Negeri dan wilayah di Australia
Australia (secara rasmi dikenali sebagai Komanwel Australia) ialah sebuah persekutuan enam buah negeri, bersama-sama dengan sepuluh buah wilayah persekutuan. Tanah besar Australia terdiri daripada lima daripada enam buah negeri bersekutu dan tiga wilayah persekutuan (wilayah "dalaman"). Negeri Tasmania ialah sebuah pulau kira-kira 200 kilometer dari tanah besar. Tujuh wilayah buah baki dikelaskan untuk beberapa tujuan sebagai wilayah "luar". Selain daripada Wilayah Antartik Australia, yang merupakan tuntutan Australia untuk sebahagian daripada Antartika, Australia adalah negara keenam terbesar di dunia berdasarkan jumlah kawasan.
Negeri dan wilayah Australia | |
---|---|
Kategori | Negeri bersekutu (6) Wilayah persekutuan dalaman (3) Wilayah persekutuan luaran (7) |
Lokasi | Komanwel Australia |
Jumlah penduduk | 0 (Kepulauan Ashmore dan Cartier, Kepulauan Heard dan McDonald) – 7,704,300 (New South Wales) |
Keluasan | 10 km2 (3.9 bt2) (Kepulauan Laut Coral) – 5,896,500 km2 (2,276,700 bt2) (Wilayah Antartik Australia) |
Subbahagian |
Semua negeri dan dua wilayah dalaman terbesar adalah sebahagiannya berkerajaan sendiri, dan juga diwakili dalam parlimen persekutuan; wilayah-wilayah lain ditadbir oleh kerajaan persekutuan. Sejak 2015, kawalan persekutuan juga telah diperluaskan ke kawasan Pulau Norfolk yang dahulunya ditadbir sendiri.[1] Tiga daripada wilayah luar negeri berpenghuni; yang lain semuanya tidak didiami, selain daripada ahli-ahli sains tidak tetap.
Australia secara geografi
suntingIstilah geographic Australia (Australia secara geografi) digunakan oleh kerajaan Australia untuk menggambarkan kawasan yang diliputi oleh statistik demografi seperti angka penduduk negara. Kawasan ini terdiri daripada Pulau Krismas dan Kepulauan Cocos (Keeling) sebagai tambahan kepada enam negeri dan tiga wilayah tanah besar.[2] Pulau Norfolk adalah satu-satunya wilayah dengan penduduk asli yang bukan sebahagian daripada geografi Australia.
Wilayah luar, negeri dan wilayah
suntingBendera | Nama negeri/wilayah | Singkatan | ISO[4] | Postal | Jenis | Ibu negeri (atau penempatan terbesar) |
Penduduk[5] | Keluasan (km²)[6] |
---|---|---|---|---|---|---|---|---|
[n 1] | Kepulauan Ashmore dan Cartier | Luaran | (Pelabuhan luar pantai) | 0 | 199 | |||
[n 1] | Wilayah Antartik Australia | AAT | AQ[n 2] | Luaran | Stesen Davis | [n 3] | 1,0005,896,500 | |
Wilayah Ibu Negara Australia | ACT | AU-ACT | ACT | Wilayah | Canberra | 395,200 | 2,358 | |
Pulau Krismas | CX | Luaran[n 4] | Flying Fish Cove | 2,072 | 135 | |||
Kepulauan Cocos (Keeling) | CC | Luaran[n 4] | Pulau Barat | 596 | 14 | |||
[n 1] | Kepulauan Laut Coral | Luaran | (Pulau Willis) | [n 5] | 410 | |||
[n 1] | Pulau Heard dan Kepulauan McDonald | HIMI | HM | Luaran | (Atlas Cove) | 0 | 372 | |
[n 1] | Wilayah Jervis Bay | JBT | JBT | Wilayah | (Kampung Jervis Bay) | 377 | 70 | |
New South Wales | NSW | AU-NSW | NSW | Negeri | Sydney | 7,704,300 | 800,642 | |
Pulau Norfolk | NF | Luaran | Kingston | 2,302 | 35 | |||
Wilayah Utara | NT | AU-NT | NT | Wilayah | Darwin | 244,000 | 1,349,129 | |
Queensland | Qld | AU-QLD | QLD | Negeri | Brisbane | 4,827,000 | 1,730,648 | |
Australia Selatan | SA | AU-SA | SA | Negeri | Adelaide | 1,706,500 | 983,482 | |
Tasmania | Tas | AU-TAS | TAS | Negeri | Hobart | 518,500 | 68,401 | |
Victoria | Vic | AU-VIC | VIC | Negeri | Melbourne | 6,039,100 | 227,416 | |
Australia Barat | WA | AU-WA | WA | Negeri | Perth[7] | 2,613,700 | 2,529,875 |
Lihat juga: Senarai kod Negeri
Australia pernah mempunyai tiga buah wilayah yang kini tidak berfungsi lagi dalam sejarah:
- Dari 1926 hingga 1931, Wilayah Utara terbahagi kepada Australia Tengah dan Australia Utara, dengan sempadan pada garis selari selatan ke-20. Kedua-dua wilayah ini digabungkan semula sebagai Wilayah Utara pada akhir tempoh ini.
- Dari 1923 hingga 1968, Wilayah Amanah Pertubuhan Bangsa Bersatu Nauru di bawah pentadbiran Australia, sehingga kemerdekaan mereka sebagai Republik Nauru.
- Dari 1949 hingga 1975, Wilayah Papua and New Guinea merupakan wilayah Australia sehingga kemerdekaan negara Papua New Guinea.
Latar belakang dan gambaran
suntingNegeri-negeri yang berasal sebagai tanah jajahan British yang berasingan sebelum Persekutuan pada 1901. Koloni New South Wales telah ditubuhkan pada tahun 1788 dan asalnya merangkumi banyak tanah besar Australia, berserta Pulau Lord Howe, New Zealand, Pulau Norfolk, dan Van Diemen's Land, sebagai tambahan kepada kawasan yang kini dirujuk sebagai negeri New South Wales. Semasa abad ke-19, kawasan yang besar telah berturut-turut dipisahkan untuk membentuk Koloni Tasmania (pada mulanya ditubuhkan sebagai tanah jajahan yang berasingan yang dinamakan Van Diemen's Land pada 1825), Koloni Australia Barat (pada mulanya ditubuhkan sebagai Koloni Sungai Swan yang lebih kecil pada 1829), Wilayah Australia Selatan (1836), Koloni New Zealand (1840),[8] Koloni Victoria (1851) dan Koloni Queensland (1859). Semasa pembentukan Persekutuan, enam koloni New South Wales, Victoria, Queensland, Australia Selatan, Australia Barat, dan Tasmania menjadi negara pengasas Komanwel baru Australia.
Kuasa perundangan negeri-negeri dilindungi oleh perlembagaan Australia, seksyen 107, dan di bawah prinsip federalisme undang-undang Komanwel yang hanya terpakai kepada negeri-negeri di mana dibenarkan oleh perlembagaan. Wilayah, sebaliknya, adalah dari perspektif perlembagaan secara langsung tertakluk kepada Kerajaan Komanwel; undang-undang bagi wilayah ditentukan oleh Parlimen Australia.[9]
Sebahagian besar wilayah secara langsung ditadbir oleh Kerajaan Komanwel, manakala dua (Wilayah Utara dan Wilayah Ibu Negara Australia) mempunyai tahap pemerintahan sendiri walaupun kurang berbanding dengan negeri-negeri. Di wilayah-wilayah yang ditadbir sendiri, Parlimen Australia mengekalkan kuasa penuh untuk menggubal undang-undang, dan boleh mengatasi undang-undang yang dibuat oleh institusi wilayah, yang telah dilakukan pada masa yang jarang berlaku. Bagi tujuan badan-badan antara kerajaan Australia (dan bersama Australia-New Zealand), Wilayah Utara dan Wilayah Ibu Negara Australia dianggap seolah-olah negeri.
Setiap negeri mempunyai Gabenor, dilantik oleh Ratu, yang menurut konvensyen dilakukan atas nasihat Premier negeri. Pentadbir Wilayah Utara, sebaliknya, dilantik oleh Gabenor Jeneral. Wilayah Ibu Negara Australia tidak mempunyai sama ada Gabenor atau Pentadbir, tetapi Gabenor Jeneral menjalankan beberapa kuasa yang dalam bidang kuasa lain dilaksanakan oleh Gabenor negeri atau Pentadbir wilayah, seperti kuasa untuk membubarkan Dewan Undangan.
Wilayah Jervis Bay ialah satu-satunya wilayah dalaman bukan pemerintahan sendiri. Sehingga tahun 1989, ia ditadbir seolah-olah ia sebahagian daripada ACT, walaupun ia sentiasa menjadi wilayah yang berasingan. Di bawah syarat-syarat Akta Penerimaan Wilayah Jervis Bay, undang-undang ACT terpakai bagi Wilayah Jervis Bay setakat mana ia terpakai dan dengan syarat ia selaras dengan Ordinan.[10] Walaupun penduduk di Wilayah Jervis Bay umumnya tertakluk kepada undang-undang yang dibuat oleh Dewan Undangan ACT, mereka tidak diwakili dalam Dewan Perhimpunan. Mereka diwakili dalam Parlimen Australia sebagai sebahagian daripada Kewasan Pengundi Bahagian Fraser dalam ACT dan tertakluk kepada dua orang Senat dari ACT. Dalam aspek yang lain, wilayah ditadbir secara terus oleh Kerajaan Persekutuan melalui portfolio Wilayah.
Wilayah luar Pulau Norfolk memiliki tahap pemerintahan sendiri dari tahun 1979 sehingga 2015.
Setiap negeri mempunyai parlimen dwidewan kecuali Queensland, yang dimansuhkan dewan atasannya pada tahun 1922. Dewan rendah dipanggil Dewan Undangan Negeri, kecuali di Australia Selatan dan Tasmania, di mana ia dikenali sebagai Dewan Perhimpunan. Tasmania adalah satu-satunya negeri untuk menggunakan perwakilan berkadar untuk pilihan raya ke dewan rendah; semua yang lain memilih ahli daripada kawasan pilihan raya ahli tunggal, menggunakan pengundian keutamaan. Dewan atasan dipanggil Majlis Perundangan dan biasanya dipilih dari kawasan berbilang ahli menggunakan perwakilan berkadar. Ketiga-tiga wilayah yang ditadbir sendiri, ACT, Wilayah Utara, dan Pulau Norfolk, masing-masing mempunyai Dewan-Dewan Undangan ekadewan.
Ketua kerajaan di setiap negeri dipanggil Premier, dilantik oleh Gabenor negeri. Dalam keadaan normal, Gabenor akan melantik sebagai Perdana sesiapa yang menerajui parti atau gabungan yang menguasai dewan rakyat (dalam kes Queensland, satu-satunya dewan) Parlimen negeri. Walau bagaimanapun, pada masa krisis perlembagaan, Gabenor boleh melantik orang lain sebagai Premier. Ketua kerajaan di wilayah dalaman yang ditadbir sendiri dipanggil Ketua Menteri. Ketua Menteri Wilayah Utara, dalam keadaan biasa sesiapa yang mengawal Dewan Undangan Negeri, dilantik oleh Pentadbir.
Istilah perbandingan
suntingEntiti | Jenis entiti | Ikatan kepada Ratu | Pentadbir dalaman | Ketua Kerajaan | Dewan Atas Parlimen | Dewan Bawah Parlimen | Ahli Parlimen | |
---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Dewan Atas | Dewan Bawah[note 1] | |||||||
Komanwel Australia | Kerajaan persekutuan | Langsung | Gabenor Jeneral | Perdana Menteri | Senat | Dewan Rakyat | Senator | MP |
South Australia | Negeri bersekutu | Langsung (ditubuhkan oleh Akta Australia) | Gabenor | Premier | Majlis Perundangan | Dewan Perhimpunan | MLC | MHA |
Tasmania | ||||||||
New South Wales | Dewan Undangan | MP | ||||||
Victoria | MLA | |||||||
Australia Barat | ||||||||
Queensland | N/A (abolished 1922) | — | MP | |||||
Wilayah Ibu Negara Australia | Wilayah yang ditadbir sendiri | Tidak langsung (melalui Gabenor Jeneral bertindak sebagai "Pentadbir") | Perhimpunan dan Ketua Menteri | Ketua Menteri | — | MLA | ||
Wilayah Utara | Tidak langsung (melalui Gabenor Jeneral) | Pentadbir | ||||||
Pulau Krismas | Wilayah luaran | Datuk Bandar/Presiden Daerah | Majlis Daerah | Ahli Majlis | ||||
Kepulauan Cocos (Keeling) | ||||||||
Pulau Norfolk | Majlis Daerah[note 2] | |||||||
Catatan:
|
Perangkaan
suntingNegeri / wilayah | Keluasan tanah[6] |
|
Kepadatan penduduk |
| ||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
km2 | batu2 | Number | /km2 | /batu2</su> | % | |||||
Wilayah Ibu Negara Australia | 2,358 | 910 | ke-8 | 395,200 | ke-7 | 167.6 | 434 | ke-1 | 99.6% | ke-1 |
New South Wales | 800,642 | 309,130 | ke-5 | 7,704,300 | ke-1 | 9.62 | 24.9 | ke-3 | 63.0% | ke-5 |
Victoria | 227,416 | 87,806 | ke-6 | 6,039,100 | ke-2 | 26.56 | 68.8 | ke-2 | 71.0% | ke-4 |
Queensland | 1,730,648 | 668,207 | ke-2 | 4,827,000 | ke-3 | 2.79 | 7.2 | ke-5 | 46.0% | ke-7 |
Australia Selatan | 983,482 | 379,725 | ke-4 | 1,706,500 | ke-5 | 1.74 | 4.5 | ke-6 | 73.5% | ke-2 |
Australia Barat | 2,529,875 | 976,790 | ke-1 | 2,613,700 | ke-4 | 1.03 | 2.7 | ke-7 | 73.4% | ke-3 |
Tasmania | 68,401 | 26,410 | ke-7 | 518,500 | ke-6 | 7.58 | 19.6 | ke-4 | 41.0% | ke-8 |
Wilayah Utara | 1,349,129 | 520,902 | ke-3 | 244,000 | ke-8 | 0.18 | 0.47 | ke-8 | 54.0% | ke-6 |
Jadual jarak
suntingAdelaide | |||||||||||||||
2673 | Albany | ||||||||||||||
1533 | 3588 | Alice Springs | |||||||||||||
1578 | 3633 | 443 | Uluru | ||||||||||||
2045 | 4349 | 3038 | 3254 | Brisbane | |||||||||||
2483 | 1943 | 2483 | 1223 | 3317 | Broome | ||||||||||
3352 | 5656 | 2457 | 2900 | 1716 | 2496 | Cairns | |||||||||
1196 | 3846 | 3706 | 2751 | 1261 | 3275 | 2568 | Canberra | ||||||||
3022 | 4614 | 1489 | 1932 | 3463 | 1803 | 2882 | 4195 | Darwin | |||||||
1001 | 3674 | 2534 | 2579 | 1944 | 3636 | 3251 | 918 | 4023 | Hobart | ||||||
3219 | 3787 | 1686 | 2129 | 3660 | 1045 | 3079 | 4392 | 827 | 4220 | Kununurra | |||||
2783 | 5087 | 2505 | 2948 | 976 | 2840 | 740 | 1999 | 2930 | 2682 | 3127 | Mackay | ||||
731 | 3404 | 2264 | 2309 | 1674 | 3124 | 2981 | 648 | 3753 | 609 | 3950 | 2412 | Melbourne | |||
2742 | 5106 | 1209 | 1652 | 1829 | 1834 | 1248 | 2561 | 1634 | 3075 | 1831 | 1296 | 2805 | Mount Isa | ||
2781 | 409 | 3696 | 3741 | 4457 | 2389 | 5764 | 3954 | 4205 | 3782 | 3378 | 5195 | 3512 | 4905 | Perth | |
1412 | 3970 | 3830 | 2875 | 1001 | 3373 | 2495 | 286 | 4034 | 1142 | 4516 | 1926 | 872 | 2400 | 4078 | Sydney |
Jarak dalam kilometer dari bandar yang sama pada paksi X-Y.
Kod negeri dan wilayah
suntingNegeri/wilayah | Singkatan | Isyarat panggilan | Pos | Nombor telefon di Australia | Zon masa | ||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
AM/FM | TV | Amatur | Singkatan | Poskod | Std | Musim panas | |||
Wilayah Ibu Negara Australia | ACT | 1xx(x)[nb 1] | xx(x)Cn[nb 1] | VK1xx[nb 1] | ACT | 02nn,[nb 2] 26nn, 29nn | +61 2 62xx xxxx +61 2 61xx xxxx |
+10 | +11 |
New South Wales | NSW | 2xx(x) | xx(x)Nn | VK2xx | NSW | 1nnn,[nb 2] 2nnn | +61 2 xxxx xxxx[nb 3] | +10 (+9 1⁄2) | +11 |
Victoria | Vic | 3xx(x) | xx(x)Vn | VK3xx | VIC | 3nnn, 8nnn[nb 2] | +61 3 xxxx xxxx[nb 3] | +10 | +11 |
Queensland | Qld | 4xx(x) | xx(x)Qn | VK4xx | QLD | 4nnn, 9nnn[nb 2] | +61 7 xxxx xxxx | +10 | |
Australia Selatan | SA | 5xx(x) | xx(x)Sn | VK5xx | SA | 5nnn | +61 8 8xxx xxxx +61 8 7xxx xxxx |
+9 1⁄2 | +10 1⁄2 |
Australia Barat | WA | 6xx(x) | xx(x)Wn | VK6xx | WA | 6nnn | +61 8 9xxx xxxx +61 8 6xxx xxxx |
+8 | |
Tasmania | Tas | 7xx(x) | xx(x)Tn | VK7xx | TAS | 7nnn | +61 3 6xxx xxxx | +10 | +11 |
Wilayah Utara | NT | 8xx(x) | xx(x)Dn | VK8xx | NT | 08nn | +61 8 89xx xxxx | +9 1⁄2 | |
Wilayah luaran | |||||||||
Pulau Norfolk | 2xx(x) | xx(x)Nn | VK2xx | NSW | 2899 | +672 3 xx xxx | +11 | ||
Pulau Krismas | 6xx(x) | xx(x)Wn | VK9xx | WA | 6798 | +61 8 9164 xxxx | +7 | ||
Pulau Cocos | 6xx(x) | xx(x)Wn | VK9xx | WA | 6799 | +61 8 9162 xxxx | +6 1⁄2 | ||
Wilayah Antartik Australia | AAT | none | VK0xx | TAS | +672 1 | +6 to +8 | |||
Pulau Macquarie | none | +10 | +11 | ||||||
|
Lihat juga
sunting- ISO 3166-2:AU, kod ISO bagi negeri-negeri dan wilayah-wilayah Australia.
- Persaingan serantau Australia
- Senarai demonim Australia
- Senarai negeri-negeri cadangan Australia
Catatan
sunting- ^ a b c d e Bendera kebangsaan Australia digunakan dalam wilayah yang tidak mempunyai bendera mereka sendiri.
- ^ Under the definitions in ISO 3166-1, the AAT is covered by the Antarctican ISO 3166-1 alpha-2 code "AQ".
- ^ No permanent population, research station with fluctuating staff numbers.
- ^ a b Part of geographic Australia
- ^ No permanent population, weather monitoring station generally with four staff.
Rujukan
sunting- ^ Strom, Marcus (1 June 2016). "Norfolk Island elects council that supports self-determination". Sydney Morning Herald.
- ^ Pink, Brian (2010). "Definition of Australia". Australian Standard Geographical Classification (ASGC) (Laporan). Australian Bureau of Statistics. m/s. 5. Unknown parameter
|sectionurl=
ignored (bantuan) - ^ Melainkan jika diperuntukkan, rujukan dan butiran data yang disediakan dalam jadual boleh didapati dalam artikel negeri dan wilayah individu.
- ^ ISO 3166-2:AU (Kod ISO 3166-2 bagi negeri-negeri dan wilayah-wilayah Australia)
- ^ a b "3101.0 – Australian Demographic Statistics, Mar 2016". Australian Bureau of Statistics. 22 September 2016. Dicapai pada 1 November 2016.
- ^ a b "Area of Australia - States and Territories". Geoscience Australia: National Location Information. Geoscience Australia. Dicapai pada 2 November 2016.
- ^ The old capital of Western Australia was technically Broome, although it was never quite defined as such. Perth was eventually defined as the capital by statute in 2016: City of Perth Act 2016 (WA) in AustLII.
- ^ A.H. McLintock (ed), An Encyclopaedia of New Zealand, 3 vols, Wellington, NZ:R.E. Owen, Government Printer, 1966, vol 3 p. 526.'
- ^ Constitution of Australia, section 122
- ^ "Jervis Bay Territory Governance and Administration". Although the Jervis Bay Territory is not part of the Australian Capital Territory, the laws of the ACT apply, insofar as they are applicable and, providing they are not inconsistent with an Ordinance, in the Territory by virtue of the "Jervis Bay Acceptance Act 1915". The Department of Regional Australia, Local Government, Arts and Sport. Dicapai pada 17 January 2013.