Conselh de Securitat de las Nacions Unidas

Lo Conselh de Securitat de las Nacions Unidas es l'organ executiu de l'Organizacion de las Nacions Unidas (ONU). A « la responsabilitat principala del manten de la patz e de la securitat internacionala » segon la Carta de las Nacions Unidas e dispausa per aquò de podères especifics coma lo manten de la patz, l'establiment de sancions internacionalas e l'intervencion militara. Qualques decisions, nomenadas resolucions, del Conselh de Securitat an fòrça executòria e « los Membres de l'Organizacion convenon d'acceptar e d'aplicar las decisions del Conselh de Securita ».

Se reünís al sèti de las Nacions Unidas a Nòva York aprèp o aver fach dins diferentas capitalas, coma París o Addis Abeba. Los membres i devon èsser presents en permanéncia, perque lo Conselh se pòt reünir a tot moment, subretot en cas de crisi excepcionala.

Lo Conselh de Securitat se compausa de quinze membres: cinc permanents amb drech de vèto (China, Estats Units d'America, França, Reialme Unit, Russia) e dètz elegits per una durada de dos ans (renovelabla per mitat cada an).

La primièra session del Conselh de Securitat se tenguèt, lo 17 de genièr de 1946, dins lo bastiment Church House, a Londres.

Foguèt, tre l'origina, compausat de cinc membres permanents, los Estats Units d'America, l'Union Sovietica, lo Reialme Unit, França e la Republica de China (Taiwan), a l'encòp, perque son los principals vencidors de la Segonda Guèrra Mondiala, e perque representant a l'epòca la majoritat de la populacion mondiala (en comptant los empèris colonials), cadun gaireben a egalitat.

A l'adopcion de la carta, èran tanben prevists sièis membres non permanents, nombre portat a dètz per un emendament adoptat lo 17 de decembre de 1963. La resolucion d'aquel emendament fixèt tanben, dins son article 3, lo nombre de representants per zòna geografica.

La composicion permanenta del Conselh de Securitat foguèt solament modificada un còp en 1971, quand l'Assemblada Generala votèt per cambiar los representants de la Republica de China (uèi Taiwan) al profèit d'aqueles de la Republica Populara de China.

Aprèp la dissolucion de l'URSS, lo president Boris Eltsine informèt per lettra le secretari general de l’ONU, lo 24 de decembre de 1991, que la Federacion de Russia aviá succedit a l’Union sovietica al Conselh de Securitat, decision enterinada pel Conselh en genièr de 1992.

L'article 24 de la Carta lo definís atal: « Per assegurar l'accion rapida e eficaça de l'Organizacion, sos Membres conferisson al Conselh de Securitat la responsabilitat principala del manten de la patz e de la securitat internacionala». Las atribucions exactas e las modalitats d'accion del Conselh son precisadas dins lo capítol V (Conselh de Securitat), article 26, dins los capítols VI (Reglament pacific de las contèstas) e VII (Accion en cas de menaça contra la patz, de rompedura de la patz e d'acte d'agression), e dins qualques articles del capítol VIII (Acòrds regionals).

5 membres permanents amb drech de vèto

País	Grope	Embassador
China	Asia	Baodong Li
Estats Units	Euròpa Occidentala e autres	Susan Rice
França	Euròpa Occidentala e autres	Gérard Araud
Reialme Unit	Euròpa Occidentala e autres	Mark Lyall Grant
Russia	Euròpa Orientala	Vitaly Churkin

En mai dels cinc membres permanents, lo Conselh de Securitat es compausat de 10 membres non permanents, sens drech de vèto. La resolucion 1991^[1] de l'Assemblada Generala de las Nacions Unidas (votada lo 17 de decembre de 1963) fixèt lor reparticion atal:

• cinc Estats membres d'Africa e d'Asia (en general, tres d'Africa e dos d'Asia) ;
• un Estat membre d'Euròpa Orientala ;
• dos Estats membres d'America Latina ;
• dos Estats membres del grope dels Estats d’Euròpa Occidentala e autres Estats.

Los membres non permanents an un mandat de dos ans; cada an son renovelats per mitat per un vòte de la majoritat dels dos tèrces de l'Assemblada Generala; los membres sortissent son pas immediatament reeligibles.

Los membres non permanents son:

1^èr de genièr de 2010 – 31 de decembre de 2011

País	Grope	Embassador
Bòsnia e Ercegovina	Euròpa Orientala	Ivan Barbalic
Gabon	Africa	Denis Dangue Rewaka
Liban	Asia	Nawaf Salam
Nigèria	Africa	Joy Ogwu
Brasil	America Latina	Maria Luiza Ribeiro Viotti

1^èr de genièr de 2011 – 31 de decembre de 2012

País	Grope	Embassador
Alemanha	Euròpa Occidentala e autres	Peter Wittig
Índia	Asia	Hardeep Singh Puri
Colómbia	America Latina	Nestor Osorio
Portugal	Euròpa Occidentala e autres	José Filipe Moraes Cabral
Sud-Africa	Africa	Baso Sangqu

• La presidéncia del Conselh de Securitat es assegurada pendent un mes per cada membre segon lo principi de la Presidéncia viradoira, segon l'ordre alfabetic anglés del nom de país.
• Lo Secretariat General de las Nacions Unidas assistís a totas las sesilhas del Conselh e i pòt intervenir, mas vòta pas.
• Quand un Estat membre fasent pas partida del Conselh es en causa dins una question disputada, pòt assistir a aquela sesilha e intervenir, mas vòta pas.
• Quand un Estat membre fasent partida del Conselh es en causa dins una question disputada, s'absten de votar.

• Comission de Consolidacion de la Patz de las Nacions Unidas: concentra los esfòrces de manten de la patz dins los païses sortissent d'un conflicte per la mobilizacion dels actors (ONG), de fonts e de recomandacions estrategicas al respècte del desvolopament.
• Comitat de las Sancions: pòt prendre de « mesuras coercitivas per mantenir o restablir la patz e la securitat internacionalas », podent anar de la sancion economica a l'intervencion militara.
• Comitat contra lo Terrorisme : «òbra per renfortir la capacitat dels Estats membres a empachar los actes de terrorisme sus lor sòl coma al delà»?
• Comitat 1540: encargat d'examinar la mesa en òbra pels païses membres de la resolucion 1540 relativa a la non proliferacion de las armas de destruccion massissa. Somet de rapòrts periodics e, se cal, de recomandacions al Conselh de Securitat.
• Conselh dels Dreches de l'Òme de l'ONU: examina la question dels dreches de l'òme dins totes los païses membres a cadun son torn amb de documents fornits pels diches païses e d'organizacions independentas per tòca de ne melhorar lo respècte.
• Fons d'Indemnizacion de las Nacions Unidas: examina las demandas d'indemnizacion e paga las indemnizacions a las victimas per exemple kowaitiana de l'envasion e ocupacion iraquiana pendent la Primièra Guèrra del Golfe.
• Fòrça de Manten de la Patz de las Nacions Unidas (Casques blaus): armada temporària compausada de militars eissits de diferents païses membres, avent per ròtle « lo manten o restabliment de la patz e de la securitat internacionalas ».
• Tribunal Penal Internacional per l'èx-Iogoslavia : situat a L'Aia, es encargat de las perseguidas e jutjaments contra de presumits responsables de violaments graves dels dreches de l'Òme pendent las guèrras en Croàcia, Bòsnia e Ercegovina e Kosova.
• Tribunal Penal Internacional per Rwanda: tenent sesilha a Arusha, es encargat de perseguidas e jutjaments contra los responsables de violament de drech internacional (genocidis) en Rwanda e dins los Estats vesins en 1994.
• Comission de Contraròtle, de Verificacion e d'Inspeccion de las Nacions Unidas: encargada del desarmament d'Iraq de sas armas de destruccion massissa e del contraròtle fach sus aquel país tocant a l'empachar de se tornar procurar aquelas meteissas armas.
• Comitat 1267: conegut coma lo Comitat de las Sancions contra al-Qaida e los talibans.

Son uèi al nombre de tres. Totes los païses del Conselh de Securitat i participan, çò qu'indusís un cambiament regular dels representants, en causa del renovèlament annal de la mitat dels membres non permanents.

• Comitat d'expèrts encargat del reglament interior
• Comitat d'admission dels novèls membres
• Comitat del Conselh de Securitat per las reünions fòra del Sèti del Conselh

Totas las decisions del Conselh de Securitat devon èsser promulgadas per un tèxte votat segon un quòrum precís; aqueles tèxtes votats se nomenan resolucions. Cadun dels membres del Conselh de Securitat dispausa d'un vòte.

Existís dos tipes de resolucions, aquelas portant sus de « questions de procedura », e las autras. Caduna an un quòrum diferent :

• «Las decisions [...] sus de questions de procedura son presas par un vòte afirmatiu de nòu membres»;
• «Las decisions del Conselh de Securitat sus totas las autras questions son presas per un vòte afirmatiu de nòu de sos membres ont son compreses los vòtes de totes los membres permanents, essent entendut qu'una partida a un desacòrdi s'absten de votar»

La condicion del segond cas sul « vòte afirmatiu [...] de totes los membres permanents » es çò que nomenam abusivament lo « drech de vèto », tèrme que s'aplica pas estrictament aicí: lo drech de vèto es un drech actiu e a posteriori, aquel d'invalidar un tèxte adoptat. Se deuriá pus justament nomenar aquò «drech de blocatge», perque es lo mecanisme, passiu, que permet d'empachar a priori l'adopcion d'un tèxte.

Las resolucions del Conselh de Securitat son de decisions de portada obligatòria: l'article 25 de la Carta precisa atal^[2]: «Los Membres de l'Organizacion convenon d'acceptar e d'aplicar las decisions del Conselh de Securitat en conformitat a la presenta Carta.»

Un debat actual concernís l'espandida de la somission del Conselh de Securitat a l'Estat de drech (o rule of law) e la possibilitat d'examinar la legalitat de sas decisions. Actualament, las decisions del Conselh son limitadas a travèrs tres biaisses principals ^[3]:

• l'usatge del drech de vèto per un dels membres del Conselh;
• lo vòte d'una mocion de censura per l'Assemblada Generala (art. 10 de la Carta);
• la possibilitat de far d'una question prejudiciala a la Cort Internacionala de Justícia per l'Assemblada Generala.

Aquel problèma foguèt levat per qualques tribunals, subretot dins l'afar Tadic pel Tribunal Penal Internacional per l'èx-Iogoslavia (1997), l'afar de l'atemptat de Lockerbie per la Cort Internacionala de Justícia (abril de 2002), e l'arrèst Kadi de 2008 de la Cort de Justícia de las Comunautats Europèas ^[4]. Fin finala, la credibilitat meteissa del Conselh al respècte dels Estats es invocada coma limit de facto a son poder ^[5].

Fins al 13 de julhet de 2006, lo vèto foguèt utilizat 258 còps amb, per òrdre d'importància: 122 còps per l'URSS/Russia, 81 còps pels Estats Units d'America, 32 còps pel Reialme Unit, 18 còps per França e 5 còps per la China/Taiwan^[6].

Per mai de la mitat, aqueles vètos se faguèron dins los primièrs dètz ans aprèp la creacion de l'ONU e dins la decenia 1976-1985: 83 e 60 respectivament, o 143 al total. Pendent los ans 1996-2006 foguèt utilizat solament 13 còps.

D'entre aqueles vètos, fòrça (59) foguèron los refús d'admission de membres novèls, subretot dins las doas primièras decennias e subretot per l'URSS.

Non representativitat

Las descolonizacions, de la fin dels ans 1940 a 1960, la progression demografica d'Asia, d'Africa e de l'America Latina, e dins lo meteis temps l'estagnacion de l'Union Sovietica (e de la CEI) e son esclatament, l'estagnacion de França e del Reialme Unit, fan que uèi, quitament amb 1,3 miliard de Chineses, aqueles membres permanents representavan solament en 2006 30% de la populacion mondiala, que 20% per la sola China, contra mai de 50% en 1945, que mens de 15% per China.

Aquela situacion explica perque una granda partida dels Estats membres, dempuèi los ans 1970 subretot, contèsta, pasmens l'existéncia meteissa dels membres permanents, mas almens la causida d'aqueles actuals o lo nombre de membres permanents, e mai de non permanents. Atal de païses coma l'Africa del Sud, Alemanha, Brasil, Egipte, Índia, Indonesia, Japon, Nigèria o Itàlia vòlon venir membres permanents.

vèto

Una autra font de problèma es la clausa sul « vòte afirmatiu [...] de totes los membres permanents », qu'empacha regularament d'adoptar de resolucions pasmens respondent als critèris expausats dins los capítols VI e VII, per qu'un o mai membres permanents desiran, per de rasons divèrsas, que las questions pausadas sián pas regladas au nivèl del Conselh de Securitat, subretot quand aquelas resolucions prepausan de mecanismes coercitius (retengudas, blocatge) o d'intervencions dirèctas de fòrças jol mandat de l'ONU.

Non representativitat

La question de la representativitat dels membres non permanents e de lor nombre es recurrenta dempuèi los ans 1960. L'emendament a la Carta de decembre de 1963 tocava justament a corregir aquò en fasent passar lor nombre de sièis a dètz e en fixant de quòtas per zònas. Mas dempuèi, lo cambi demografic e los cambis geopolitics fan que qualques regions son sosrepresentadas. Lo grope «Asia Africa», per exemple, representa 65% de la populacion, mai los membres permanents, per 50% dels sètis, alara que l'America Latina representa 10% de la populacion e 20% dels membres.

Blocatge de las eleccions

Autre problèma recurrent, la concurréncia pels sètis non permanents qu'entraïna a vegadas de blocatges sevèrs. Per exemple, en 1979, calguèt 155 torns de vòte sens parvenir a causir entre Cuba, sostengut pel Blòc de l'Èst e Colómbia sostenguda per l'Occident. Fin finala foguèt elegit Mexic, pus "neutre".

En 2006 foguèt lo meteis problèma, aquel còp entre un candidat reputat «mondialista» (Guatemala) contra un candidat reputat «altermondialista» (Veneçuèla). Aprèp 47 torns de vòte, au 2 novembre 2006, cap de dos Guatemala o Veneçuèla capitèt a obtenir los 128 vòtes demandats. Fin finala Panamà foguèt elegit amb 164 vòtes al 48(en) torn.

L'activitat del Conselh de Securitat a aumentat fòrça dempuèi la fin de la Guèrra Freja. En efèit, se reüniguèt 2903 còps entre 1946 e 1989, adoptant 646 resolucions, o mens de quinze per an, alara que pel periòde 1990-2000, se reüniguèt 1183 còps, adoptant 638 resolucions, o mai de 60 per an ^[7].

E mai, pendent sos 44 primièrs ans lo Conselh adoptèt 24 resolucions jol capítol VII de la Carta; en 1993, n'adoptèt aitant cada an^[8].

Resolucions inadaptadas

Lo principal problèma es ligat a la situacion dels membres permanents. Lo fach qu'un sol pòt empachar l'adopcion d'una resolucion, quitament dins lo cas ont los 14 autres membres i son favorables, indusís tres fenomèns qu'entravan lo bon foncionament del Conselh de Securitat:

• Lo blocatge complet d'una resolucion (vèto), que foguèt fòrça emplegat pendent las primièras decennias de l'ONU, alara en plana Guèrra Freja;
• Las negociacions infinidas que retardan l'adopcion d'una resolucion, abotisson sovent a de tèxtes fòrça mens constrenhents qu'o demandariá la situacion e arriban sovent aprèp lo mai grèu de la crisi disputada (Rwanda en 1994, Darfor en 2006);
• Las resolucions comminatòrias amb data de fin, que son pas seguidas d'una resolucion executòria aprèp aquela data.

Resolucions non aplicadas o despassadas

Totjorn ligat a l'estatut dels membres permanents, mas tanben a la manca de volontat, de l'ensemble o d'una majoritat dels membres del Conselh de Securitat o de l'Assemblada Generala, arriba plan sovent que de resolucions demòren pendentas sus una durada importanta.

En mai que qualques resolucions comminatòrias resultan pas d'una resolucion executòria, fòrças resolucions d'aquel tipe son de fach inexecutadas, o incompletament executadas, a causa que los Estats membres refusan de prestar los mejans umans, materials e financièrs sufisents per lor execucion, a causa que la situacion foguèt mal evaluada e que la mission entrepresa demorèt interrompuda abans que los objectius sián tocats.

Un grope de trabalh creat en 1993, prepausèt en 1996 d’apondre cinc membres permanents, que Alemanha e Japon, tres del Tèrç Monde, e quatre nòus sètis de membres non permanents, per melhorar la representativitat del Conselh; lo president francés Jaume Chirac se declarèt favorable^[9].

En 1997, los Estats Units d'America prepausèron cinc nòus sètis permanents amb un sistèma de rotacion, mas refusèron que le Conselh passe a mai de vint membres, per demorar eficaç.

Las poténcias mejanas (Itàlia, Paquistan, ...) prepausan d’aumentar lo nombre de membres non permanents.

Semblariá que se dirigissèm puslèu cap a l'apond de sièis nòus membres permanents : Japon, Índia, Alemanha, Brasil e dos païses africans plan segur l'Africa del Sud (país mai prospèr del continent) e Egipte (que representariá tanben los païses musulmans e lo monde arabi). Auriá doncas atal 21 membres que 11 permanents representant l'ensemble dels continents e de las religions. Mas aquel principi, portat subretot per Kofi Annan buta contra las reticéncias paquistanesas (contra Índia), italianas (Itàlia vòl pas èsser l'unic grand país de l'Union Europèa a dispausar pas d'un sèti permanent), chinesas e coreanas (contra Japon), Mexicanas e argentinas (contra Brasil) o los païses africans francofòns (Nigèria espèra obtenir un sèti permanent).

L’ancian ministre francés de la defensa Paul Quilès prepausèt en 2000 de restrénher lo vèto a las questions de recors a la fòrça, e d’obligar a motivar sa mesa en òbra per remediar a l’immobilisme.

Aquelas son limitadas dins lo temps dempuèi 2000; passam atal d’una logica de puniment a una logica d'incitacion.

D'importants obstacles demòran per una reforma prigonda del Conselh de Securitat. La procedura per revisar la Carta es en efèit fòrça constrenhenta: es prevista per l'article 109 de la Carta. Un vòte a la majoritat dels dos tèrces de l’Assemblada Generala de las Nacions Unidas es demandat per reünir una Conferéncia generala dels membres de las Nacions Unidas. La conferéncia recomanda de modificacions de la Carta que dintraràn en vigor quand 2/3 dels Estats membres los auràn ratificadas, segon lor drech intèrne, los cinc membres permanents compreses.

1. ↑ (fr) Question d'une représentation équitable au Conseil de sécurité et au Conseil économique et social PDF
2. ↑ (fr) Avis consultatiu PDF de la Cort Internacionala de Justícia del 21 de junh de 1971 sus la Namibia, p. 113: Sosteniam que l'article 25 s'aplica solament a las mesuras coercitivas presas en vertut del capítol VII de la Carta. Res dins la Carta ven pas apevar aquela idèa. L'article 25 se limita pas a la decisions concernissent de mesuras coercitivas mas s'aplica a las «decisions del Conselh de Securitat» adoptadas en conformitat a la Carta. E encara aquel article es plaçat non pas al capítol VII mas immediatament aprèp l'article 24, dins la partida de la Carta que tracta de las foncions e poders del Conselh de Securitat. Se l'article 25 tocava solament las decisions del Conselh de Securitat relativas a de mesuras coercitivas presas en vertut dels articles 41 e 42 de la Carta, autrament dich se solas aquelas decisions avián un efèit obligatòri, l'article 25 seriá superflú perque aquel efèit resulta dels articles 48 e 49 de la Carta.
3. ↑ RapAut (en)The UN Security Council and the Rule of Law. Final Report and Recommendations from the Austrian Initiative, 2004-2008, 2008
4. ↑ id RapAut
5. ↑ id RapAut
6. ↑ (en) Subjects of UN Security Council vetos & Changing Patterns in the Use of the veto in the Security Council
7. ↑ Autriche (en)The UN Security Council and the Rule of Law. Final Report and Recommendations from the Austrian Initiative, 2004-2008, 2008, p.11 sur 36
8. ↑ id Autriche
9. ↑ Le Monde del 22 de setembre de 1996

• ONU

• (fr) [1] site de l'ONU
• (fr) [2] site sus la Carta 5 de l'ONU
• (fr) Los diferents projèctes de reforma du Conselh (2006)
• (fr) Organs subsidiaris referenciats sul site de l'ONU

v · m Organizacion de las Nacions Unidas
Organs	Assemblada Generala • Conselh de Seguretat de las Nacions Unidas • Conselh Economic e Social • Secretariat • Conselh de Tutèla • Cort Internacionala de Justícia
Institucions especializadas	OICS • OIT • UNDCP • PNUD • PNUE • UNESCO • FNUAP • HCR • ONU-HABITAT • UNICEF • UNRWA • PAM • OMS
Estats membres