Nicolaus Copernicus

Nicolaus Copernicus (19 Fevral 1473 - 24 may 1543) (yamasa Kopernik) astronom bolǵan. Adamlarǵa Kopernik quyash hám jer haqqındaǵı pikirleri menen belgili. Onin' tiykarg'i pikiri du'nya geliotsentrik (helios = quyash). Onin' toeriyasi boyınsha ku'n quyash sistemasinin' orayinda, ha'm planetalar oniń átirapinda aylanadi. Bul pikir onıń De revolutionibus orbium coelestium (Aspan deneleriniń revolyutsiyasi haqqinda) kitabinda baspadan shiqti.

Kopernik 1473 Thorn (Torun), Patsha Prussiyasinda azg'ana aldin Pol'sha Patshalig'inina kirgen Nemis-tilinde-soyleytug'in aymaqta tuwilg'an. Birinshi ol Krakovta, al keyin Italiyada oqidi. Italiyada ol shirkey yuristi sipatinda oqiwdi tamamladi. Shirkewde o'zi menen islegenlerdi dawalaw ushin meditsinani da u'yrenedi. Kopernik o'mirinin' ko'pshilik bo'legin Frauenburg (Frombork), Warmiada jumis islew ha'm izertlewler alip bariw menen o'tkerdi, ha'm sol jerde 1543-jili qaytis boldi.

Kopernik o'z waqtiniń ullı ilimpazlariniń biri hám ol ko'p na'rselerge uqipli bolg'an. Ol matematik, astronom, doktor, yurist, gubernator, administrator, diplomat, ekonomist, ha'm a'sker boldi. Usi jumislardin' arasında, ol astronomiyani hobbi sipatinda ko'rdi. Sonday bolsa da, onin' ku'nnin quyash sistemasinin' orayinda ekenligin ko'rsetetug'in formulasi tariyxta en' a'hmiyetli gipotezalarinan biri boldi. Bul zamanago'y astronomiyanin' baslaniwi edi.