Inflatie

Dit artikel is gesjreve (of begós) in 't Mofers. Laes hie wie v'r mit de versjillende saorte Limburgs ómgaon.

Inflatie (litterlik: "opblaoze") haet twieë meininge. De oearsprunkelike meining is monetair inflatie, det mèntj det de wieväölheid aan geldj toenump.

Inne loup vanne jaore woort mit inflatie eigentlik veural priesinflatie gemèndj det 'n stieging van 't algemein priespeil mèntj. Tródsdet euvere oearzake van priesinflatie ónger ikkenome versjillendj wuuertj gedach, wuuertj vrie algemein aangenómme det e zeker verbandj besteit tösse de óntwikkeling vanne maotsjappelike wieväölheid aan geldj enne inflatie: inflatie wuuertj vermeujelik veroearzaak dore rilletieve toenaam vanne wieväölheid aan geldj t'n opzichte vanne aanwaezige ikkenomische perduksje. Wen de maotsjappelike wieväölheid aan geldj toenump en gein hoger perduksje van 't landj daotaengeneuver steit, zal 't gemiddeldj priespeil dore toegenómme vraog nao geujer stiege. Dao steit namelik gein extra perduksje taengeneuver. Priesinflatie kan ouch waere veroearzaak door doorberaekeninge van gestege perduksjekuste, gestege importpriezen en hoger belastingtarieve. Dore priesstieginge daaltj de (intern) waerd van 't geldj, de koupkrach van 't geldj. Veur 'tzelvendje bedraag kan namelik minder waere gekóch. Door hoeag inflatie zal 't vertroewe vanne börger in häör eige valuta aafnumme. Investeringe veur (boetelenjse) belègkers waere risicovóller. Oetènjelik zal, es de priesinflatie te hoeag wuuertj, de centraal bank de rentetarieve verhuuege veur zoea de geldjcreatie te óntmeujige.