Helvetia

Helvetia,^[1] rite Confoederatio Helvetica, ergo siglum usitatum CH, est civitas sui iuris in continente Europa ad coniunctionem Europae Occidentalis, Europae Mediae, et Europae Meridianae sita.^[2][3] Cuius rectio est respublica foederalis in cantonibus viginti sex consistens, auctoritatibus foederalibus Bernae in urbe constitutis.^[4] Helvetia mare non attingit, sed a Germania a septentrionibus, Francia ab occidente, Italia a meridie, denique Austria et Lichtensteno ab oriente finitur. Geographice dividitur inter Planitiem Helveticam et Alpes Helveticas et Iuram, quae regiones aream 41 285 chiliometrorum quadratorum et aream terrestrem 39 997 chiliometrorum quadratorum una habent. Quamquam alpes maiorum civitatis partem continent, homines Helvetici, 8.5 fere milliones, plerumque in planitie habitant, ubi maximae urbes locique oeconomici patent, inter quas Turicum (urbs maxima), Genava, et Basilia. In quibus urbibus sunt sedes FIFA, secunda a maxima officina Consociationis Nationum, maximum aedificium Argentariae Compositionum Internationalium, et praesidia aliarum organizationum internationalium. Principales aeroportus Helvetici in his urbibus inveniuntur.

Cantones Helveticae lingua, institutis, legibus, religionibus inter se differunt. Quamquam omnes vicinae terrae ad Unionem Europaeam pertinent,^[5] Helvetii illam accedere usque ad praesentem diem noluerunt. Re politica, Helvetia civitas neutralitatis est, tamen die 10 Septembris 2002, Nationes Unitae participare per comitiam decrevit.

Helvetiae tres regiones naturales sunt: pars medioaustralis altos montes Alpes continet, in parva parte boreoccidentali mons continuus Iura appellatus surgit, et intra montes est regio aequior silvis et lacubus contecta, nam Helvetia terra uberibus fecunda aquis est. Ex Iura profluunt Rhenus et Rhodanus.

• Alpes
• Iura (mons)

Helvetia condita est confoederatio per Foedus Pactum Helveticum anno 1291 a pagis Urania, Suitia, et Subsilvania. Iam anno 1332 Lucerna se ad Helvetiam iunxit, postea alii pagi idem fecerunt, et anno 1513 Confoederatio a tredecim pagi constituta est.

Post cladem Mariniani apud Mediolanum contra regem Franciae Franciscum I die 13–14 Septembris 1515 pagi Helvetiae semper neutri faverunt.

Inter saeculum sextum decimum, pagi Helvetiae in duas partes discesserunt. Pagi ruris fidem Ecclesiae Catholicae Romanae plerumque servaverunt; alii pagi Emendationem Ecclesiae acceperunt. Etiam bella inter pagi fuerunt. Multi praeclari reformatores Ecclesiae in urbibus Helvetiae vixerunt, e.g. Henricus Bullingerus, Ioannes Calvinus, Guilielmus Farel, Uldrychus Zwingli.

Anno 1798, Francia confoederationem invasit et civitatem unitariam, Rempublicam Helveticam appellatam, condidit. Helveti numquam hanc civitatem amaverunt. Post quinque annos, accurate die 18 Februarii 1803, cum Actu Mediationis nova foederatio, sed semper Franciae subiecta, condita est.

Post cladem Napoleonis anno 1815, Helvetia a Consilio Vindobonum restituta est, ut confoederatio a viginti duobus pagis constituta. Post bellum civile inter pagos Catholicos, in "alia foederatione" (Theodisce Sonderbund) coniunctos et Protestantes anno 1848 prima magna charta Helvetiae promulgata est.

Saeculis undevicensimo et vicensimo, pace et labore Confoederatio crevit. Inter bellum mundanum secundum, Helvetia sola in Europa Media civitas a Germanis non expugnata est. Hodie putatur Helvetia esse opulentissima orbis terrarum civitas.

Anno 1979, Iura, se a pago Berna discessens, novus et vicesimus tertius pagus Helvetiae factus est.

Facultas legum ferendarum ad Consilium Nationale, ex ducentis legatis populi compositum, atque ad Consilium Civitatum, ex quadraginta sex senatoribus compositum, pertinet. Unicuique pago duo senatores et legati pro incolis sunt.

Consilium Foederale, quod e septem hominibus constat, administrationem Helvetiae gerit. Unus consiliariorum foederalium praesis potestatem tempore dumtaxat annuam habet (vide Indicem Consiliariorum Foederalium).

Confoederatio Helvetica e viginti tribus cantonibus constat. Hic est ordo sollemnis (secundum Constitutionis foederalis articulum primum). Tres primi habent praecellentia honoris causa, dein ordo est secundum annum integrationis in confoederatione, hic post nomen indicatum:

Abbr.	Insigne pagi	Pagus	Nomen pagi vulgare	Urbs princeps	Nomen urbis vulgare
ZH		Turicensis	Zürich	Turicum	Zürich
BE		Berna	Bern	Berna	Bern
LU		Lucerna	Luzern	Lucerna	Luzern
UR		Urania	Uri	Altdorfium	Altdorf
SZ		Suitia	Schwyz	Suitius	Schwyz
OW		Subsilvania Superior	Obwalden	Sarnen	Sarnen
NW		Subsilvania Inferior	Nidwalden	Tannis	Stans
GL		Glarona	Glaris	Glarona	Glaris
ZG		Tugium	Zug	Tugium	Zug
FR		Friburgensis	Freiburg	Friburgum Nuithonum	Freiburg
SO		Solodurum	Solothurn	Solodurum	Solothurn
BS		Basilea Urbs	Basel-Stadt	Basilea	Basel
BL		Basilea Rus	Basel-Landschaft	Laucostabulum	Liestal
SH		Scafusa	Schaffhausen	Scafusa	Schaffhausen
AR		Abbatis Cella Exterior	Appenzell Ausserrhoden	Herinisauva	Herisau
AI		Abbatis Cella Interior	Appenzell Innerrhoden	Abbatis Cella	Appenzell
SG		Sanctogallum	St. Gallen	Sanctogallum	St. Gallen
GR		Grisonia	Grischun	Curia Raetorum	Cuira
AG		Argovia	Aargau	Aravia	Aarau
TG		Turgovia	Thurgau	Ginaepedium	Frauenfeld
TI		Ticinensis	Ticino	Bilitio	Bellinzona
VD		Valdensis	Vaud	Lausanna	Lausanne
VS		Valesia	Valais	Sedunum	Sion
NE		Novicastrum	Neuchâtel	Novicastrum	Neuchâtel
GE		Genava	Genève	Genava	Genève
JU		Iura	Jura	Delemons	Delémont

In Helvetia praeter linguas Theodiscam, Francogallicam, Italicam, sermo publicus est etiam Lingua Romancica, qua circa triginta milia hominum, praecipue in Grisonia cantone, utuntur. Anno 2000 in Helvetia, homines locuti sunt:

• Theodisce, 63.7 centesimae incolarum (terrae russae pictae)
• Francogallice, 20.4 centesimae incolarum (terrae virides pictae)
• Italice, 6.5 centesimae incolarum (terrae violaceae pictae)
• Romanice, 0.5 centesimae incolarum
• aliis sermonibus, 9.0 centesimae incolarum

Incolae secundum confessionem religiosam (in %)

anno	1970	2000
Ecclesia evangelica reformata	46,42	33,04
Ecclesia evangelica metodista	0,17	0,12
Nova apostolica ecclesia	0,49	0,38
Testes Jehovas	0,17	0,28
aliae Ecclesiae protestantes	0,42	1,44
Ecclesia Catholica Romana	49,39	41,82
Ecclesia Catholica Christiana	0,32	0,18
Ecclesiae Orthodoxae	0,33	1,81
Aliae communitates Christianae	0,05	0,20
Communitates Iudaicae	0,33	0,25
Communitates Islamicae	0,26	4,26
aliae religiones	0,12	0,78
sine religione	1,14	11,11
sine responsione	0,39	4,33
Incolae (100%)	6 269 783	7 288 010

(Fons: Officium foederale de statistica, censimenta nationalia.)

Sunt in Helvetia sex dioeceses et duae abbatiae territoriales, qui subiactae imperio archidioecesis non sunt, sed sanctae sedi ipsae. Ergo Helveticae dioceses non formant provinciam ecclesiasticam. Hae sunt dioeceses et abbatiae:

• Dioecesis Basileensis
• Dioecesis Curiensis
• Dioecesis Lausannensis, Genevensis, et Friburgensis
• Dioecesis Luganensis
• Dioecesis Sancti Galli
• Dioecesis Sedunensis
• Territorialis Abbatia S. Mauritii Agaunensis
• Territorialis Abbatia Einsiedlensis

Helvetiae argentariae sunt amplae.

• Consociatio Europaea liberi commercii
• Historia Helvetiae
• Porta Alpina
• Raeti

• Berner, Elizabeth, et Robert A. Berner. 2012. Global Environment: Water, Air, and Geochemical Cycles. Ed. secunda. Princeton University Press. ISBN 978-1-4008-4276-6. Google Books.
• Church, Clive H. 2004. The Politics and Government of Switzerland. Londinii: Palgrave Macmillan. ISBN 0-333-69277-2.
• Dalton, O. M. 1927. The History of the Franks, by Gregory of Tours. Oxoniae: The Clarendon Press.
• Fahrni, Dieter. 2003. An Outline History of Switzerland: From the Origins to the Present Day. Ed. 8a, augmentata. Turici: Pro Helvetia. ISBN 3-908102-61-8.
• Historical Dictionary of Switzerland. 2002–.
• Vatter, Adrian. 2014. Das politische System der Schweiz. [Publica Helveticae Ratio.] Studienkurs Politikwissenschaft. Baden Baden: UTB Verlag. ISBN 978-3-8252-4011-0. Edito interretialis.^{[nexus deficit]}
• von Matt, Peter. 2012. Das Kalb vor der Gotthardpost: Zur Literatur und Politik in der Schweiz. Monaci: Carl Hanser Verlag. ISBN 978-3-446-23880-0.

Lege Ἑλουηττία ("Helvetia") apud Vicipaediam lingua Graeca antiqua scriptam

Situs geographici et historici: Locus: 46°47′55″N 8°13′55″E • OpenStreetMap • GeoNames • Thesaurus Getty • Commentatio Theodisce, Francogallice, Italice apud Lexicon historicum Helveticum • Store norske Lexikon • Treccani

• Pagina publica Confoederationis
• Hymnus nationalis