Trafalgaris Pugna

Trafalgaris Pugna^[1] seu Pugna navalis ante Trafalgarem fuit proelium inter classem Briticannicam et classem mixtam Francicam Hispanicamque, quod die 21 Octobris 1805 ante Promunturium Iunionis (a Gadibus paulum remotum) Trafalgarem vulgo appellatum accidit. Omnium pugnarum Bellorum a Coalitione, Napoleone duce, gestarum, haec dicitur maxima Franciae Hispaniaeque clades navalis, atque constat inter excelsas victorias Regiae Classis Britannicae, Horatio Nelson praefecto. In proelio, Nelson a milite Francico ictus mortiferum vulnus accepit, sed iam vivus victoriam cognovit.

Classis Britannica e viginti octo navibus magnis sexque navibus minoribus (summatim 2 178 cannones atque 17 076 homines) constitit, Horatio Nelson praefecto, nautis optime exercitatis. Francica classis conexa illi Hispanicae constetit e triginta et tribus navibus bellicis permagnis (septemdecim Francicae et quindecim Hispanicae erant naves) ac septem inferioribus navibus (2 652 cannonum atque 25 200 nautarum omnino), praefecto Petro Carolo de Villeneuve illis Francicis, Frederico Gravina duce Hispanicis illis. Nonnullae naves bellicae Franciae paene pessimae erant nautaeque classis male exercitati, navigia Federici Gravinae bona et armata, homines inducti multi, sed haud periti rei militaris erant.

Postquam plurimi Anglici exploratores classem Francicam et Hispanicam de Villeneuve praefecto classis ad Gades esse directuram detulerunt, die 28 Septembris Horatius Nelson magnam partem Regiae Classis consecutus est atque die 19 Octobris, cum classis mixta solveret ad Carthaginem Novam e Gadibus, Regia Classis contra hanc adorta est.

Nelson impetum in dimidio ordine et extremo agmine navium fecit, quo modo separavit seriem classis sed periculo primas naves suas obiecit: attamen, ordine fracto, naves Anglicae potuerunt omnibus cannonibus lateris navalis missilia iacere contra inimica navigia, praestantia militare consecuta.

Deinde naves Britannicae proelia singula Hispanicis cum navibus commiserunt ostendentes omnem peritiam exercitationemque Regiae Classis etsi nautae Francici Hispanicique magno animo atque virtute pugnaverunt. In quinque horis pugna prope confecta est sed praefectus navalis Horatius Nelson, vulnere mortifero in lateribus a nauta quodam Francico ictus, mortuus est post duas horas. Navis praefecti navalis Francici de Villeneuve Bucentaure appellata (Latine: Bucentaurus) cessit Anglicis quattuor horas pugnato.

Maxima navis quae tunc interfuit erat Santísima Trinidad (scl. Sanctissima Trinitas), navis Hispanica, quae 140 cannones et 1 159 nautarum ferebat.

Classis mixta Napoleonica naves undeviginti perdidit (una submersa est, duodeviginti deprehensae sunt), mortui 3 373 Francici nautae et vulnerati 1 155 sunt, detrimenta Hispanica summatim 3 000 fuerunt (inter quos praefectus navalis Federicus Gravina erat). Ex Anglicis navibus nulla submersa est sed multae habebant post pugnam ingentia detrimenta; Britannici 449 homines (in quibus Horatius Nelson erat) perdiderunt, vulnerati 1 246 fuerunt.

Mixta classi Napoleonica visa, Nelson signa in antemna principali navis "Victory" appellatae posuit ad nautas excitandos, quae haec verba interpretabantur: "Confidit Anglia quemque praestare officium suum" (Anglice: "England expects that every man will do his duty"). Nelson hodie habetur unus ex optimis navarchis summi ingenii omnium temporum, et in foro Londiniensi "Trafalgar Square," columna eius memoriae dicata ab anno 1840 usque ad annum 1843 aedificabatur. Proelio deposito, Britannia facta est dominatrix marium usque ad tempus Belli Orbis Terrarum I.

• The Trafalgar Companion: A Guide to History's Most Famous Sea Battle and the Life of Admiral Lord Nelson. 2007. London: Aurum Press.
• Adkins, Roy. 2004. Trafalgar: The Biography of a Battle. Novi Ebroaci: Little Brown. ISBN 0-316-72511-0.
• Corbett, Julian S. 1910. The Trafalgar Campaign. Londini.
• Desbrière, Edouard. 1907. The Naval Campaign of 1805: Trafalgar. Lutetiae. English translation by Constance Eastwick, 1933.
• Fernandez, Juan Cayuela. 2004. Trafalgar. Hombres y naves entre dos épocas. Barcelona: Ariel. ISBN 84-344-6760-7
• Harbron, John D. 1988. Trafalgar and the Spanish Navy. Londini. ISBN 0-85177-963-8.
• Howarth, David. 2003. Trafalgar: The Nelson Touch. Phoenix Press. ISBN 1-84212-717-9.
• Huskisson, Thomas. N.d., 1985. Eyewitness to Trafalgar. Ellisons' Editions. ISBN 0-946092-09-5. [Auctor fuit frater Gulielmi William Huskisson.]
• Lambert, Andrew. 2000. War at Sea in the Age of Sail. Londini. ISBN 1-55278-127-5.
• Nicolson, Adam. 2005. Men of Honour: Trafalgar and the Making of the English Hero. In CFA = Seize the Fire: Heroism, Duty, and the Battle of Trafalgar. Novi Eboraci: HarperCollins. ISBN 0-00-719209-6.
• Pocock, Tom. 1987. Horatio Nelson. Londini. ISBN 0-7126-6123-9.
• Pope, Dudley. 1959. England Expects. IN CFA = Decision at Trafalgar. Weidenfeld and Nicolson.
• Schom, Alan. 1990. Trafalgar: Countdown to Battle, 1803-1805. Novi Eboraci. ISBN 0-689-12055-9.
• Warner, Oliver. 1959, 1966. Trafalgar. Batsford. Editio altera a Pan divulgata.

• Bella Coalitionum
• Glossarium nauticum
• Napoleo Bonaparte
• Navis velifera
• Regia Classis Britannica
• Technologia navalis

• 
  Statua Horatii Nelson
• 
  Navis Anglica Victory diruens navem Francicam Bucentaure; imago ab Augusto Mayer (1805-1890) picta
• 
  Columna Horatii Nelson in nebula

Vicimedia Communia plura habent quae ad Pugnam navalem apud Trafalgar spectant.

• Classis Nelsoniana (Anglice)
• Pugna navalis apud Trafalgar (Anglice)
• HMS Victory Nexus ad paginam Regalis Classis (Royal Navy. Anglice)
• Trafalgaris Pugna , Poema Latine ab Wm. Worsley auctore anno 1807 scriptum (et versioni Anglicae adiuncta)(Google Books)
• Carmen Worsley a Molendinario (vulgo Evan Der Millner) recitatum (YouTube)