1939

1939 is 'n jaortal volgens de christelijke jaortelling.

februari

• 11 - Lise Meitner en Otto Frisch plaotsen in 't wekkelijks blad Nature veur 't eerst över kernsplieting.
• 14 - In Duutsland wordt den Bismarck te waoter elaoten, 't grootste slagskib in den welt.

maart

• 12 - Eugenio Maria Giuseppe Giovannie Pacelli wordt als Pius XII ekroond tot Paus.
• 14 - Met den hulpe van Hitler reupen Slowaakse separatisten den onafhankelijkheid uut van Slowakije, dat 'n vazalstaot van Nazi-Duutsland wordt.
• 15 - Duutse troepen bezetten Praog. Het overblievende Tsjechische hartland wordt eannexeerd deur 't Derde Rijk en herneumd tot het Protectoraot Bohemen en Moravië.
• 15 - Schriever en historikus Carles Rahola i Llorens wordt in Girona efusilleerd deur de franquisten.
• 22 - Litowwen staot 't Memelland af an Nazi-Duutsland.
• 23 - Nazi-Duutsland nemt 't Memelland in. Hitler gif veur den laotste keere een toespraok naor anlieding van een gebeedsuitbreiding zonder dat er een schot veur elost heufde te wod'n.

april

• 1 - Ende van den Spaonse Burgeroorlog, den met hulp van Hitler en Mussolini ewonnen wordt deur den fascistische generaal Franco.
• 2 - In België wod'n verkezingen eholden.
• 7 - Itaolië annexeert Albaonië.
• 26 - Den neeje soesoehoenan van Soerakarta, Pakoeboewono XI, wordt ekroond.

mei

• 3 - Den volkskommissaris van buutenlandse zaoken Litvinov van de Sovjet-Unie wordt plots vervangen deur Molotov. Hiermet wordt een totaole wending ineluud veur den buutenlandse politiek van Moskou.
• 22 - Den Duutse en Italiaanse ministers van Buutenlandse Zaoken, Joachim von Ribbentrop en graof Galeazzo Ciano, ondertekenen 't Staolpakt in Berlijn.

juni

• 18 - Den chef van de Duutse Abwehr, admiraal Canaris, ontvangt een breef van de moefti van Jeruzalem, Amin al-Hoesseini, waorin dissen de Duutsers bedankt veur den financiële ondersteuning, zonder welke hej den opstand neet zo lang had kunnen volholden.

juli

• 24 - 27 - De Zygalski-blaoden, die deur de Poolse kryptologische deenste zunt ontwikkeld as hulpmiddel veur 't brekken van de Enigmakode, wod'n op den Pools-Frans-Britse conferentie in Pyry, ten zuuden van Warschau, overedraogen an den geallieerden. Hiernao wod'n ze verder ontwikkeld op Bletchley Park.
• 25 - Beëdiging viefde kabinet-Colijn, dat al twee daogen laoter deur den katholieken en socialisten in den Tweede Kamer wordt wegestemd.
• 31 - In Artis wordt den eersten kinderboerderie van Nederlaand eopend.

augustus

• 10 - Beëdiging tweede kabinet-De Geer, deur 'm zelf een extra-parlementair nood-kabinet enoemd.
• 23 - Het Molotov-Ribbentroppakt wordt in Moskou ondertekend tussen Nazi-Duutsland en den Sovjet-Unie.
• 23 en 24 - Den Belgische koning Leopold III (mede naomens de Nederlandse koningin Wilhelmina, groothertogin Charlotte van Luxemburg en de Scandinavische vorsten), Amerikaanse president Franklin Delano Roosevelt en paus Pius XII stuuren breeven an de Duutse en Poolse leiders waorin zie andringen op een vreedzaome oplossing van hun conflicten.
• 25 - Het Verenigd Keuninkriek en Polen sluuten een verdrag van wederziedse bijstand.
• 25 - Adolf Hitler gef opdracht tot een anval op Polen op 26 augustus. Dissen wordt echter inetrokken naodat het Pools-Britse verdrag bekend wordt.
• 28 - Den Nederlandse motortorpedoboot TM 51 vaort tiedens een lange proefvaort naar Nederlaand om inbeslagnaome deur den Britse regering te voorkommen.
• 31 - Operaotie Himmler: SS'ers in Poolse uniformen creëren een naogemaokte Poolse anval op 't raodiostation in Gleiwitz. Deze verzonnen anval wordt ebruukt as deel van den officiële aanlieding veur den anval op Polen.

september

• 1 - Invaosie van Duutse troepen in Polen. Dit wordt beschouwd as 't begin van den Tweede Wereldoorlog.
• 2 - In Stutthof buuten Dantzig openen de nazi's een koncentratiekampe.
• 2 - In de Citroënfabriek in Frankriek rolt den eerste 2pk van de band.
• 3 - Oorlogsverklaoring van het Verenigd Keuninkriek en Frankriek aan Nazi-Duutsland. De Duits-Poolse oorlog wordt de Tweede Wereldoorlog. Zie ook Schemeroorlog.
• 3 - In België wordt een regering van Nationale Unie evormd, het Kabinet Pierlot.
• 8 - De Nederlaandse mienenveger Hr.Ms. Willem van Ewijck loopt op een iegen mien waordeur 30 mensen om 't lèven kommen.
• 15 - Den Sovjet-Unie en Japan sluuten een waopenstilstand in hun oorlog aangaande de grens tussen Mongolië en Mantsjoekwo.
• 17 - Den Sovjet-Unie valt Polen binnen.

Meer gebeurtenissen zullen zo snel meugelijk d'r bijkommen

Dit artikel is eskreaven in et achterhooksk.