Hoorn

Wapen van de gemeente Hoorn

Hoorn in de provincie Noord-Holland

Hoorn is een stad en gemeente in de regio West-Friesland, in de provincie Noord-Holland. In de gemeente liggen de dorpen Blokker en Zwaag en een gedeelte van de gehuchten De Hulk en Munnickaij.

Hoorn ligt via het Hoornse Hop aan het Markermeer. De binnenstad is beschermd stadsgezicht, met daarin ruim 300 rijksmonumenten en ongeveer 200 gemeentelijke monumenten. Door de stad loopt ook de Westfriese Omringdijk, een provinciaal monument.

Het symbool en het wapen van Hoorn is een rode eenhoorn die een schild vasthoudt. Het eigenlijke wapen toont een zilveren schild met daarop een oude jachthoorn, maar de schildhouder is in de loop der tijden bekender geworden. De eenhoorn is op vele plaatsen in de stad te zien. Onder andere de Waag, voormalig weeshuis en het Oud Mannen en Vrouwenhuis hebben de eenhoorn op de gevel staan. De eenhoorn is ook in veel logo's van bedrijven en onderdelen van de gemeente opgenomen.

Sinds 2014 staat de kermis met Lappendag in de Inventaris Immaterieel Cultureel Erfgoed. De kermis wordt elk jaar in augustus gehouden met als afsluiting Lappendag. Op deze dag zijn de meeste winkels in de binnenstad gesloten. Cafés en restaurants zullen tussen 14:00 en 16:00 eveneens de deuren sluiten.

Door de stad en gemeente lopen verschillende fiets- en wandelroutes waaronder de Koggenroute en de Zuiderzeeroute.

Voor zowel auto als fiets zijn er verschillende parkeergelegenheden rondom het centrum. Parkeren met de auto of camper is het goedkoopst op de parkeerplaats aan de Lambert Meliszweg. Parkeergarages en parkeerplaatsen staan aangegeven met elektronische borden bij de belangrijkste toegangswegen.

Voor de fietsen zijn er twee bewaakte stallingen. Naast het station is een overdekte en betaalde stalling, deze sluit laat in de avond. Op de Veemarkt, op de kop met de Gedempte Turfhaven en het Dal, is een gratis bewaakte stalling. Deze stalling is tot 17:00 bewaakt.

Vanaf het treinstation rijdt er een elektrisch busje naar een aantal trekpleisters zoals het Oostereiland en de Roode Steen.

Drie straten in Hoorn hebben samen de meeste monumenten: het Grote Noord, het plein de Roode steen en het Grote Oost. Over de laatste twee loopt ook een deel van de Westfriese Omringdijk. Hoorn kent de volgende bezienswaardigheden:

• 52.641425.059861 Statenlogement, Nieuwstraat 23. Het Statenlogement is een complex waar de regenten van de Staten van West-Friesland en het Noorderkwartier konden overnachten als de vergaderingen in het Statencollege (nu Westfries Museum) te lang duurden. Bij het complex hoort ook de kapel van het voormalige Ceciliaklooster, deze kapel werd door de heren gebruikt als eetzaal. 
• 52.641435.060392 De Kamer van de VOC in Hoorn (Voormalige Kamer van O.I.Compagnie), Muntstraat 4. De Kamer van de VOC in Hoorn had aan de Muntstraat op nummer 4 een voormalig woonhuis opgekocht en heeft dit verbouwd tot kantoorruimte. Aan de linkerzijde werd het voormalige herenhuis uitgebreid. Het complex werd later verbouwd tot schoolgebouw waar de Hogere Burger School zijn intrek in nam. Nadat deze naar de huidige locatie aan de Johan Meschaertstraat vertrok werd het gebouw een politiebureau. Tegenwoordig zijn er 10 woningen met ateliers in gevestigd. 
• 52.640195.059473 Boterhal (Sint-Jansgasthuis), Kerkplein 39, ☏ +31 229 217 249. De Boterhal werd in 1563 gebouwd als Sint Jans Gasthuis, de beschermheilige Johannes de Doper (Sint Jan) staat afgebeeld in de gevel. Na de functie van ziekenhuis is het ook nog een opslagplaats voor het leger, Boterhal en kunstcentrum geweest. Deze laatste functie vervult het nog altijd 
• 52.639155.0590074 Westfries Museum en Statencollege, Roode Steen, info@wfm.nl. Voormalig Statencollege (de grote en zeer gedecoreerde gevel) en tegenwoordig Westfries Museum. Het museum is in 1880 gesticht en is daarmee het op één na oudste museum van Nederland. Het gebouw is ook nog een rechtbank geweest, voor dit doel bevinden zich nog twee houten cellen op de zolder. Het gehele complex is een rijksmonument, in het oude Statencollege bevindt zich geen verwarming, het complex is tevens niet toegankelijk voor rolstoelgebruikers want er is geen lift aanwezig. 
• 52.6394355.0595015 Waag, Roode Steen 8, ☏ +31 229 215 195, info@oudewaegh.nl. De Waag is ontworpen door Hendrick de Keyser in 1609. De Waag had toen nog geen luifel en kreeg meerdere weegschalen. Het pand is nu eigendom van de Vereniging Hendrick de Keyser. 
• 52.639065.057886 Diaconiehuis, Achterom 3. Het Diaconiehuis is een bijzonder fraai pand met een gepleisterde dubbele trapgevel. De gevel is roze van kleur en heeft in elke trapgevel een gevelsteen. In één ervan zit een jaarsteen, in de andere een steen met drie egels. 
• 52.637035.063067 Hoofdtoren, Hoofd, ☏ +31 229 215 487, info@hoofdtoren.nl. De Hoofdtoren is een van de laatste overgebleven verdedigingswerken in de stad. De toren staat vlak bij het Houten Hoofd en de voormalige gevangenis. In de toren is een restaurant gevestigd. Het torentje met uurwerk is in de jaren 1600 toegevoegd, terwijl het pand zelf uit 1532 stamt. 
• 52.638535.066218 Kamer Hoorn West-Indische Compagnie, Binnenluiendijk 2. Het pand aan de Binnenluiendijk 2 is de voormalige Kamer van de West-Indische Compagnie in het Noorderkwartier. Sinds 1862 is het een loge van de Vrijmetselarij. De gevel is uit 1784 en toont een aantal wapens van heren van de WIC. 
• 52.6401665.0658859 Bossuhuizen, Grote Oost 132, Slapershaven 1 en 2. De Bossuhuizen zijn vernoemd naar admiraal Bossu die namens Spanje op de Zuiderzee een zeeslag voerde tegen de Watergeuzen. De drie huizen hebben een natuurstenen fries waarop in een stripverhaal de zeeslag verteld wordt. 
• 52.6429225.05599310 Timmermansgildehuis, Dal bij 3. Het Timmermansgildehuis is het enige nog bestaande gildehuis in Hoorn. Het is achter Dal 3 gebouwd en is een rijksmonument. Het is een klein huisje met op de eerste verdieping een groot schouw en beschilderde plafonds. (bijgewerkt mrt 2023)
• 52.63925.0615311 Voormalig Hoofdpostkantoor, Grote Oost 28. Het voormalige Hoofdpostkantoor is een groot pand aan de Grote Oost. Het is ontworpen in de stijl van de neo-renaissance. 
• 52.639735.0616612 Foreestenhuis, Grote Oost 43. Het Foreestenhuis is de grootste patriciërswoning in Hoorn, het is een zeven traveeën (vensters) breed pand en beslaat drie voormalige woningen die achter een gevel geplaatst zijn. De grootste van de drie panden staat links en doet tegenwoordig dienst als advocatenkantoor. Links zijn de twee panden samengevoegd en hier houden twee kerken hun diensten (Doopsgezinden en Remonstranten). Aan de achterkant van het gebouw zijn de drie aparte gebouwen nog herkenbaar. Op de voorgevel staan vier Romeinse goden van links naar rechts: Amor, Minerva, Fides en Mars. Minerva en Fides houden het familiewapen van Foreest vast. 
• 52.639375.0610513 Villa Alewijn, Grote Oost 26. De huidige villa bestaat uit twee samengevoegde panden achter een gezamenlijke gevel. Deze verbouwing werd gedaan onder leiding van Adrianus Bleijs, later ontwierp hij onder meer de Koepelkerk en de Sint-Nicolaas Basiliek in Amsterdam. Achter de villa staat een neogotische kapel, dat nooit dienst heeft gedaan als kapel, maar wel als kantoor aan huis. De villa is vernoemd naar de eerste bewoner: Frederick Alewijn. 
• 52.6430565.05694414 Sint Pietershof (Oud mannen en vrouwenhuis), Dal 9. Het Sint Pietershof is een groot voormalig kloostercomplex dat is omgebouwd tot oud mannen en vrouwencomplex. Het gebouw heeft drie vleugels en vormt daardoor een hofje. Aan de achterzijde bevindt zich het Rozenhofje dat deel uit maakt van het complex. 
• 52.6419445.06083315 Weeshuis, -tuin en Mariakapel (Mariaklooster en Mariakapel), Korte Achterstraat. Voordat dit pand een weeshuis werd was het een klooster met de Mariakapel (nu een cultureel centrum), na de reformatie werd het een weeshuis en de kapel werd een wapenopslag. De Mariatoren is naar het voormalig klooster vernoemd. Kort na de reformatie is het weeshuis eerst als gevangenis gebruikt voor gevangengenomen Spanjaarden. Tegenwoordig is het een cultureel centrum en aan de weeshuistuin staan een aantal woningen. 
• 52.6435835.05785216 Claes Stapels Hof, Munnickenveld 27-29. Het Claes Stapels Hof is een hofje waar oudere vrouwen (nog altijd alleen vrouwen) een huisje huren als zij niet langer in een eigen huis kunnen wonen. Vroeger ging het om dames met een specifieke religie die een verzorgingshuis niet konden betalen, maar te rijk waren voor een armenhuis. 
• 52.642665.0599917 De Doelen, Achterstraat 2. Een deel van de gevel is zeer waarschijnlijk door Hendrick de Keyser ontworpen en mogelijk ook zelf gebeeldhouwd. Achter de doelen ligt het Doelenplein waar vroeger ook feestelijkheden georganiseerd werden. 
• 52.6433155.06062918 Maria- of Kruittoren, Achter de Vest 1. Dit is een van de twee overgebleven verdedigingstorens in de stad. Deze toren staat aan de voormalige singelgracht. De toren is in 1508 gebouwd en is daarmee nog in de stijl van de late gotiek. De bouw ervan werd gefinancierd door het Mariaklooster, waarmee de toren ook zijn naam kreeg. Na de functie van kruit- en verdedigingstoren werd het ook nog een opslag voor het leger. Sinds 2016 is het mogelijk om in deze toren te overnachten. Overnachten kan voor € 95,- per nacht voor twee personen (minimaal 2 nachten). 
• 52.6410945.06840819 Oosterpoort, Kleine Oost 41. De Oosterpoort is de enige overgebleven stadspoort. De toren loopt iets in een bocht, de functie hiervan is niet duidelijk. Boven op de poort staat een kleine woning die ook als zodanig gebruikt wordt. Hierdoor is de poort niet toegankelijk voor publiek. Hoorn heeft nog een andere poort, maar dat is een waterpoort: de Waterpoortsbrug aan het Koepoortsplein. 
• 52.639225.0597720 Dregterlandse Huis, Grote Oost 2-6. Het pand zelf is niet veel bijzonders om te zien, in de tuin echter staat een gebouwtje waar wel iets bijzonders is gebeurd. Tijdens de Tweede Wereldoorlog hebben de Duitsers het pand in beslag genomen en hadden hier een hoofdkwartier. In het huisje in de tuin hadden zij niks, waardoor de burgers van Hoorn het konden gebruiken. Een aantal mensen van het Verzet hebben in dat huisje joodse onderduikers ondergebracht. Deze onderduikers hebben daardoor onder de neus van de bezetters de oorlog overleefd. 
• 52.642235.0542121 De Gekroonde Jaagschuit (Kaagpanden), Breed 38. Een van de mooiste panden in de stad, het is een hoekpand in neo-renaissancestijl ontworpen door Adrianus Bleijs. Het pand staat op de hoek van het Breed en het Achterom. Het is een voormalig fabriekspand met sigarenhandel. Tegenwoordig is het alleen nog een winkel. ,
• 52.639275.0592322 Standbeeld Jan Pieterszoon Coen, Roode Steen. Over dit beeld is enorm veel te doen geweest, veel mensen zien het graag gesloopt worden omdat het de misdaden van Coen zou verheerlijken. De misdaden worden middels informatieborden op de voet van het beeld uitgelegd. Het beeld is een rijksmonument en mag dus per wet niet gesloopt worden. Links van de voet ligt de voormalige gerechtssteen (een replica), waaraan het plein zijn naam dankt. De originele steen bevindt zich in het Westfries Museum, op die steen zijn mensen terechtgesteld. In het museum is ook een miniatuur van een alternatief beeld voor Coen te zien. 
• 52.6370725.06328923 Scheepsjongens van Bontekoe, Hoofd. De drie jongens van Bontekoe staan op een muur vlak bij de Hoofdtoren en het Houten Hoofd. Samen kijken zij uit over de voormalige Zuiderzee. Door hun plaatsing op deze zeer fotogenieke plek, is dit een zeer bekende beeldengroep geworden in binnen- en buitenland. 
• 52.6368235.06377924 Houten Hoofd, Hoofd. Het Houten Hoofd is een houten steiger, gelegen achter de Hoofdtoren. De Scheepsjongens van Bontekoe kijken over het Houten Hoofd naar de voormalige Zuiderzee. De steiger staat al afgebeeld op kaarten uit de jaren 1700. Tegenwoordig meren er geen vrachtschepen met specerijen meer aan, maar wel cruiseschepen en met name oude klippers. 
• 52.6446035.05387725 Station Hoorn, Stationsplein. Het treinstation is een neo-classicistisch gebouw aan het stationsplein. Rechts van het gebouw staat de busremise van Connexxion. Links van het treinstation staat het moderne busstation met alleen de instaphaltes. Voor het station liggen twee haltes waar wel uitgestapt kan worden. Aan de achterzijde van station Hoorn ligt het terrein van de Museumstoomtram Hoorn-Medemblik. Deze is via de loopbrug over het spoor van de NS te bereiken. 
• 52.6395795.06334526 Oosterkerk, Grote Oost. De Oosterkerk is een gotische kerk met aan de zijde van de Grote Oost een nieuwe gevel. De gevel is mogelijk door Hendrick de Keyser ontworpen. De kerk is in gebruik als kerk, maar er worden ook concerten, boekpresentaties, etc. gehouden. 
• 52.643275.0538327 Noorderkerk, Kleine Noord 31. De Noorderkerk is de oudste kerk van Hoorn. Al vroeg in de middeleeuwen stond hier een houten kapel met daarin een Mariabeeld, na verloop van tijd werd de kapel uitgebreid tot de huidige gotische kerk. Het Mariabeeld van toen staat nu in het Westfries Museum. 
• 52.639865.0581428 R.K. kerk Sint Cyriacus en Franciscus (Koepelkerk), Grote Noord 15. De rooms-katholieke Sint Cyriacus en Fanciscuskerk (beter bekend als de Koepelkerk) is ontworpen door Adrianus Bleijs. Ook de naastgelegen pastorie op nummer 13 is van zijn hand. De kerk is de opvolger van de schuilkerk De Drie Tulpen en wordt ook wel gezien als een voorstudie van de Sint-Nicolaasbasiliek in Amsterdam. 

• 52.6455025.0541821 Museumstoomtram Hoorn-Medemblik, Van Dedemstraat 8 (transferium), ☏ +31 229 214 862, info@stoomtram.nl. 
• 52.6349655.0626382 Museum van de 20e Eeuw, Krententuin 24, ☏ +31 229 214 001, info@museumhoorn.nl. 10:00-17:00. Het museum ligt op het Oostereiland en is gevestigd in een voormalige gevangenis (de Krententuin). Het museum toont interieurs en objecten uit de gehele 20e eeuw. Het eiland is een gemeentelijk monument. Het is aangelegd in de jaren 1660. De voormalige gevangenis is een rijksmonument. 
• 52.639155.0590073 Westfries Museum, Roode Steen 1, ☏ +31 229 280 028, info@wfm.nl. di-vr 11:00-17:00, za zo 13:00-17:00. Volwassenen €6,50; 65+ €5,00; jongeren (tot 18) gratis; Museumkaart gratis. 
• Rondrit met een hop-on-hop-off bus, ☏ +31 6 1277 5698. De bus rijd vanaf station Hoorn via het Kleine en Grote Noord naar de Roode steen, daarna via het Grote Oost en de Appelhaven naar het Visserseiland. Vanaf het eiland gaat de bus over de Italiaanse Zeedijk naar het Oostereiland. Vanaf het Oostereiland gaat de route over de Veermanskade en Kleine Oost naar de Nieuwe Wal, daarna via het Grote Oost en de Roode Steen naar de Gouw, Gedempte Turfhaven en Spoorstraat naar het station. €6,00; jongeren (tot 12) €3,00. 
• 52.6520415.038814 JT-Bioscoop, Westfriese Parkweg 3, ☏ +31 229 768 992. 09:00-22:00. Bioscoop in het gebied De Blauwe Berg. €7,50 - €10,00. 
• 52.6351995.0623965 Cinema Oostereiland, Krententuin 25, ☏ +31 229 232 296, info@cinemaoostereiland.nl. De cinema is gelegen op het Oostereiland en is daardoor niet bereikbaar per auto (uitgezonderd minder validen), wel per watertaxi, lopend en fietsend. Behalve dat er film kan worden gekeken is er ook een brasserie aanwezig en kan een hele avond met eten, film en drankje geregeld worden. 
• 52.6335715.06246 Halve Maen, Schuijteskade (Achter de voormalige gevangenis), ☏ +31 229 210 205, info@halvemaenhoorn.nl. 11:00-17:00. De Halve Maen is een replica van het gelijknamige VOC-schip. De replica ligt bij het Centrum Varend Erfgoed aan de Schuijteskade in Hoorn. 
• 52.6520755.0727257 Waterhoorn, Holenweg 14-E, ☏ +31 229 217 770. Tropisch zwemparadijs en baantjesbad in een. Ook buiten zwemmen is in de zomermaanden mogelijk. 
• Open Monumentendag. 11:00-17:00. Tijdens het weekend van Open Monumentendag doet de gemeente Hoorn op zaterdag mee. Gedurende die dag zijn vele monumentale panden opengesteld voor publiek. Bezoekers kunnen een route lopen langs een aantal panden en met een gratis busdienst naar de dorpen Blokker en Zwaag reizen. De gemeente houdt op de website elk jaar bij wat het thema is en welke panden opengesteld zijn. Gratis. 

In de Binnenstad bevinden zich honderden winkels van internationale, landelijke en regionale ketens en ook een groot aantal lokale winkels. In de zomermaanden (juni en augustus) is er elke woensdag een braderie. Tijdens de derde maandag van augustus is er Lappendag; dan houden de winkels uitverkoop en is er een grote markt verspreid door de Binnenstad.

• Woensdagmarkt (Oud-Hollandse markten), Binnenstad. 10:00-17:00. Gedurende de zomervakantie worden er op de woensdagen thematische markten gehouden. Elk jaar wordt er ook een harddraverij gehouden. Thema's zijn onder andere: paardendag, verzamelaarsmarkt, old timerdag, etc. Gelijk aan de gewone wekelijkse zaterdagmarkt staat deze markt op de Breed, Gedempte Turfhaven en Gouw, als extra staat de markt ook op de Kleine Noord. Als de kermis staat wordt de markt van de Breed, Gedempte Turfhaven en Gouw verplaatst naar de Grote Noord. 
• Lappendag, Binnenstad. 06:00-15:00. Lappendag is op de derde maandag in augustus. Het is de afsluiting van het kermisseizoen in Hoorn. Op deze dag houden de winkels in Hoorn grote schoonmaak en dat betekent dat er veel spullen in de uitverkoop gaan. Op deze dag komen duizenden klanten en honderden verkopers af. In de binnenstad staan honderden kramen en de meeste winkels zijn om 6 uur in de ochtend al open. Winkels houden uitverkoop met vaak kortingen tussen de 20 en 50 % en soms zelfs zelfs 75%. (bijgewerkt mrt 2023)
• Kermis Hoorn, Binnenstad. 14:00-24:00. De kermis van Hoorn staat bekend als een van de grootste van Nederland, feitelijk is het een van de grootste van boven de rivieren. Er staan ruim 70 attracties door de hele binnenstad van Hoorn. De kermis is voor jong en oud en maakt sinds 2015 deel uit van de Nationale inventaris immaterieel erfgoed van Nederland. De kermis opent altijd op de tweede zaterdag van augustus en sluit op de derde maandag van augustus (Lappendag). Gedurende deze periode zijn er meerdere themadagen waaronder op de woensdag een prikkelarme kermis en op de laatste vrijdag een openbare en gratis vuurwerkshow boven het markermeer nabij schouwburg Het Park. (bijgewerkt mrt 2023)

Uitgaanscentrum is met name rond de Roode Steen waar het merendeel van de restaurants en cafés zich bevinden. Met name tijdens Koningsdag en Lappendag (derde maandag in augustus) is het plein gevuld met terrassen vloeit de alcohol welig.

• 52.6418485.0505611 Schouwburg Het Park, Westerdijk 4 (Randje centrum aan het Hoornse Hop), ☏ +31 229 291 010. Schouwburg Het Park is een moderne schouwburg waar in de avond in het grand café ook gegeten kan worden. 
• 52.6425575.0531372 Café de Kermis, Dubbele Buurt 6 (Aan de Dubbele Buurt gelegen café, op de hoek van de Slijksteeg en de Dubbele Buurt). Café met thema van de kermis. Eens per maand gaycafé. 
• 52.6431085.0547033 J.P. Coen, Veemarkt 17 (Aan de Veemarkt gelegen breed pand tegenover de ABN AMRO bank), ☏ +31 229 214 161. 15:30-02:00. Zowel café als biljart. 
• 52.6434885.0589494 Backstage, Koepoortsplein 3, ☏ +31 229 756 434. 15:00 - 2:00 (vrijdag-zondag), woensdag en donderdag open vanaf 20:00. Rock-café waar met name in het weekend live-optredens gegeven worden. 

In Hoorn zijn meerdere hotels en Bed and Breakfasts aanwezig. In de binnenstad bevinden zich meerdere driesterrenhotels:

De gemeente Hoorn is een veilige gemeente met weinig criminaliteit. Mocht het u gebeuren dat u toch de politie nodig heeft, dan kunt u het politiebureau in de wijk Nieuwe Steen vinden. Telefonisch kunt u de politie bereiken via het landelijke telefoonnummer 0900-8844. Het politiebureau is te bezoeken op het adres Blokmergouw 1, 1625 PE Hoorn.

• Alkmaar
• Amsterdam
• Edam
• Enkhuizen
• Medemblik
• Purmerend
• Volendam