Pierre Janet

Pierre Marie Félix Janet (Parijs, 30 mei 1859 – aldaar, 24 februari 1947) was een Franse psychiater en filosoof. Zijn grootste verdienste voor de wetenschap was de brug die hij wist te slaan tussen de academische psychologie en de klinische behandeling van psychische aandoeningen. Hiermee werd hij een van de stamvaders van de moderne psychiatrie. Ook hield Janet zich bezig met experimenteel- en cognitief- psychologisch onderzoek.

Zijn werk heeft hierdoor zowel betekenis voor de psychiatrie als voor de psychologie.

Janet had zowel filosofie als geneeskunde gestudeerd. Janet begon zijn academische carrière met de filosofie. Hij werkte enige jaren als docent filosofie alvorens aan zijn studie medicijnen te beginnen. In 1889 maakt de neuroloog Jean-Martin Charcot hem hoofd van het psychologisch laboratorium van de Hôpital de la Salpêtrière in Parijs, waar hij tot 1910 verblijft. Hij had namelijk de aandacht getrokken van Charcot door een artikel uit 1882 over hypnose en helderziendheid. Later volgt hij zijn leermeester Théodule Ribot op aan het Collège de France, waar hij vanaf 1902 tot 1934 een leerstoel in de Experimentele en Vergelijkende Psychologie bezette. Hij stichtte het blad Journal de Psychologie Normale et Pathologique (1904) en de Société de Psychologie (1901), die in 1941 werd omgedoopt tot de Société Française de Psychologie.

Janet hield zich bezig met cognitieve en sociale aspecten van menselijk gedrag en emoties. Hij was echter geen groot liefhebber van psychologische experimenten, omdat hij de kans op ongunstige psychologische reacties groot achtte. Ook publiceerde hij veel artikelen op het terrein van de psychopathologie. Vooral aan het laatste ontleent Janet zijn grootste bekendheid. Zijn werk had ook invloed op Franse psychologen en psychiaters uit de volgende generatie, zoals Henri Baruk, Léon Chertok, Jean Delay, Henri Ey, Ignace Meyerson, Eugène Minkowski, Jean Piaget, Henri Piéron, et Henri Wallon. Zijn interesse ging voor een groot deel uit naar hysterie en de genezing hiervan met hypnose. Hij beschreef hoe mensen zich tegen geestelijke trauma's konden verweren door deze buiten het bewustzijn te plaatsen. Dit afweermechanisme noemde hij dissociatie. Verder bestudeerde hij hoe mensen bepaalde gedragingen vertoonden zonder zich daarvan bewust te zijn. Dit noemde Janet automatisme. Hij postuleerde dus dat de mensen drijfveren buiten het bewustzijn moest hebben. In wezen beschreef hij hiermee het onbewuste van de menselijke geest enige jaren voordat het concept door Sigmund Freud werd beschreven. Later raakten de twee in conflict over de vraag wie het concept als eerste had bedacht. Een andere term die aan Janet is ontleend is psychasthenie. Dit is een gedragsstoornis die veel verwantschap heeft met de dwangneurose van Freud, en de persoonlijkheidstrek neuroticisme.

• Contribution à l'étude de l’état mental des hystériques. L’Harmattan, 2004.
• Les Obsessions et la Psychasténie. 3 Vol., L’Harmattan, 2005.
• L'automatisme psychologique. L’Harmattan, 2005.
• L'amour et la haine. L’Harmattan, 2005.
• La médecine psychologique. L’Harmattan (2005). ISBN 2747581810.
• L’évolution psychologique de la personnalité. L’Harmattan, 2005. ISBN 2747577848
• L’évolution de la mémoire et de la notion du temps. L’Harmattan, 2006.
• Névroses et idées fixes. 2 Vol., L’Harmattan, 2007.
• Les médications psychologiques. 3 Vol., L’Harmattan, 2007.
• La pensée intérieure et ses troubles. L’Harmattan, 2007.

• Henri Baruk (1989). Signification de l’œuvre de Pierre Janet. Annales Médico-Psychologiques 147(9):940-941.
• Léon Chertok (1960). À propos de la découverte de la méthode cathartique, Bull. de Psych. (Hommage à P. Janet) 184(XIV):33-37.
• Louis Crocq, Jean De Verbizier (1989). Le traumatisme psychologique dans l'œuvre de Janet. Ann. Médico-Psychol. 147(9):983-987.
• Jean Delay (1960). Pierre Janet et la tension psychologique. Psychologie Française 5:93-100.
• Henri F. Ellenberger (1970) P. Janet et l’analyse psychologique. In Histoire de la découverte de l'inconscient, ré-éd. Fayard 1994.
• Henri Ey (1968) Pierre Janet: the man and the work. In Wolman, Hist. Roots of Contemp. Psychology. Harper and Row Ed.
• Laurent Fedi (2007). Automatisme et volonté dans la thèse de Pierre Janet. Psychiatrie, Sc. Hum., Neurosc., Vol.5(1):36-47.
• Gerhard Heim (2006). Janet’s concepts in current Cognitive Behavioral Therapy. Janetian Studies No Spécial 01:9-14. Texte en ligne : [2].
• Stéphane Laurens, Topshiaki Kozakaï (2003) P. Janet et la mémoire sociale. Connexions 80:59-75.
• Hironobu Matsuura (2006). Pierre Janet et Bergson. Janetian Studies No Spécial 01:15-18.
• Ignace Meyerson (1947). P. Janet et la théorie des tendances. Journ. de Psych. Norm. et Path. 40:5-19.
• Eugène Minkowski (1960). À propos des dernières publications de Pierre Janet, Bull. de Psych. (Hommage à P. Janet) 184(XIV):121-127.
• Andrew Moskowitz (2006). Janet's influence on Bleuler's concept of Schizophrenia. Janetian Studies No Spécial 01:24-39.
• Jean Piaget (1960). L'aspect génétique de l'œuvre de P. Janet. Psych. Française 5(1):111-117.
• Henri Piéron (1960). Conscience et conduite chez P. Janet, Bull. de Psych. (Hommage à P. Janet) 184(XIV):149-153.
• Claude-M Prévost (1973). La psycho-philosophie de Pierre Janet. Économies mentales et progrès humain, Payot, ISBN 2228113700
• Claude-M Prévost (1973). Janet, Freud et la psychologie clinique, Payot.
• Isabelle Saillot (2006). Dissonance cognitive et langage inconsistant de P. Janet : rapprochement. Janetian Studies, vol. 3. Texte en ligne : [3].
• Isabelle Saillot (2007). La hiérarchie de Pierre Janet de la synthèse aux tendances, critiques et actualité en psychologie cognitive et sociale. Janetian Studies, No Spécial 02:102-121.
• Onno van der Hart, O. (2006). The influence of Pierre Janet’s Views in the Field of Psychotraumatology. Janetian Studies, No Spécial 01:54-63. Texte en ligne : [4].
• Rene Van der Veer (2006). Janet's constructive theory of the social mind. Janetian Studies, vol. 3 (en ligne).
• Henri Wallon (1960). Pierre Janet, psychologue réaliste, Bull. de Psych. (Hommage à P. Janet) 184(XIV):154-156.

Als een patiënt arm is, wordt hij in een ziekenhuis opgenomen met de diagnose "psychotisch". Als de patiënt zich een privékliniek kan veroorloven, krijgt hij de diagnose "neurasthenie". Als een patiënt rijk is en thuis verzorgd kan worden door eigen artsen en verpleegsters, wordt hij "excentriek" genoemd.

Zie de categorie Pierre Janet van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.