Larnaca
|
|
Quel articul chì l'è scrivüü in Lumbard, cun l'urtugrafia insübrica ünificada. |
Larnaca (Λάρνακα/Lárnaka in grech; Larnaka in türch; Larnaca in ingles, italian e in la püpart di lenguv eurupei; Κίτιον/Kítion in grech antigh; Citium in latin) l'è una cità de Cipru, cunt una pupulaziun de circa 46.000 personn.
Geugrafia
[Modifega | modifica 'l sorgent]Larnaca la se tröva in sü la costa süd de l'isula, minga luntana del cunfin cun la part türca de Cipru.
L'è in sül mar e l'è 'l caplögh de vün di ses distret del Paes. Dopu de Nicusia e Limassol l'è la cità püssee granda e impurtanta de Cipru. L'è chì che 'l se tröva l'areuport püssee impurtant de la naziun.
Storia
[Modifega | modifica 'l sorgent]
L'è stada fada sü di Micenee in del XIV secul prima del Signur cunt el nom de Cizi (Kítion). I Giüdee han duperaa in de la Bibia el nom Kittim per ciamà prima i gent de Cipru, e pö tücc i Grech e i Ruman. Al dì d'incö i abitant de la cità le ciamen anca Skala, che 'l vör dì propri "scala", o anca "deposit": l'è perchè la cità l'è semper stada un port de una quai impurtanza.
Un bel mument, cumpagn de tant alter cità de l'isula, l'è stada cunquistada di Persian. Cul passà del temp, gh'era rivaa in la cità anca una bela minuranza fenicia (per via de la vesinanza cunt el Liban e tücc i scambi cumerciai): per quela resun chì Cizi l'ha minga vurüü tö part a la revolta ionega. In del 450 prima del Signur el general atenies Cimun l'è mort in mar intant che 'l difendeva Cizi in d'una bataja cuntra i Persian. In sül sò let de mort l'ha ubligaa i sò ufiziai a sgund la nutizzia de la sua mort sia ai leaa che ai Persian; datu che pö i sò omen han vinciüü la bataja, l'è vegnüda föra la fras che la dis che Cimun l'ha vinciüü anca de mort (καί νεκρός ἐνίκα).
Dopu 'n teremot, che l'ha traa giò un frach de rob, i abitant de la cità s'hin spustaa de l'altra banda de la baia, e lì l'è nassüü el centru de la Larnaca del dì d'incö. De la cità vegia el resta propi poch.
In del 312 prima del Signur l'è passada sota el dumini del Regn d'Egit (dopu che l'era mort l'ültim re de la cità, Pümiatun), e inscì l'è staa fina al 58 a.C., quand hin rivaa i Ruman.
De lì in pö, Larnaca l'è andada adree a la storia de Cipru. Gh'è de regurdà che, segund la legenda, Larnaca l'è stada vöna di prim cità de l'isula a vess tucada del Cristianesim: de fat el sò prim vescuv el saria staa el Lazzer (quel resüscitaa de Gesü), che l'era staa esiliaa de Israel. Quand che l'è mort, l'han sevelii lilinscì, là indè adess gh'è la Gesa de San Lazzer. I sò oss però hin staa purtaa via, prima Custantinopel e pö a Marseja.
I Türch han faa sü in del 1652 un furtin che 'l spartiva in dü toch (grech e türch) la cità.
Larnaca l'è turnada a vess impurtanta dopu i aveniment del 1974, quand che l'UNÜ l'ha ciapaa per sè l'areuport de Nicusia: gh'è staa besogn de vün növ, e inscì Larnaca l'ha tacaa a vess turna un centru impurtant per el Paes.
