Bijlhouwerstraat
De Bijlhouwerstraat is een straat in het Museumkwartier van de Nederlandse stad Utrecht. De straat loopt van de Bijlhouwersbrug aan de Tolsteegbarrière tot het Pelmolenplantsoen aan het Zocherpark. De Bijlhouwerstraat is de meest zuidelijke zijstraat van de Oudegracht. De straat is ongeveer 80 meter lang. De straat is vernoemd naar het middeleeuwse gilde van de bijlhouwers (timmerlieden, schrijnwerkers en houtsnijders). Op de hoek stond de Bijlhouwers- of Toltoren, die behoorde bij het bolwerk (fort) Sterreburg en bemand werd door bijlhouwers. Toen de functie van de toren voor tolheffing niet meer nodig was, werd er een windmolen op de toren gezet, voor onder meer het pellen van gerst (een pelmolen), vandaar de naam van het aangrenzende Pelmolenplantsoen.[1][2]
| Bijlhouwerstraat | ||||
|---|---|---|---|---|
| ||||
Bijlhouwerstraat 8 (rijksmonument)
| ||||
| Geografische informatie | ||||
| Locatie | Utrecht, Museumkwartier | |||
| Coördinaten | 52° 5′ NB, 5° 7′ OL | |||
| Begin | Bijlhouwersbrug, Tolsteegbarrière | |||
| Eind | Pelmolenplantsoen | |||
| Lengte | ca. 80 meter | |||
| Algemene informatie | ||||
| Genoemd naar | Tol- of Bijlhouwerstoren | |||
| Bestrating | klinkers | |||
| Detailkaart | ||||
  | ||||
| ||||
Geschiedenis
bewerkenAan de Bijlhouwerstraat 18 bevond zich het Physisch Laboratorium, dat adres is rond 1923 gewijzigd in Bijlhouwerstraat 8.[3] In dit monumentale pand, aan de achter- en zijkant grenzend aan een plantsoen, bevindt zich thans het Departement Bestuurs- en Organisatiewetenschap van de Universiteit Utrecht.[4] Ook zit hier de studievereniging "Perikles".[5] Het pand dient verder als depot voor de omvangrijke collectie van tandheelkunde van het Universiteitsmuseum aan de Lange Nieuwstraat dat vroeger aan de Biltstraat zat. Deze collectie is afkomstig van de subfaculteit tandheelkunde in Utrecht die in 1988 zijn deuren sloot.[6] Achter dit pand ligt de Stadsbuitengracht en Sterrenburg dat deel uitmaakte van een bolwerk en waarvan nog enige restanten bewaard gebleven zijn. Op de plek van de Bijlhouwerstraat bevond zich vanaf de middeleeuwen de Tol- of Bijlhouwerstoren.
Vestigingen
bewerken- Op de hoek Bijlhouwerstraat en de Oudegracht bevond zich de uitbreiding van het Diakonessenhuis (Achter Twijnstraat B 124-128). Het pand wat de naam kreeg "Vronestein" gaf onderdak aan de mannenafdeling van het ziekenhuis.[7][8][9]
- Aan de Oudegracht 427 hoek Bijlhouwerstraat bevond zich vroeger het Bijpostkantoor van de PTT.[10]
Externe links
- Gevelsteen Physisch Laboratorium aan de Bijlhouwerstraat 8 - ugtf.nl
- Gezicht op het Fysisch Laboratorium in de Bijlhouwerstraat in Utrecht, Eduard François Georges, c. 1877 - rijksmuseum.nl
Bronnen, noten en/of referenties
- ↑ Ridderschapkwartier.blogspot.com Bouwen in 1665-1666 in Utrecht
- ↑ Binnenstadskrantutrecht.nl Ton Verweij: Verdwenen torens, Binnenstadskrant nummer 5, 2018
- ↑ Gezicht op de Stadsbuitengracht te Utrecht met rechts een gedeelte van het Physisch Laboratorium (Bijlhouwerstraat 18) Het Utrechts Archief
- ↑ Universiteit Utrecht aan de Bijlhouwerstraat 6-8 uu.nl. Gearchiveerd op 9 februari 2023.
- ↑ Studievereniging Perikles svperikles.nl
- ↑ Stichting vrienden tandheelkunde erfgoed svte.nl. Gearchiveerd op 2 oktober 2022.
- ↑ "DIAKONESSENHUIS . TE UTRECHT" en "Afd. MANNEN." Het Utrechts Archief
- ↑ Gebouw Vronestein op de hoek van de Bijlhouwerstraat (links) en de Oudegracht wat in 1888 geopend werd en onderdeel vormde van het Diakonessenhuis Het Utrechts Archief
- ↑ Het Diakonessenhuis (Achter Twijnstraat 30-33), met links op de hoek gebouw 'Vronestein', dat plaats bood aan de mannenafdeling van het ziekenhuis Het Utrechts Archief
- ↑ Postkantoor hoek Oudegracht 427 en de Bijlhouwerstraat te Utrecht Het Utrechts Archief