Lingua Graeca antiqua

Lingua Graeca antiqua Ἑλληνικὴ γλῶσσα
Taxinomia:	e linguarum Indoeuropaearum divisione sibi consistenti quam nonnulli Hellenicam appellant
Status:	status antiquus linguae Graecae
Sigla:	1 —, 2 grc, 3 gko
Usus
Aevum:	a saeculo VIII a.C.n. cognita
Situs:	Graecia cum coloniis; etiam per regna Diadochorum imperiumque Romanum (praecipue orientale) adhibita temporibus nostris a multis eruditis cognita
Litterae:	Litterae Graecae
Scriptura:	Graeca
Familiae linguarum coloribus distinctae

Lingua Graeca antiqua est linguae Graecae status, qui fere ab 800 a.C.n. usque ad Medium Aevum duravit. Re vera lingua Graeca antiqua est variorum sermonum sive dialectorum copia. Quarum dialectorum investigandarum potissimi fontes sunt inscriptiones, nonnulli auctores litterarii grammaticorumque glossae. Antiquissima Graecae linguae documenta sunt tabulae scriptura quae lineari B dicitur, exeunte secundo millennio exaratae. Lingua harum tabularum Mycenica (interdum etiam Achaica) appellatur. Aetate geometrica, saeculo fere octavo a.C.n., cum fines linguae Graecae latius cum colonis panderentur, fines dialectorum Graecarum etiam stabiliri coeperunt.

Cum de lingua Graeca loquamur, duas praecipue res significamus:

1. Ramulum stemmatis linguarum Indoeuropaearum, subfamiliam Hellenicam vel Graecam, quae re vera ex multis linguis similitudine familiari inter se cohaerentibus constat.
2. Dialectum Atticam Athenis adhibitam, nempe sermonem Aeschyli Sophoclis Euripidis tragoedorum, Aristophanis comoedi, Lysiae Isocratis Demosthenis rhetorum, Xenophontis rerum gestarum scriptoris, denique Platonis Aristotelis philosophorum. Atticum sermonem ferme instar linguae Graecae antiquae esse ex eo constat quod grammaticae ad linguam Graecam antiquam docendam conscriptae illo ipso sermone nituntur.

Quod ad antiquissimam Graecam attinet, videas res ad linguam Mycenaeam et ad Proto-Graecam pertinentes.

Quod ad aetatem Hellenisticam attinet, videas rem ad linguam communem sive Koine (Κοινήν) pertinentem.

Spatium dialectorum Graecarum solet in quattuor classes maiores dividi.^[1]

Nomen Ionico-Atticae vulgo usu receptum est, quia constat Atticam linguam prae omnibus aliis propinquam fuisse Ionicae. At antequam in maximam linguam litterariam crevit sermo Atticus, unius tantum urbis erat usus loquendi. Itaque pro Ionico-Attica lingua reapse praestat Atticam describi dialectum Ionicam continentalem. Ipsa Ionica dialectus est orientalis complectens oram Asiaticam ab Clazomenis fere ad Miletum, archipelagum Euboeamque insulam.

Aeolica sermones complectebatur praecipue Lesbiorum incolarumque orae Asiaticae a Smyrna septentriones versus usque ad Hellespontum. Sappho et Alcaeus, poetae Lesbii, Aeolice scripserunt magnamque habuerunt vim ad lyricam Graecam excolendam. Aeolica etiam apud Thessalos et Boeotos in usu habebatur, quamquam occidentalibus linguis vicinis mixta.

De finibus et historia Doricae ambigitur. Arcadia excepta, Dorica in Peloponneso vigebat, unde per Cretam Theram Rhodum Coum usque ad meridionalem oram Asiae pertinebat; etiam in Sicilia et in Italiae parte meridionali Dorica vigebat. Dubium est, utrum etiam regiones Graeciae Caurinae fuerint Doricae, an ex propria dialectorum copia constiterit Graeca Caurina. Quod ad historiam attinet, secundum sententiam paene canonicam, Dores ab regionibus septentrionalibus in Balcanicam paeninsulam immigraverunt Peloponneso potiti. Sunt etiam qui Dores postea venisse negent.

Sermo Cyprius erat clara propinquitate Arcadico sermoni coniunctus, qui in media Peloponneso vigebat.

Lingua Graeca, modo omnium veterum linguarum Indoeuropaearum, maxime inflectitur. Maxime archaica est ob conservationem formarum Protoindoeuropaearum.

Vide Abecedarium Graecum.

Platonis Apologia Socratis his verbis incipit:

Ὅτι μὲν ὑμεῖς, ὦ ἄνδρες Άθηναῖοι, πεπόνθατε ὑπὸ τῶν ἐμῶν κατηγόρων, οὐκ οἶδα· ἐγὼ δ' οὖν καὶ αὐτὸς ὑπ' αὐτῶν ὀλίγου ἐμαυτοῦ ἐπελαθόμην, οὕτω πιθανῶς ἔλεγον.

Alphabeto Latino:

Hóti mèn humeîs, ō̂ ándres Athēnaîoi, pepónthate hupò tō̂n emō̂n katēgórōn, ouk oîda: egṑ d' oûn kaì autòs hup' autō̂n olígou emautoû epelathómēn, hoútō pithanō̂s élegon.

Latine:

Quomodo vos, viri Athenienses, ab accusatoribus meis commoti sitis, nescio. Equidem ipse eorum opera paene sum mei oblitus, tam enim persuasibiliter locuti sunt.

Tres series mutarum sunt: surda (π τ κ), aspirata (φ θ χ), et mediae (β δ γ).

Nomina sunt substantiva, adiectiva et pronomina, quae omnia numero, genere et casu declinantur.

Lingua Graeca antiqua duo habet numeros grammaticos:

• Singularis: ὁ λύκος 'lupus'
• Pluralis: οἱ λύκοι 'lupi'

Tertius insuper numerus est

• Dualis: τὼ λύκω 'duo lupi'. Qui quidem numerus vim suam ab Protoindoeuropaea traditam paene omnino amiserat, quamquam interdum in usu habetur. Apud Homerum aliquantum plus valet.

In plurimis linguis Indoeuropaeis, nomina in genera grammatica dividuntur. Lingua Graeca tria habet genera:

• Masculinum
• Femininum
• Neutrum.

Ex octo casibus Protoindoeuropaeis lingua Graeca quinque conservavit casus:

• Nominativum
• Genitivum
• Dativum
• Accusativum
• Vocativum

Nomina Graeca definitos semper articulos habent, quae desunt linguae Latinae. Indefinitos si articulos adhibere velimus, nobis articuli deficiendi sunt.

	Masculinum			Femininum			Neutrum
	Sing.	Dual.	Plur.	Sing.	Dual.	Plur.	Sing.	Dual.	Plur.
Nominativus	ὁ	τώ	οἱ	ἡ	τώ	αἱ	τό	τώ	τά
Genitivus	τοῦ	τοῖν	τῶν	τῆς	τοῖν	τῶν	τοῦ	τοῖν	τῶν
Dativus	τῷ	τοῖν	τοῖς	τῇ	τοῖν	ταῖς	τῷ	τοῖν	τοῖς
Accusativus	τόν	τώ	τούς	τήν	τώ	τάς	τό	τώ	τά
Vocativus	ὦ	ὦ	ὦ	ὦ	ὦ	ὦ	ὦ	ὦ	ὦ

Verba Graeca genere, modo, tempore, persona, numero conjugantur.

Verbis Graecis sunt tria genera:

• Activum
• Medium
• Passivum

• Indicativus
• Coniunctivus
• Optativus
• Imperativus

Verba conjugantur aspectibus tribus; formae imperfectivae includunt praesentem, futurum, et imperfectum; formae perfectivae, restrictae ad aoristum, qui in indicativo, et perfecto perfectum atque plusquamperfectum includunt. Οmnes aspectus omnes modos habent, coniunctivo et imperativo futuro absentibus.

• Persona prima
• Persona secunda
• Persona tertia

• Res classicae

• DiA. Morphologia Graeca
• Index dictionum in lingua Graeca antiqua — Victionarium
• Ethnologue: Commentarium de lingua Graeca Antiqua^{[nexus deficit]} (Anglice)
• Erasmi Roterodamensis De recta latini graecique sermonis pronuntiatione dialogus
• 100 lectiones Linguae Graecae Antiquae (Germanice)
• Itinera electronica (Graece, Francogallice)