Yves Leterme

Dit artikel is gesjreve (of begós) in 't Mestreechs. Laes hie wie v'r mit de versjillende saorte Limburgs ómgaon.

Yves Leterme (Wervik, 6 oktober 1960) is 'ne Vlaomse politicus veur 't CD&V. Vaan november 2009 tot december 2011 waor heer premier vaan 't Belsj, sinds aprèl 2010 demissionair. Daoveur waor heer vaan 20 juli 2004 tot 26 juni 2007 minister-president vaan 't gewes Vlaondere.

Heer woort gebore in 't stedsje Wervik in zuielek Wes-Vlaondere, es zoon vaan 'ne Waolse pa en 'n Vlaomse ma. Heer brach zien jäög door in 't naoberdörp Zillebeke, 'n deilgemeinte vaan Ieper.

Leterme volgde tösse 1972 en 1973 de Latiens-Griekse humanoria aon 't Sint-Vituscolleesj in Ieper. Daonao studeerden 'r iers aon de KULAK boe 'r in 1981 't diploma haolde vaan kandidaot in de Rechte. In 1983 stapden 'r euver nao de RUG (noe Universiteit Gent), boe heer de bölle haolde vaan kandidaot in de Politieke Weitesjappe en licentiaot in de Rechte (1984). In 't zelfde jaor haolden 'r in Nice 't diploma vaan 't Internationaal Studiecentrum veur Federalisme. Oetindelek haolden 'r aon de RUG in 1985 nog 't diploma vaan licenciaot in de Besteurswetensjappe (management vaan de non-profitsector).

Wie Leterme ziech ouch begós te engagere in 't plaotselek jäögbeleid vaan Ieper woort 'r in 1983 gekoze tot veurzitter vaan de CVP-jóngere in Ieper.

Daonao maakden 'r 'n politieke bliksemcarrièr:

• 1985: parlemintaire mètwèrker vaan d'n Ieperse CVP-volksvertegenwoordeger Paul Breyne;
• kort daonao: politieke mètwèrker vaan Paul Deprez, de Vlaomse gemeinsjapsminister vaan Extern Betrèkkinge.

Leterme woort daonao auditeur bij de Rekenhof (1987-1989), meh bleef actief in de politiek es nationaal oonderveurzitter vaan de CVP-jóngere. Oetindelek woort heer in 1988 aofdeilingsveurzitter vaan de Ieperse CVP (tot 1991). In februari 1989 woort 'r adjunk-nationaal-secretair in 't nationaal CVP-secretariaot in Breusel. Vaan december 1991 tot december 1992 waor 'r dao sikkertaris vaan.

Heer woort noe veur vief jaor administrateur bij 't Europees Parlemint (december 1992 - mei 1997), meh op 't zelfde momint bleef 'r actief in de plaotseleke Ieperse politiek. Vaan januari 1995 tot januari 2001 waor 'r sjepe in dees stad.

Op 4 juni 1997 volgden 'r Paul Breyne op es federale volksvertegewoordeger, wie deze lèste aongestèld woort es Wes-Vlaamse provinciegouverneur. Leterme woort op 13 juni 1999 direk gekoze es CVP-volksvertegewoordeger in 't Federaal Parlemint. Op 11 januari 2001 woort heer gekoze tot veurzitter vaan de CD&V-kamerfractie (de CVP hèt sinds 2001 CD&V). Heer bleef dit tot mei 2003. Bij de volgende verkezinge woort heer obbenuits tot volksvertegewoordeger gekoze (tot 5 juli 2004).

Op 27 juni 2003 woort 'r gekoze tot veurzitter vaan de CD&V, naotot ziene veurgenger Stefaan de Clerck waor opgestap nao de teleurstèllenden oetslaag bij de federaal verkezinge vaan 18 mei 2003. Heer profileerde CD&V es e "positief alternatief" en vatde zie program same oonder de neumer "Geer verdeent mie respek". Heer bleef in die functie tot 20 juli 2004.

Op 14 februari 2004 brach heer 'n liesverbinding mèt de N-VA tot stand, bekind es 't Valentienskartel. Dit kartel won de gewesteleke en Europese verkezinge vaan 13 juni 2004. Dao-op stapden 'r op 13 juni 2004 vaan 't federaal nao 't gewestelek Vlaoms parlemint euver.

Nao 'n korte informatie vörmden 'r 'n nui Vlaomse regering. Vaan 22 juli 2004 tot 26 juni 2007 waor Leterme minister-president vaan Vlaondere. Jo Vandeurzen volgden 'm op es nuie veurzitter vaan de CD&V. Heer woort populair es Minister-President mèt de slogan "good bestuur". Op 10 juni wón heer de federaal verkezinge.

Op 10 juni 2007 wón 'r de federaal verkezinge mèt 796.521 veurkäörstumme. Oondaanks ieder beloftes zaot heer zien ambstermijn neet oet en had heer al veur de verkezinge oontslaag genome es premier. Op 15 juli 2007 woort heer tot informateur beneump veur 'n nui federaal regering te vörme. De oonderhandelinge tösse versjèllende Vlaomse en Waolse partije, die plaotsvoonte op Kestiel Hertoginnedaal, leide oetindelek tot niks, zoetot Leterme op 23 augustus 2007 zienen opdrach aon de Keuning trökgaof.

Naotot 't N-VA, kartelpartij vaan 't CD&V, es einige neet akkaord góng mèt 't op taofel ligkend akkoord, stèlde Leterme 'n ultimatum wat, veur wat de communautair kwesties aongóng, alles bespreekbaar mós make. Dao góng de Waolse CDH neet mèt akkaord en Leterme gaof z'n formatie dao-op op 1 december 2007 trök aon d'n Keuning.

Op 22 december 2008 accepteerde de keuning 't oontslaag van de ganse regering, naotot serieus aantijginge kaome tot dees heet geprobeerd 't Hof van Beroep te beïnvloede in 'n oetspraok euver de onrechtmaotegheid vaan de verkoup vaan Fortis aon de Franse baank BNP Paribas.

Op 25 november 2009 lègk 'r obbenuits d'n eid aof es premier naotot ziene veurgenger Herman van Rompuy d'n iersten Europese president is gewore. Dit kabinèt-Leterme II vèlt op 22 aprèl 2010 es me nao maonde oonderhandele gein oplossing heet gevoonde veur de kwestie roond 't keesdistrik Brussel-Halle-Vilvoorde. Doortot oonderhandelinge euver 'n nui regering quasi indeloes doorgónge (oetindelek 541 daog), heel zien regering de facto häör mandaot. Zoe mós ze begroetinge opstèlle veur 2011 en bekans ouch 2012, en versjèllende boetelandse kwesties (wie de NATO-interventie in Libië) behandele.

Haafweeg september 2011 maakde Leterme bekind in deens te trejje vaan de OESO, en wel te lèste zoe gaw es de nui regering zouw zitte.^[1] Op 7 december, daogs nao zien aoftrejje, beneumde de Keuning häöm tot Minister vaan Staot.^[2]

Yves Leterme is getrojd mèt Sofie Haesen. Ze höbbe drei kinder: Matthias, Thomas en Julie.

• 1989–1991: adjunk-nationaal secretair vaan de CVP
• 1992: nationaal secretair CVP
• 1995–heden: gemeenteraadslid in Ieper
• 1995–2001: schepen in Ieper
• 1997–2004: volksvertegenwoordeger
• 2001–2003: veurzitter vaan de CD&V-fractie in de Kamer vaan Volksvertegenwoordegers
• 2003–2004: algemein veurzitter vaan de CD&V
• 2004–2007: minister-president vaan de Vlaamse regering
• 2007-  : senator in 't federaal parlemint

Leterme maakde naom es 'ne sterk pro-Vlaomse politicus. In die kwaliteit deeg heer controversieel oetspraoke. p 17 augustus 2006 merkden 'r in 'n interview mèt de Franse gezèt Libération op tot de Franse "zoe te zien geistelek neet in staot [waore] Nederlands te liere". Dit brach väöl protes teweeg, veural oonder de inwoeners vaan Breusel en zien randgemeindes, boe de oetspraok (die verband heel mèt faciliteite veur Franstaolege in de gemeintes roond Breusel) tege geriech waor. Olivier Maingain, 'ne Franstaolege Breuselse politicus en veurmaan vaan de radicaol FDF, deende zelfs 'n klach in weges racisme. Die woort vervolges geseponeerd.

'n Ander incidint wat koed blood maakde waor 'n groete fout in 'n interview op 21 juli 2007. D'r Franstaolege journalis Christophe Deborsu vroog 'm wat op deen daag, de Belzje nationale fiesdag, herdach woort gaof 'r e verkierd antwoord en wie häöm tenao gevraog woort e stökske oet 't Brabançonne te zinge zètden 'r zelfs de Marseillaise in, 't Frans volksleed. Achteraof booj heer daoveur zien excuses aon, meh allein in 't Nederlands; heer weigerde zelfs expliciet ziech ouch in 't Frans te veroontsjöldege.

• Officieel website

Dit artikel is gooddeils vertaold oet 't corresponderend Nederlands Wikipedia-artikel.

1. ↑ De Standaard Online - Leterme krijgt toppositie bij Oeso
2. ↑ De Standaard Online - Yves Leterme benoemd tot Minister van Staat