Help:Bronnen

Wikidata is een verzameling van brongegevens, wat betekent dat de meeste verklaringen moeten aangeven waar de gegevens vandaan komen.

Wikidata bevat drie hoofdtypen verklaringen: feiten over het onderwerp van het item, toewijzingen van externe id's en medialinks naar Wikimedia Commons. Het volgende is voornamelijk van toepassing op het eerste type.

In sommige gevallen zijn er geen bronnen niet nodigː

1. Wanneer een waarde algemeen bekend is, en deze niet is betwist. Het is bijvoorbeeld algemeen bekend dat Earth (Q2) instance of (P31) terrestrial planet (Q128207)
2. Wanneer het item een verklaring heeft die verwijst naar een externe informatiebron (zoals een database of autoriteitscontrolebestand) waarmee de verklaring eenvoudig kan worden geverifieerd. Een verklaring over Harry Potter and the Philosopher's Stone (Q43361)'s GND ID (P227) (een autoriteitsbestand dat wordt bijgehouden door de Duitse Nationale Bibliotheek) heeft bijvoorbeeld geen bron nodig (de waarde, 4615979-4, is een directe link naar de betreffende pagina op de website van de Duitse Nationale Bibliotheek)
3. Wanneer het item zelf een bron is voor een instructie. Voor The Hunger Games (Q11679) boekenreeksen is het bijvoorbeeld mogelijk om te zeggen dat de author (P50) Suzanne Collins (Q228624) is zonder dat u vervolgens The Hunger Games (Q11679) als referentie voor deze verklaring hoeft op te nemen.

Voor meer informatie, zie Help:Sources/Items not needing sources.

 

Er zijn vier basisstappen die u moet volgen bij het toevoegen van een bron, ongeacht het type bron dat wordt toegevoegd.

1. Controleer of een item voor de bron al bestaat in Wikidata met behulp van de Item op titel zoeken
2. Voeg de bron toe als item als: i) het nog niet in Wikidata staat en ii) het geen webpagina is
3. Voeg een referentie toe aan uw verklaring en wijs naar het bronitem. Gebruik voor bronitems in Wikidata de eigenschap stated in (P248); voor bronnen die online buiten Wikidata bestaan, gebruik reference URL (P854)
4. Voeg de bron en alle benodigde eigenschappen toe

Meer informatie over het zoeken en maken van items is te vinden op Help:Items.

Referenties moeten verwijzen naar betrouwbare informatiebronnen zoals studieboeken op universitair niveau of naslagwerken, academische tijdschriften en kranten. Voor meer informatie over het identificeren van betrouwbare bronnen, zie Wikidata:Verifiability.

Men zou onderscheid kunnen maken tussen online of offline referenties. Beide kunnen worden toegevoegd aan Wikidata. Een op internet toegankelijke database kan een online referentie zijn. Offline referenties zijn boeken en andere werken die te vinden zijn in bibliotheken en archieven.

Referenties kunnen worden onderverdeeld in primaire, secundaire en tertiaire referenties. Alle categorieën kunnen worden toegevoegd aan Wikidata. Een secundaire referentie is er een die primaire referenties analyseert, een compilatie van secundaire referenties is een tertiaire referentie. Encyclopædiæ- en bibliotheekcatalogi zijn over het algemeen tertiaire referenties. Wikidata kan worden gezien als een tertiaire (of quaternaire) referentie, maar men kan het niet toevoegen aan Wikidata zelf.

Referenties kunnen hedendaagse of historische referenties zijn. Wikidata omvat beide. Overweeg geschikte rangen voor informatie die niet langer actueel is.

Houd er rekening mee dat hoewel pagina's op Wikipedia (en andere Wikimedia-sites) kunnen en moeten worden toegevoegd als sitelinks, ze niet geschikt zijn als bronnen voor Wikidata-verklaringen. Volgens de Wikipedia-beleid inzake verifieerbaarheid, moet de inhoud van artikelen in Wikipedia verifieerbaar zijn; Het moet ook worden ondersteund door bronnen (in de vorm van citaten). Het feit dat iets op een Wikipedia-pagina staat, betekent echter niet dat het acceptabel is om de Wikipedia-pagina zelf als bron te beschouwen; Het is veel beter om de daadwerkelijke bronvermelding te lokaliseren en die in plaats daarvan te gebruiken.

Hulpmiddelen die gegevens uit Wikimedia-projecten importeren, voegen over het algemeen imported from Wikimedia project (P143) (en soms ook Wikimedia import URL (P4656)) toe aan het referentiegedeelte van verklaringen. Verklaringen die alleen worden ondersteund door "imported from Wikimedia project (P143)" worden niet beschouwd als bronvermeldingen. Als u een van deze verklaringen tegenkomt, vervang dan "geïmporteerd uit Wikimedia-project" door een feitelijke referentie.

Deze lijst is niet compleet en daarnaast zijn er soorten van bronnen die betrouwbaar zijn; u bent zeer welkom om een nieuwe sectie met instructies over het toevoegen van zulke bronnen bij te voegen.

In Wikidata worden boeken behandeld volgens het Functional Requirements for Bibliographic Records (Q16388) (FRBR) model, een veelgebruikt conceptueel kader in de bibliotheekwetenschap.

Zonder al te veel in detail te treden, stelt het FRBR-model ons in staat om een onderscheid te maken tussen creatieve werken en hun verschillende edities of vertalingen; in Wikidata staan deze respectievelijk bekend als werkitems en editie-items. We kunnen bijvoorbeeld zeggen dat Hamlet (Q41567) en Bible (Q1845) werkitems zijn, terwijl Hamlet, Prince of Denmark (Q14422206) en de King James Version (Q623398) editie-items zijn.

Bij het sourcen van verklaringen moet u alleen het editie-item van een boek gebruiken. In sommige gevallen zal het nodig zijn om eerst het werkitem toe te voegen aan Wikidata om een editie-item te maken. U kunt dit doen door de onderstaande stappen te volgen:

1. Controleer of het werkitem al bestaat in Wikidata. Als er een item is gevonden, gaat u verder met stap 4. Als het item niet wordt gevonden, maakt u er een nieuw item voor aan en gaat u naar stap 2.
2. Voeg ten minste de volgende verklaringen toe aan het werkitem:
   • instance of (P31) → written work (Q47461344)
   • author (P50) (of author name string (P2093) als u niets anders weet dan hun naam)
   • title (P1476) (en subtitle (P1680) indien van toepassing)
   • language of work or name (P407)
3. Voeg eventuele extra eigenschappen toe aan het werkitem die nodig lijken, bijvoorbeeld:
   • based on (P144), genre (P136), main subject (P921), follows (P155) en followed by (P156) (in het geval van een serie), en andere vermeld bij de werkitem eigenschappen.
4. Controleer of het editie-item van uw werkitem bestaat in Wikidata. Als er een item is gevonden, gaat u verder met stap 8. Als het item niet wordt gevonden, maakt u een nieuw item voor de editie aan en gaat u naar stap 5. Zorg ervoor dat u het editie-item labelt op een manier die kan worden onderscheiden van het werkitem
5. Label het nieuwe editie-item op een manier die kan worden onderscheiden van het werkitem door het editienummer toe te voegen aan de titel
   • bijvoorbeeld The Autobiography of Alice B. Toklas (1st edition) (Q15152326)
6. Voeg ten minste de volgende verklaringen toe aan het editie-item:
   • instance of (P31) → version, edition or translation (Q3331189)
   • edition or translation of (P629) → de Q#### van het werkitem
   • title (P1476) (en subtitle (P1680) indien van toepassing)
   • language of work or name (P407)
   • edition number (P393)
7. Voeg eventuele extra eigenschappen toe aan het editie-item die nodig lijken, bijvoorbeeld:
   • place of publication (P291), publisher (P123), publication date (P577), illustrator (P110), editor (P98), number of pages (P1104), en andere hier vermeld
8. Ga terug naar het werkitem en voeg, als DeltaBot dit nog niet heeft gedaan, has edition or translation (P747) toe.
9. Ga terug naar de itempagina waaraan u een referentie hebt toegevoegd om uw verklaring te sourcen met stated in (P248) en koppel deze aan het editie-item
10. Voeg eventuele extra eigenschappen toe aan de referentiesectie die kunnen helpen bij het verifiëren van de waarde van de verklaring:
    • page(s) (P304), column (P3903), chapter (P792), section, verse, paragraph, or clause (P958)

Voorbeeld:

Werkitem: CRC Handbook of Chemistry and Physics (Q904273), editie-item: CRC Handbook of Chemistry and Physics (92nd edition) (Q11927173)

Gebruikt voor bronverklaring: CAS Registry Number (P231) of ethanol (Q153)

Referentie: stated in (P248) - CRC Handbook of Chemistry and Physics (92nd edition) (Q11927173)

Publicatieartikelen vereisen dat zowel de publicatie als het artikel als items aan Wikidata worden toegevoegd (als ze dat nog niet zijn geweest). Men kan SourceMD gebruiken.

1. Controleer of het publicatie-item al bestaat in Wikidata. Als er een item is gevonden, gaat u verder met stap 3. Als het item niet wordt gevonden, maakt u er een nieuw item voor aan en gaat u naar stap 2.
2. Zorg ervoor dat ten minste de volgende verklaringen aan het publicatie-item worden toegevoegd:
   • instance of (P31) → academic journal (Q737498) voor wetenschappelijk tijdschrift
   • of instance of (P31) → newspaper (Q11032) voor krant
   • of instance of (P31) → magazine (Q41298) voor magazine
   • title (P1476) (en subtitle (P1680) indien van toepassing)
   • language of work or name (P407)
3. Controleer of het artikelitem bestaat in Wikidata. Als er een item is gevonden, gaat u verder met stap 5. Als het item niet wordt gevonden, maakt u een nieuw item voor het artikel aan en gaat u naar stap 4.
4. Zorg ervoor dat ten minste de volgende verklaringen aan het artikelitem worden toegevoegd:
   • instance of (P31) → article (Q191067) (meer specifiek: scholarly article (Q13442814), news article (Q5707594), magazine article (Q30070590), enz.)
   • published in (P1433) → (wat het publicatie-item ook is)
   • title (P1476) (en subtitle (P1680) indien van toepassing)
   • language of work or name (P407)
   • author (P50) (of author name string (P2093) als u niets anders weet dan hun naam)

   U kunt het hulpmiddel Source MetaData gebruiken om bij het aanmaken te helpen als u de DOI van het artikel kent.

5. Ga terug naar de itempagina waaraan u een referentie hebt toegevoegd om uw verklaring te sourcen met stated in (P248) en koppel deze aan het artikel-item
6. Ga indien nodig terug naar het publicatie-item en voeg extra eigenschappen toe:
   • place of publication (P291), publisher (P123), ISSN (P236), editor (P98)
7. Ga indien nodig terug naar het artikelitem en voeg extra eigenschappen toe:
   • issue (P433), publication date (P577), page(s) (P304), quotation (P1683), chapter (P792), volume (P478), DOI (P356), full work available at URL (P953) en main subject (P921).

Voorbeeld:

Journaalitem: Geological Society, London, Special Publications (Q15817216), artikelitem: The age of the Earth in the twentieth century: a problem (mostly) solved (Q15545344)

Gebruikt voor bron verklaring: inception (P571) of Earth (Q2)

Referentie: stated in (P248) - The age of the Earth in the twentieth century: a problem (mostly) solved (Q15545344)

1. Controleer of het documentitem bestaat in Wikidata. Als er een item is gevonden, gaat u verder met stap 3. Als het item niet wordt gevonden, maakt u een nieuw item voor de editie aan en gaat u naar stap 2.
2. Zorg ervoor dat ten minste de volgende verklaringen aan het documentitem worden toegevoegd:
   • instance of (P31) → report (Q10870555) voor een rapport
   • of instance of (P31) → technical documentation (Q1413406) voor technische documentatie
   • of instance of (P31) → policy (Q1156854) voor beleid
   • of instance of (P31) → legislation (Q49371) voor wetgeving
   • title (P1476) (en subtitle (P1680) indien van toepassing)
   • language of work or name (P407)
   • author (P50) (of author name string (P2093) als u niets anders weet dan hun naam)
3. Ga terug naar de itempagina waaraan u een referentie hebt toegevoegd om uw verklaring te sourcen met stated in (P248) en koppel deze aan het document-item
4. Ga indien nodig terug naar het documentitem en voeg extra eigenschappen toe:
   • applies to jurisdiction (P1001), publication date (P577), publisher (P123), DOI (P356), language of work or name (P407), page(s) (P304), quotation (P1683), volume (P478) en chapter (P792)

Voorbeeld:

Wetgevingsitem: Civil Marriage Act (Q3258612)

Gebruikt voor bron verklaring: start time (P580) of Same-sex marriage in Canada (Q17447)

Referentie: stated in (P248) - Civil Marriage Act (Q3258612)

Als er een Wikidata-eigenschap voor een website is, volgt u #Databases hieronder.

1. Controleer of er een item bestaat in Wikidata voor de website die de webpagina bevat. Als er een item wordt gevonden, source uw verklaring met stated in (P248) en koppel het aan het website-item. Als een item niet wordt gevonden, maar de website is notabel, maak er dan een voor aan. Als de website niet opvalt, gebruik dan title of broader work (P6333).
2. Bron: uw verklaring met reference URL (P854) en koppel deze aan de URL van de webpagina
3. Voeg de volgende eigenschappen toe aan uw referentie, zodat de bron kan worden opgespoord als de URL verandert:
   • publication date (P577) → de publicatiedatum van de webpagina. Als er geen publicatiedatum is opgegeven, gebruikt u retrieved (P813), de datum waarop de gegevens van de webpagina zijn overgenomen.
   • title (P1476) → titel van de webpagina
   • archive URL (P1065) → gearchiveerde webpagina
   • archive date (P2960) → datum van gearchiveerde webpagina
   • language of work or name (P407) → taal van de webpagina #* online access status (P6954) → zou open access (Q232932), registration required (Q107459441), paywall (Q910845), enz.
4. Voeg indien nodig extra eigenschappen toe:
   • author (P50) en publisher (P123). Let op: als de webpagina behoort tot een grote website die al een item in Wikidata heeft, moet u publisher gebruiken.
   • quotation (P1683) → exact citaat van tekst van de webpagina

Voorbeelden:

Webpagina-item: United States Population Clock (Q3398022)

Gebruikt voor bron verklaring: population (P1082) of United States of America (Q30)

Referentie: stated in (P248) - United States Population Clock (Q3398022)

Niet-webpagina-item

Gebruikt voor bron verklaring: date of birth (P569) of Giambattista Bodoni (Q220768)

Referentie: reference URL (P854) — http://www.treccani.it/enciclopedia/giambattista-bodoni_%28Dizionario-Biografico%29/

NB: deze benadering is alleen van toepassing op databases die al een overeenkomstige eigenschap hebben die in Wikidata is gedefinieerd. De eigenschap is vaak een id die uniek is voor de database, zoals PubMed publication ID (P698) voor PubMed of IMDb ID (P345) voor de Internet Movie Database. Raadpleeg de lijst met eigenschappen voor id's voor autoriteitsbeheer om te bepalen of de database-eigenschap is toegevoegd aan Wikidata. U kunt ook de geavanceerde opties van Special:Search gebruiken om te zoeken naar de database en/of de id's ervan in de naamruimte Property. Als een dergelijke eigenschap niet bestaat voor de database, behandelt u de database als een webpagina (zie hierboven).

1. Zoek naar het database-item in Wikidata. Als er een item is gevonden, gaat u verder met de volgende stap. Als het item niet wordt gevonden, maakt u er een nieuw item voor aan.
2. Zorg ervoor dat ten minste de volgende verklaring aan het database-item is toegevoegd:
   • instance of (P31) → database (Q8513)
3. Ga terug naar de itempagina waaraan u een referentie hebt toegevoegd om uw verklaring te sourcen met stated in (P248) en koppel deze aan het database-item. De toepasselijke waarde is te vinden via applicable 'stated in' value (P9073).
4. Voeg de volgende eigenschappen toe aan uw referentie om het specifieke register van de database aan te geven.
   • database-eigenschap → database-eigenschap-ID (de unieke id voor de gegevens volgens de database)
   • title (P1476) → de titel van de gegevensset in de database. Dit is mogelijk niet nodig als de database-eigenschap zich in de sectie externe koppeling bevindt van het item waarvoor de instructie wordt gebruikt.
   • publication date (P577) → de publicatiedatum van de gegevens. Als er geen publicatiedatum is opgegeven, gebruikt u retrieved (P813), de datum waarop de gegevens uit de database zijn gehaald. Dit is mogelijk niet nodig als de datum al anderszins is opgenomen in de verklaring waarnaar wordt verwezen.

Voorbeeld:

Database item: PubChem (Q278487), database eigenschap: PubChem CID (P662)

Gebruikt voor bronvermelding: InChI (P234) of ethanol (Q153)

Referentie: stated in (P248) - PubChem (Q278487)

1. Controleer of het media-item bestaat in Wikidata. Als er een item is gevonden, gaat u verder met de volgende stap. Als het item niet wordt gevonden, maakt u er een nieuw item voor aan.
2. Geef de bron van de verklaring aan met stated in (P248) en koppel deze aan het media-item
3. Ga indien nodig terug naar het media-item en voeg extra eigenschappen toe:
   • publication date (P577), author (P50), part of the series (P179), quotation (P1683).

Voorbeeld:

Documentair item: Man on Wire (Q1417721)

Gebruikt voor bron verklaring: occupation (P106) of Philippe Petit (Q705289)

Referentie: stated in (P248) - Man on Wire (Q1417721)

Voeg het volgende toe:

• type of reference (P3865)=tombstone (Q203443) en reference image (P10253) met de afbeelding op Commons

Voorbeeld:

Grafsteen afbeelding: File:Beatrice_Dowsky.jpg

Gebruikt voor bron verklaring: date of birth (P569) of Beatrice von Dovsky (Q88821)

Referentie: type of reference (P3865) - tombstone (Q203443) en reference image (P10253) — File:Beatrice_Dowsky.jpg

Voeg de volgende twee toe:

1. Wat betreft de boeken hierboven, voeg stated in (P248) toe die verwijst naar het Wikidata-item van de editie met sitelinks naar Wikisource + page(s) (P304) om de pagina van het boek aan te geven (voor bibliografische sjablonen)
2. Wat betreft websites hierboven, voeg reference URL (P854) die verwijst naar de subpagina die de verklaring ondersteunt

• Probeer altijd te vullen:
  • type of reference (P3865) - bijv. birth certificate (Q83900), marriage certificate (Q1299632), death certificate (Q708653), birth registry (Q11971341), baptism registry (Q28369847), marriage registry (Q14324227), death registry (Q12029619), home certificate (Q1595673), conscription sheet (Q105921971), chronicle (Q185363), enz.
• Afhankelijk van de omstandigheden (vooral op basis van de structuur van de collectie die door de maker of bewaarder wordt verstrekt), probeer ook aanvullende identificatiegegevens in te voeren, zoals:
  • registration district (P5564) - regionale onderverdeling van de collectie, indien aangemaakt in Wikidata
  • volume (P478) - compacte bron, zoals een boek of documentatiedoos die geen Wikidata-item bevat. Kan fout retourneren als deze niet alfanumeriek is.
  • inventory number (P217) - alternatieve vrije-vormidentificatie
  • page(s) (P304) - pagina in een boek; soms is het beter om folio(s) (P7416) in te voeren
  • line(s) (P7421) - rij binnen een pagina of document, indien genummerd
  • section, verse, paragraph, or clause (P958) - een ander identificeerbaar deel van het document
  • Archival Resource Key (P8091) - indien toegewezen

Voorbeelden

• Josef J. Zapf (Q96901921) - geboorte- en sterfdata gebaseerd op Oostenrijkse kerkboeken
• Hermann Mattkey (Q96694727) - geboorte- en sterfdata gebaseerd op Tsjechische kerkboeken (Duitstalige bron met Tsjechische metadata)

• Wikidata property to indicate a source (Q18608359)

Voor gerelateerde hulppagina's, zie:

• Wanneer hoeft een item geen bron
• Verklaringen, waarin wordt uitgelegd wat verklaringen zijn en welke regels ze volgen
• Kwalificaties, waarin wordt uitgelegd wat kwalificaties zijn en welke regels ze volgen
• Special:BookSources - zoeken naar boekbronnen op ISBN (Internationaal Standaard Boeknummer)
• Wikidata:Zotero, waarin wordt uitgelegd hoe u een hulpmiddel kunt gebruiken die het gemakkelijk maakt om items over artikelen, webpagina's, enz. te maken met QuickStatements

• Wikidata SPARQL queries
  • Eigenschappen die het vaakst worden toegepast op referenties

Voor aanvullende informatie en richtlijnen: