Caetshage
Caetshage was een kasteel in Culemborg, in de Nederlandse provincie Gelderland. Het kasteel lag tussen de huidige Rijksstraatweg en de Meerkade in, langs het riviertje de Meer.
| Caetshage | ||
|---|---|---|
| ||
De locatie van voormalig kasteel Caetshage, Culemborg (17 augustus 2019)
| ||
| Locatie | Culemborg, Nederland | |
| Algemeen | ||
| Kasteeltype | (motte)kasteel | |
| Bouwmateriaal | hout, herbouwd in baksteen | |
| Eigenaar | Familie Caets | |
| Huidige functie | parkje | |
| Gebouwd in | 12e eeuw | |
| Gesloopt in | 1449 | |
| Herbouwd in | 13e eeuw | |
Het oudste kasteel is waarschijnlijk in de 12e eeuw gebouwd op een motte, omgeven door een gracht. Vermoedelijk was dit kasteel van hout. Eind 13e eeuw is het vervangen door een bakstenen gebouw, omgeven door een bakstenen ringmuur. De motte is hierbij afgevlakt om meer ruimte voor bebouwing te creëren.
De naam van het kasteel verwijst naar de middeleeuwse eigenaren, de familie Caets (ook Kaets gespeld). De oudste vertegenwoordiger van deze familie is Hubert van Buren, die zich in 1257 Hubertus de Catze noemt. Hij heeft zijn nieuwe achternaam waarschijnlijk ontleend aan de stadswoning die de familie had aan het Utrechtse Jansveld, niet ver van de kaatsbaan op het Janskerkhof.
Gijsbert van Kaets (1290-1336?) versterkte met een huwelijk zijn band met de familie Van Beusichem. Hij was in 1318 mede-ondertekenaar van de stadsrechten die Jan van Beusichem aan Culemborg schonk. Gijsberts dochter Mabelia trouwde in 1336 met Allard IV van Buren, waarmee het kasteel en landgoed in bezit van de familie Van Buren kwamen.
In 1429 werd Caetshage door Willem van Buren verkocht omdat hij geld nodig had voor zijn oorlogen tegen Gelre. De nieuwe eigenaar Johan heer van Gemen verkocht het in 1438 aan de hertog van Gelre, die het in 1442 weer terugverkocht aan Johan, waarmee het een Gelders leen werd. Vervolgens wisselde Caetshage nog enkele malen van eigenaar, waaronder het klooster Mariënkroon (1514). Bij die laatste verkoop blijkt dat er van een kasteelgebouw al geen sprake meer was.
De laatste vermelding van het kasteel dateert uit 1438. Gerrit – de bastaardzoon van Hubert III van Culemborg – woonde toen in het kasteel en had enkele Utrechtse burgers gevangengezet op Caetshage.
In 1449 viel Gerrit de stad Culemborg aan om betalingen af te dwingen; waarschijnlijk is bij de tegenaanval vanuit Culemborg het kasteel Caetshage verwoest. Mogelijk zijn de stenen hergebruikt bij de bouw van de Sint Annakapel.
Archeologisch onderzoek
bewerkenIn 2003 en 2004 hebben er opgravingen plaatsgevonden op het terrein vanwege de plannen voor de aanleg van een stadsboerderij. Tijdens de opgravingen zijn niet alleen de restanten van het kasteel aangetroffen, maar ook de resten van een gebouw op de voorhof van het kasteel. Tevens is een steenoven gevonden. Daarnaast zijn diverse vondsten gedaan van onder andere aardewerk, vooral uit de 12e en 13e eeuw. Opvallend is de vondst van tien crematiegraven uit de Romeinse tijd. Van de 1e tot de 3e eeuw heeft hier een grafveld gelegen dat zal hebben behoord tot een nabijgelegen nederzetting. In de graven zijn diverse grafgiften gevonden, zoals kruikjes, glaswerk, munten en fibulae.
Tegenwoordig ligt Caetshage in een parkje waarbij de locatie van het kasteeltje is aangegeven door beplanting, een muurtje en de gedeeltelijk gereconstrueerde motte.
- Kastelen in Nederland
- Kastelenlexicon
- J. Vanden Borre, J.B. Hielkema (2004). Een archeologische begeleiding (AB) op het kasteelterrein Caetshage te Culemborg, gemeente Culemborg (Gld). ARC-Publicaties. Gearchiveerd op 27 november 2018. Geraadpleegd op 27-11-2018.
- J.B. Hielkema (2003). Aanvullend Archeologisch Onderzoek op terrein Caetshage te Culemborg (Gld). ARC-Publicaties. Gearchiveerd op 27 november 2018. Geraadpleegd op 27-11-2018.