Sintruin

Dit artikel is gesjreve (of begós) in 't Sintruins. Laes hie wie v'r mit de versjillende saorte Limburgs ómgaon.

Stad Sintruin
Geografie
Gewes	Vlaondere
Provincie	Limburg
Arrendissemint	Hasselt
Geografische coördinate	50°48' N.B. 5°11' O.L.
Oppervlak	106,90 km²
Deilgemeinte	Sint-Truiden Aalst Brustem Engelmansove Gelenge Groot-Gelleme Hallemaol Kerrekom Oodinge Zeppere Trast Gossem Runkele Wildere Vullem
Bevolking (Bron : NIS)
weivoul vollek(01/01/2014)	39.840
Mans Vroulie	19.589 (49,17%) 20.251 (50,83%)
Vollek per virkante killemeiter	372,68/km²

Sintruin (och: Sintreen; Nederlands: Sint-Truiden; Frans: Saint-Trond) is 'n stad en gemeinte in 't zuidweste van Bels Limburg, in 't arrendissemint Hasselt. De stad lie in Haspegouw en wel op de grens van d'n Druig en Vochtig Haspegouw.

De stad Sintruin hei een hiel belangrijk histourische binnestad en lie nè weit eweg van de toalgrens be de woale.

Sintruin is het center vuir Zuid-Haspegouw en blif nog altijd vuirnoam vuir de fruitkwikkers en fruitmarchangs. Dobei is Sintruin hiel vuirnoam as centrum vuir verzùrreging (do is een groewete klenik) en onderwès vuir d'hiel streik.

Dobei is Sintruin as grutste stad van Limburg (10.687 ha) hiel vuirnoam vuir de boere.

Sintruin hei datien kerkdurepe (op sintepieter kirk-) en hei voul schoen zichte uitver de plantages, de velde en de bosse. Dovuir hei Sintruin hiel voul te biën oan de toeriste.

Alle zeive joor is in Sintruin een processe vuir den heligen Trudo, de leste was in 2019.

Op Saffrooinberg is een militaire schoul. In Brustem is och een militair vliegveld, ma da wit al verschillende joore nemee gebruikt.

Ronzemedum de Groewte Merrek ston 't stadhaas in Maosbarok, op reste van de Middeliewse Halle, de Oos Levrouwekèrk (eind-gotisch) en de reste van de Sint-Trudoabdij, bé unne roemaonsen toure. Wijder kint de stad nog e groewet dieel roemaonse en gotische kèrke, barokke patriciërshuis, de Brustempoort en e veurmaolig Begeinhof, wat naa as muzeum in gebruik is.

Oangezien da Sintruin een abdijstad is zen do hiel voul monemente dè de moeite weit zen:

• 't Stadaas op de Groewte Merrek (in Maasbarok)
• Oos Levrouwkerk (in eind-gotiek)
• D'n abdijtoure, dee pas is gerenoveird (Roemaans).
• D'n abtsvluigel be de keizerszoal en de bibliotheik
• Capucijnenkapel, moe na het OCMW inzit
• 't begijnhof.
• De brustempoot (ma do moug tsje nemee in omda da op invalle stie).

Sintruin is ontstoon in 662 as da d'n heilege Trudo do e kapittel stichte. Da kapittel woot in 793 verheve tot 'n benedictienerabdij, en vanaf deen teid groijde het durp rond da heiligdóm rap. Al in de èlfde iew kreig de plak stadsrechte. De grond van de stad war eigedóm vaan 't kloester en de bischop; tot 1227 de bischop van Metz, no deen teid de prinsbischop van Luik, dee Sintruin tot ien van de Gooj Stei maakte. Karel de Koje hei de stad voul schoi gedon bé zen verooveringsorlouge, gelek loater och Lowie van Nassau in den Tachetigjoorigen Orlog. In 1566 kwam in Sintruin 't Verbond van Eidele bediejen. De abdij woot in 1797, drei joor no 't begin van de Franse bezètting, opgeheive en e joor doonoo vur een diejel afgebrouke. In 1970 woot de gemeinte door herverdeilinge groêder bé onderaandere Hallemaol.

• Rob Brouwers, kunssjilder, 1941

• Frank de Winne, astronaut, 25 april 1961

• Website van de gemeinte

Gemeinte Sintruin
Deilgemeintes, dörper en gehuchte: Sintruin · Aolst · Brustem · Engelmansove · Gelenge · Groot-Gelleme · Hallemaol · Kerrekom · Oodinge · Zeppere · Trast · Gossem · Runkele · Wildere · Vullem