Harry Mulisch

Harry Mulisch waas de zoon van eine veurmalige Oasteriekse-Hongaarse officeer en ein Duutsj-joadse moder oet Frankfurt. Zien vader Karl Viktor Kurt Mulisch waas in de tied van de Duitsje bezètting van Nederlandj van 1940–1945 personeëlchef van Lippmann, Rosenthal & Co., ein bank die geconfisceerde jaodse eigedómme beheërde en te gelje maakde. Veur dees activiteite moosj vader Mulisch nao de aorlog drie jaor in ein interneringkamp doorbrènge. Óndanks dat koosj hae door zien positie in de aorlog zien joadse ex-vrouw en ziene zoon veur deportatie door de Nationaalsocialiste behoede, terwiel de groatmoder en de euvergroatmoder van zien vrouw in 't vernetigingskamp Sobibor vermoard woorte. In 1936 zint zien awwesj gesjeije wonao Harry biej zien moder ging wone en hae woort groatedeils door de hoeshawtster Frieda Falk opgevoed. Wiej zien moder nao Amsterdam verhoesde gong hae biej zien vader in Haarlem wone.

’t Lavere van Mulisch tösje vervolging vanwaege zien joadse aafkóms van moderskantj einerzieds en de collaboratie van zien vader mèt de nationaalsocialiste en de Duutsje bezètter angererzieds, zat eine beheuërlikke sjtempel op zien werk es sjriever. Mulisch bewaerde dèkser dat hae door dees groate taengesjtèlling zelf de Tweëde Waerelaorlog waas. („Ik ben de Tweede wereldoorlog“).

Mulisch zaot van 1933 pes 1939 op de leëgere sjoal in Leide en aansjlutend góng hae nao 't Christelik Lyceum in Haarlem, dat hae in mei verleet zónger diploma. In de aorlogsjaore verbleef hae nog eine tied lank in ein familiepension in ’t Zuud-Limburgse Sjèn op Gäöl. Op 18-jaorige laeftied publiceerde hae zien eësjte verhaol. In 1951 versjeen ziene eësjte roman, archibald strohalm woveur hae de Reina Princes Geerlings pries óntving.

Naeve zien werk es sjriever waas Mulisch van 1958 pes 1962 actief es redacteur veur 't tiedsjrif Podium en wirkde hae veur de tiedsjrifte Randstad (1961–1969) en De Gids (1965-1990). Vanaaf 1962 waas hae besjtuurslid van de invloedrieke oetgaeverie De Bezige Bij.

Mulisch waas in 1961 versjlaaggaever biej 't Eichmannproces in Israel. Hiejoet óntsjtóng zien reportage Strafzaak 40/61, die in 1963 mèt de Vijverberg-Pries woort óngersjeije. Saer 1962 waas hae bevrundj mèt Hannah Arendt, die ouch 't proces Eichmann volgde en dit in häör werk Eichmann in Jerusalem haet vasgelag.

In de 1960-er en 1970-er jaore waas Mulisch eine fervente aanhanger van de Amsterdamse Provobewaeging (1966) en waas hae 'ne graote opponent taenge de Kawwe Aorlog en zat hae zich in biej de proteste taenge de Vietnamaorlog. In 1968 goof hae bliek van zien sympathie veur ’t communisme op Cuba. Hae bezoch ’t eilandj en hej ein óntmoeting mèt Fidel Castro.

In 1971 trouwde hae met de kunstenares Sjoerdje Woudenberg en hae kreeg mèt häör tweë dochtersj. In 1977 woort hae beneump tot Ridder in de Orde van Oranje Nassau. In ’t zelfde jaor óntving hae de Constantijn Huygenspries en de P.C. Hooftpries, allebei veur zien ganse oeuvre. In ’t begin van de 1980-er jaore sjloot hae zich aan biej de Nederlandse Vredesbewaeging die protesteerde taenge de atoombewaopening. In 1982 versjeen ziene bestseller De Aanslag wovan waereldwied meë es ein miljoen exemplare woorte verkoch en wovan in 1986 ein verfilming woort gemaak door Fons Rademakers. Dees film woort óngersjeije mèt de Golden Globe en eine Oscar.

Saer 1989 woonde hae same mèt zien vriendin Kitty Staal womit hae eine zoon kroog.
In 1992 woort hae beneump tot Offeceer in de Orde van Oranje Nassau en versjeen ziene tweëde bestseller, De ontdekking van de hemel, wo-in de relatie tösje weitesjap en religie op mystieke wieze wirt behanjelt. Dit werk woort verkaoze tot Nederlands bèste roman aller tieje en in 2001 woort ’t verhaol door Jeroen Krabbé verfilmd ónger de naam The Discovery of Haeven.
In 2002 woort hae óngersjeije door de Duutsje ambassadeur in Amsterdam mèt 't Bundesverdienstkreuz erster Klasse veur De aanslag en De ontdekking van de hemel vanwaege wichtigen Vermittlerrolle seiner Werke.
In 2007 óntving hae ein Eëredoctoraat aan de Universiteit van Amsterdam.

• In de Nederlandse naoaorlogse tied waas dèks sjprake van de groate drie womit ware bedoeld Willem Frederik Hermans, Gerard Reve en Harry Mulisch. Nao de doad van Hermans en de de dementerende krankde van Reve, neumde Mulisch zich in ’t aopebaar dèkser al sjertsend De groate Eine (De grote Eén).
• In 2006 woort de in 1971 óntdèkde planetoide Nr. 10251 beneump mèt de naam Mulisch. ^[1][2]

• De kamer (1947), verhaal
• Tussen hamer en aambeeld (1952), novelle
• archibald strohalm (1952), roman
• Chantage op het leven (1953), verhaole
• De diamant (1954), roman
• De sprong der paarden en de zoete zee (1955), verhaol
• Het mirakel (1955), verhaole
• Het zwarte licht (1956), roman
• De versierde mens (1957), verhaol
• Het stenen bruidsbed (1959), roman
• Paralipomena Orphica (1970), verhaol
• De verteller (1970), roman
• Twee vrouwen (1975), roman
• De grens (1976), verhaol
• Oude lucht (1977), verhaole
• De verhalen 1947-1977 (1977), verzameling verhaole
• De aanslag (1982), roman
• De gezochte spiegel (1983), verhaal
• Hoogste tijd (1985), roman
• De pupil (1987), roman
• De elementen (1988), roman
• Het beeld en de klok (1989), verhaol
• Voorval (1989), verhaol
• De ontdekking van de hemel (1992), roman
• Vijf fabels (1995), verzameling van eërder versjene verhaole en romans
• De oer-aanslag (1995), fragment
• Mulisch' universum (1997), verzamelde romans, aangevöld mèt De kamer (1947)
• De procedure (1998), roman
• Het theater, de brief en de waarheid (2000), bokewaekgesjenk
• Siegfried (2001), roman
• Vonk (2002), fragment

• Woorden, woorden, woorden (1973)
• De vogels (1974)
• Tegenlicht (1975)
• Kind en kraai (1975)
• De wijn is drinkbaar dankzij het glas (1976)
• Wat poëzie is (1978)
• Opus Gran (1982)
• Egyptisch (1983)
• De gedichten 1974-1983 (1987)
• Schetsen en tekeningen. Voorstudies voor Opus Gran (bibliofiel, 450 ex.) (1990)

• Tanchelijn (1960)
• De knop (1960)
• Reconstructie (1969), libretto, same mèt Hugo Claus
• Oidipous, Oidipous (1972)
• Bezoekuur (1974)
• Volk en vaderliefde (1975)
• Axel (1977)
• Theater 1960-1977 (1988)

• Manifesten (1958)
• Voer voor psychologen (1961), autobiografisch
• Wenken voor de bescherming van uw gezin en uzelf, tijdens de jongste dag (1961), parodische 'handjleijing' euver 't euverlaeve van de atoomaorlog
• De zaak 40/61 (1962), versjlaag rechszaak Adolf Eichmann
• Bericht aan de rattenkoning (1966), versjlaag euver Provo-relle in Amsterdam
• Wenken voor de Jongste Dag (1967), verzamelbunjel
• Het woord bij de daad (1968), getugenis van de revolutie op Cuba
• Over de affaire Padilla (1971), pamflet
• De Verteller verteld (1971), vootnote biej de Verteller (roman)
• Soep lepelen met een vork (1972), taenge de sjpellinghervorming
• De toekomst van gisteren (1972), protocol van ein sjrieverie
• Het seksuele bolwerk (1973), monografie euver Wilhelm Reich
• Mijn getijdenboek (1975), autobiografisch fotobook
• Het ironische van de ironie (1976), essay taenge Gerard Reve
• Paniek der onschuld (1979), verzamelbunjel
• De compositie van de wereld (1980), filosofisch getint hoofwerk
• De mythische formule (1981), bunjel interviews, samegesjtèld door Marita Mathijsen
• Ongewijzigde maar thans geheime wenken voor de bescherming van uw gezin en uzelf, tijdens de jongste dag (1981), herdrök van de 'Wenken' oet 1961
• Het boek (1984), laezing
• Wij uiten wat wij voelen, niet wat past (1984), laezing
• Het Ene (1984), laezing
• Aan het woord (1986), verzamelde laezinge
• Grondslagen voor de mythologie van het schrijverschap (1987), essay
• Het licht (1988), laezing
• De zuilen van Hercules (1990), laezing
• Op de drempel van de geschiedenis (1992), verzamelbunjel
• Een spookgeschiedenis (1992), laezing
• Twee opgravingen (1994), laezing en verhaol
• Bij gelegenheid (1995), verzamelde laezinge
• De oer-Aanslag (1996), facsimile
• Zielespiegel (1997), catalogus biej tentoansjtèlling in Stedelijk Museum Amsterdam
• Het zevende land (1998), laezing
• Moderne atoomtheorie voor iedereen (2002), facsimile van weitesjappelik jeugwerk
• Anekdoten rondom de dood (2004), notities róndjóm 't thema van de vernetiging

• 1977: Twee vrouwen – Regie: George Sluizer
• 1986: De aanslag – Regie: Fons Rademakers. Óntving in 1987 de Oscar veur de bèste vraemdtalige biedrage.
• 2001: De ontdekking van de hemel – Regie: Jeroen Krabbé

• 1952: Reina Prinsen Geerligspries veur Archibald Strohalm
• 1957: Bijenkorf-Literaturpries veur Het Zwarte Licht
• 1957: Anne Frankpries veur Archibald Strohalm
• 1960: De Visser Neerlandiapries veur Tanchelijn
• 1961: Athospries
• 1963: De Vijverbergpries veur De Zaak 40/61
• 1977: Constantijn Huygenspries der Stiftung Jan Campert
• 1977: P.C. Hooftpries
• 1977: Ridder in de Orde van Oranje Nassau
• 1978: Nederlandse Sjtaatspries veur Literatuur
• 1986: Diepzeepries veur De aanslag
• 1992: Offeceer in de Orde van Oranje Nassau
• 1993: Multatulipries van de Gemeinte Amsterdam veur De ontdekking van de hemel
• 1993: Mekkapries van de Literatuurcritici van Nederlandj en Vlaandere veur De ontdekking van de hemel
• 1995: Nederlandse Literatuurpries
• 1999: Prix Jean Monet de Littérature Européenne
• 1999: Libris-Literatuurpries veur De procedure
• 2002: Bundesverdienstkreuz 1. Klasse
• 2007: Eëredoctoraat aan de Universiteit van Amsterdam

 

In de categorie Harry Mulisch van Wikimedia Commons zeen media gerelateerd aan dit óngerwerp te vènje

• Officiële Homepage (Nederlands en Èngelsj)

• Gedeiltelik euvergenómme oet Wikipedia de:

1. ↑ The Minor Planet Circulars 13. Juni 2006, PDF-Format, 1,5 MB
2. ↑ Planetoïde 10251 hèt noe'Mulisch' 12. Oktober 2006