Siti Hasmah Mohd Ali

Dilahirkan di Klang, Selangor pada 12 Julai 1926, Hasmah ialah seorang doktor wanita berbangsa Melayu berketurunan Minangkabau. Beliau memperoleh MBBS dari Universiti Malaya di Singapura. ^[6] Tun Dr. Siti Hasmah merupakan salah seorang wanita Melayu pertama untuk memperoleh kursus perubatan di Kolej Perubatan King Edward VII di Singapura (kini Sekolah Perubatan Yong Loo) selepas Perang Dunia II.

Pada 1955, beliau berjaya menamatkan pelajaran sebagai doktor perubatan dari Fakulti Perubatan, Universiti Malaya, yang ketika itu terletak di Singapura. Beliau kemudiannya menyertai perkhidmatan kesihatan kerajaan. Beliau merupakan salah seorang doktor wanita pertama di Malaya ketika itu. Beliau berkahwin dengan Mahathir Mohamad pada tahun berikutnya dalam bulan Ogos. ^[7] Anak sulung mereka, Marina, dilahirkan pada 1957.

Pada tahun 1960an, beliau menghadiri program pensijilan kesihatan awam di University of Michigan.

Sepuluh tahun kemudian, beliau menjadi wanita pertama yang dilantik sebagai Pegawai Perubatan di Jabatan Kesihatan Ibu dan Kanak-kanak, dan pada tahun 1974, beliau adalah wanita pertama yang dilantik sebagai Pegawai Kesihatan Kanak-kanak dan Ibu Negeri.

Siti Hasmah adalah pengarang beberapa artikel mengenai perubatan keluarga dan faktor-faktor sosio-ekonomi yang berkaitan dengan kehamilan dan melahirkan anak di Malaysia.

Siti Hasmah belajar di Fakulti Perubatan, Universiti Malaya di Singapura bersama dengan Mahathir Mohamad.

Antara adik-beradik Dr Siti Hasmah ialah:

• Jeneral (Bersara) Tun Tan Sri Mohamed Hashim bin Mohd Ali - Bekas Panglima Angkatan Tentera
• Tun Muhammad Ismail Mohd Ali - bekas Gabenor Bank Negara Malaysia, pengerusi PNB dan membawa 'balik' Guthrie dari London ke Kuala Lumpur.
• Tan Sri Dato' Seri Ahmad Razali Mohd Ali - bekas Menteri Besar Selangor.
• Tan Sri Dr. Saleha Mohd Ali
• Dato' Muhammad Jaafar Mohd Ali

Beliau ialah Canselor Universiti Multimedia (MMU) yang pertama.

 

Siti Hasmah menjadi isteri kepada Perdana Menteri Malaysia berikutan pelantikan suaminya sebagai Perdana Menteri pada 16 Julai 1981.

Beliau menggunakan kedudukan sebagai isteri Perdana Menteri untuk berkempen tanpa mengenal penat lelah untuk kesihatan wanita, perancangan keluarga, kawalan penyalahgunaan dadah dan literasi dewasa. Beliau juga memegang pelbagai jawatan seperti berikut:

• Presiden Persatuan Pandu Puteri Malaysia
• Presiden Persatuan Perancang Keluarga Kedah
• Presiden Yayasan Persatuan Perubatan Malaysia
• Presiden Persatuan Pemulihan Kanak-kanak Terencat Akal
• Naib Presiden Persekutuan Persatuan Perancang Keluarga Malaysia
• Penaung Persatuan Kesihatan Keibuan dan Neonat Malaysia
• Penaung Persatuan Pediatrik Malaysia
• Penaung Persatuan Badminton Malaysia (BAM) ^[8]

Sebagai Penaung Persatuan Wanita Pan Pasifik Asia, (PPSEAWA) Malaysia, Siti Hasmah menghadiri dan menyampaikan ucaptama di Persidangan tiga tahun sekali di Tokyo (1984) Bangkok (1991) dan Tonga (1994).

Pada 22 Ogos 2019, Tun Dr Siti Hasmah dianugerah gelaran 'Ibu Negara' oleh Institut Strategi dan Kepimpinan Asia (ASLI) sempena sambutan Hari Wanita Kebangsaan.^[9] Pemilihan beliau bertepatan dengan peranannya sebagai wanita yang berjaya memberikan kepakaran dan pengetahuan dimiliki dalam usaha membangunkan negara.^[10] Biasiswa Tun Dr Siti Hasmah bernilai RM10 juta menerusi Yayasan Jeffery Cheah diperkenalkan untuk bidang seni kreatif dan muzik.^[11][12]

Sebagai Presiden BAKTI (Kelab Kebajikan Tenaga Isteri-Isteri Menteri dan Timbalan Menteri), Siti Hasmah aktif dalam usaha untuk mendidik anak-anak muda tentang bahaya penyalahgunaan dadah. Pada tahun 1985, atas jemputan Wanita Pertama Amerika Syarikat Nancy Reagan, beliau menghadiri Persidangan Wanita Pertama mengenai Penyalahgunaan Dadah di Washington DC. beliau juga mewakili Malaysia pada Persidangan Antarabangsa mengenai Penyalahgunaan Dadah dan Perdagangan Luar Nikah di Vienna pada tahun 1987.

Siti Hasmah juga aktif di peringkat antarabangsa dalam mempromosikan punca wanita luar bandar. Pada tahun 1992, atas jemputan Queen Fabiola dari Belgium, beliau menghadiri Sidang Kemuncak Wanita Pertama untuk Kemajuan Ekonomi Wanita Luar Bandar di Geneva. Beliau telah dipilih sebagai salah satu daripada enam teras-Group Initiators daripada Wanita Pertama yang mewakili rantau Asia Pasifik.

Sidang kemuncak itu telah dimulakan oleh Tabung Antarabangsa bagi Pembangunan Pertanian (IFAD) di bawah naungan Queen Fabiola. Pada akhir sidang kemuncak itu, Wanita Pertama mengesahkan Deklarasi Geneva mengenai Wanita Luar Bandar, instrumen untuk menggubal dasar-dasar dan program-program untuk meningkatkan kemajuan ekonomi dan kebajikan wanita luar bandar dan familĞies mereka.

Pada sidang kemuncak itu, Siti Hasmah menekankan "dengan pendidikan dan latihan yang betul, wanita luar bandar boleh membantu membesarkan anak-anak celik dan produktif yang, seterusnya, boleh menjadi penyumbang positif kepada pertumbuhan dan kemakmuran negara."

Pada bulan Februari 1994, Siti Hasmah telah menghadiri Mesyuarat Majlis ISC di Brussels atas jemputan Queen Fabiola. Kemudian, pada September 1995, beliau dilantik sebagai Pengerusi Jawatankuasa Pemandu Serantau mengenai Kemajuan Ekonomi Luar Bandar dan Pulau Wanita bagi Asia Pasifik.

Akhirnya, pada bulan November 1996, beliau mengambil alih jawatan presiden Jawatankuasa Pemandu Antarabangsa bagi Ekonomi Kemajuan Luar Bandar dan Pulau Wanita bagi Asia Pasifik.

Sebagai seorang doktor perubatan oleh latihan, Siti Hasmah juga mempunyai kepentingan dalam kesihatan mental. Bekas Wanita Pertama Amerika Syarikat, Rosalynn Carter menjemput Siti Hasmah untuk berkhidmat dalam Jawatankuasa Kebangsaan Persekutuan Dunia Kesihatan Mental yang dipengerusikan Puan Carter.

Selama 23 tahun beliau dalam perkhidmatan awam, kerja-kerja sukarela, dan kepimpinan beliau dalam bidang kesihatan awam, literasi dan kawalan penyalahgunaan dadah, Siti Hasmah telah menerima banyak kepujian. Yang di-Pertuan Agong, dan juga sebagai Sultan Selangor dan Sultan Kedah, telah memberi gelaran pada dirinya.

• Anugerah Pencapaian Kepimpinan Prof. Kazue K McLaren, oleh Konsortium Akademik Asia-Pasifik untuk Kesihatan Awam (1988)^[13]
• Doktor Kehormat dalam Sains Perubatan, oleh Universiti Kebangsaan Malaysia, Malaysia (1991)
• Doktor Kehormat dalam Kesihatan Awam, oleh Kolej Diraja Ahli Fizik, Ireland (1992)
• Doktor Kehormat dalam Sastera Kemanusiaan (L.H.D.), oleh Universiti Indiana, Amerika Syarikat (1994)^[14]
• Doktor Kehormat dalam Undang-Undang (L.L.D), oleh Universiti Victoria, Kanada (1994)^[15]

•   Malaysia:
  •   Darjah Yang Mulia Setia Mahkota Malaysia (SSM) - Tun (2003)^[16]
•   Melaka:
  •   Darjah Utama Negeri Melaka (DUNM) - Datuk Seri Utama (2003)
•   Pulau Pinang:
  •   Darjah Utama Pangkuan Negeri (DUPN) - Dato’ Seri Utama (2003)
•   Sabah:
  •   Darjah Yang Amat Mulia Kinabalu (SPDK) - Datuk Seri Panglima (1994)

Tun Dr. Siti Hasmah diberikan penghargaan khas menerusi pementasan sandiwara Teater Tun Siti Hasmah yang dipentaskan di Panggung Sari, Istana Budaya pada November 2012. Sandiwara ini diarahkan oleh Erma Fatima dan dibintangi oleh Lisa Surihani sebagai Tun Siti Hasmah. Tun Siti Hasmah sendiri turut hadir pada malam pembukaan teater.^[17]

Sebuah bangunan milik Badan Amal dan Kebajikan Tenaga Isteri-Isteri Menteri dan Timbalan Menteri (BAKTI) telah mengabadikan nama beliau. Bangunan tersebut dikenali sebagai Bangunan BAKTI Siti Hasmah yang terletak di Taman Tun Dr. Ismail, Kuala Lumpur.^[18]

• Kursi Profesor Dr Siti Hasmah Mohd Ali di Fakulti Pergigian, Universiti Malaya
• Perpustakaan Digital Siti Hasmah di Universiti Multimedia
• Dewan Dr Siti Hasmah, Rumah Puspanita milik Persatuan Suri dan Anggota Wanita Perkhidmatan Awam Malaysia
• Anugerah Tun Dr Siti Hasmah, anugerah tahunan sejak 2018 oleh Yayasan AIDS Malaysia
• Orkid hibrid Papilionanda Doctor Siti Hasmah^[19]
• Orkid hibrid Dendrobium Mahathir Siti Hasmah^[20]

• Nama Saya Hasmah. Kumpulan Karangkraf, 2016.^[21]

• Wanita Pertama Malaysia

• Profil Siti Hasmah Mohamad Ali di Pejabat Perdana Menteri Malaysia, Putrajaya.