaus. Pasmens, foguèt expulsat de l'archipèu per lo visir Abd Allah que crenhiá de veire Ibn Battuta prendre lo poder. A son retorn dins lo Sultanat de Delhi, foguèt pres dins una revòuta còntra lo govèrn e decidiguèt donc de quitar lo país.

Per anar en China, passèt per l'illa de Sumatra avans de descubrir lo reiaume de la dinastia Yuan. Coma leis Ilkhans ò lei khans de l'Òrda d'Aur, èra d'origina mongòla. Dins aquò, aviá adoptat la cultura chinesa. Ibn Battuta foguèt sospres per l'avançada tecnologica chinesa, especialament dins la produccion de porcelana e de papier. Foguèt tanben marcat per lo contraròtle estricte deis activitats comercialas organizadas per l'administracion mongòla. Après sa partença de China, demorèt dos mes a Samudra (octòbre-novembre de 1346) avans de se dirigir vèrs leis Índias. Arribèt dins la Peninsula Aràbia en abriu de 1347. I observèt la preséncia e leis efiechs de la Pèsta Negra que tuèt probablament un tèrç de la populacion d'Euròpa e d'Asia (aperaquí 50 milions d'abitants) a la fin deis ans 1340 e au començament deis ans 1350. Arribèt ansin au Caire e anèt rapidament a La Mèca per i faire son tresen e darrier romavatge.

Après son tresen romavatge, Ibn Battuta tornèt venir brèvament a Tànger avans de partir per sei darriers viatges. Faguèt tanben brèvament partida d'un grop de mercenaris format per defendre la vila còntra una ataca espanhòla. Pasmens, l'epidemia de pèsta entraïnèt la mòrt dau rèi de Castelha e l'abandon de son projècte d'invasion. Ibn Battuta poguèt donc partir visitar Andalosia avans de s'interessar a son Marròc natau. Sa darriera expedicion importanta aguèt luòc a partir de 1352.

Gràcias ai caravanas ivernencas, capitèt d'arribar dins l'Empèri de Mali. Demorèt uech mes dins la capitala, Gao, avans d'anar a Tomboctó. Enfin, rintrèt dins son país ont intrèt probablament au servici dau sultan. Lei circonstàncias de sa mòrt son desconegudas.

A son retorn en Marròc e sota l'impulsion dau sultan Abu Inan Faris (1348-1358), Ibn Battuta realizèt amb l'erudit Ibn Juzayy (1321-1357) un racònte escrich de sei viatges. L'obratge prenguèt lo títol de Rihal e es un element important de la literatura araba medievala. Se difusèt en fòra dau mond musulman dins lo corrent dau sègle XIX. En 1830, la Bibliotèca Nacionala de França crompèt lei dos manuscrits originaus.

Lo racònte dei viatges d'Ibn Battuta es un document important per leis istorians estudiant lei societats musulmanas de la fin de l'Edat Mejana. D'efiech, musulman ortodòx, Ibn Battuta foguèt sovent suspres per lei mors de sei contemporanèus e lei depintèt amb fòrça detalhs. En certanei cas, coma aqueu dau Khanat de l'Òrda d'Aur, lei documents contemporanèus son fòrça rars e l'òbra d'Ibn Battuta es donc totjorn utilizada per estudiar aquel empèri.

Pasmens, leis istorians modèrnas an de dobtes nombrós sus sei racòntes. D'efiech, lo Rihal foguèt probablament redigit a partir de remembranças car Ibn Battuta aviá probablament pas pres de nòtas durant sei viatges. De mai, lo tèxte finau foguèt escrich per Ibn Juzayy. Ansin, mai d'una partida es una còpia de libres anteriors coma la Relacion de viatges d'Ibn Jubair (1145-1217) ò leis escrichs de Marco Polo (1254-1324). De mai, la preséncia d'Ibn Battuta dins certanei país es pas considerada coma possibla per de scientifics modèrnes^[2]. Serián estats aponduts per realizar un racònte tractat de totei leis estats musulmans de l'epòca.

Dins aquò, en despiech d'aquelei defauts, Ibn Battuta demòra un explorator medievau major. Fa ansin partida dei figuras principalas de l'Edat d'Aur de la sciéncia musulmana e d'omenatges nombrós li son renduts per la vila de Tànger. Un cratèr de la Luna pòrta tanben son nom.

• Rihal.

• (en) Chittick, H. Neville (1977), "The East Coast, Madagascar and the Indian Ocean", dins Oliver, Roland, Cambridge History of Africa Vol. 3. From c.1050 to c.1600, Cambridge: Cambridge University Press, pp. 183–231, ISBN 0-521-20981-1 .
• (fr) Defrémery, C.; Sanguinetti, B.R. trans. and eds. (1853-1858), Voyages d'Ibn Batoutah 4 vols., Paris: Société Asiatic.
• (en) Dunn, Ross E. (2005), The Adventures of Ibn Battuta, University of California Press, ISBN 0-520-24385-4 .
• (en) Gibb, H.A.R. trans. (1929), Ibn Battuta Travels in Asia and Africa, London: Routledge .
• (en) Gibb, H.A.R.; Beckingham, C.F. trans. and eds. (1958, 1962, 1971, 1994, 2000), The Travels of Ibn Baṭṭūṭa, A.D. 1325–1354 (full text) 4 vols. + index, London: Hakluyt Society, ISBN 978-0-904180-37-4 .
• (en) Gordon, Stewart (2008), When Asia was the World: Traveling Merchants, Scholars, Warriors, and Monks who created the "Riches of the East", Philadelphia, PA.: Da Capo Press, Perseus Books, ISBN 0-306-81556-7 .
• (en) Hrbek, Ivan (1962), "The chronology of Ibn Battuta's travels", Archiv Orientalni 30: 409–486 .
• (en) Levtzion, Nehemia; Hopkins, John F.P., eds. (2000), Corpus of Early Arabic Sources for West Africa, New York, NY: Marcus Weiner Press, ISBN 1-55876-241-8 .
• (en) Mackintosh-Smith, Tim (ed.) (2003), The Travels of Ibn Battutah, Picador, ISBN 0-330-41879-3 . An abridged translation.
• (en) Waines, David (2010), The Odyssey of Ibn Battuta: Uncommon Tales of a Medieval Adventurer, Chicago: University of Chicago Press, ISBN 978-0-226-86985-8 .

1. ↑ Au sègle XIV, leis escòlas de drech èran lo tipe d'escòla pus frequent dins lo nòrd dau continent african.
2. ↑ Dunn, Ross E. (2005), The Adventures of Ibn Battuta, University of California Press, pp. 134 e 179.