Baugsmálið

Málið kom fyrst fram í fjölmiðlum þegar Jón Gerald Sullenberger, eigandi fyrirtækisins Nordica lagði fram kæru á hendur Jóni Ásgeiri Jóhannessyni þáverandi stjórnarformanni Baugs. Jón Gerald naut við undirbúning kærunnar aðstoðar Jóns Steinars Gunnlaugssonar hæstaréttarlögmanns. Forsaga þess var sú að Jón Gerald þekkti Jónínu Benediktsdóttur og bað hana um að finna fyrir sig lögmann á Íslandi. Jónína snéri sér til Styrmis Gunnarssonar, ritstjóra Morgunblaðsins, sem gefur Jóni Steinari meðmæli sín með þeim orðum að „hann er innvígður og innmúraður“. Það er almennt álitið að þar hafi Styrmir verið að vísa til vináttu Jóns Steinars við formann Sjálfstæðisflokksins og þáverandi forsætisráðherra, Davíð Oddsson.

Efnahagsbrotadeild ríkislögreglustjóra gerði af þeim sökum húsleit í Skútuvogi 7 í Reykjavík þann 28. ágúst 2002 þar sem höfuðstöðvar Baugs voru. Í framhaldi af þessu lagði lögmaður Baugs, Hreinn Loftsson, fram athugasemdir við Héraðsdóm Reykjavíkur þar sem hann sagði húsleitina ólögmæta. ^[1] Jón Ásgeir gaf svo út fréttatilkynningu rúmlega viku seinna þar sem hann ásakaði Jón Gerald um að skáldað ákæruna og var harðorður gagnvart vinnubrögðum ríkislögreglustjóra. ^[2] Þá var framkvæmd önnur húsleit, nú í höfuðstöðvum SMS verslunarfélagsins í Færeyjum sem Baugur átti helmingshlut í og ákæru Baugs um ógildingu fyrri húsleitar hafnað. Niðurstaða Héraðsdóms var kærð til Hæstaréttar sem vísaði málinu frá. Undir lok árs 2003 voru eignir Baugs Group í fyrirtækjum í Bretlandi einu 39 milljarðar. ^[3]

Umfjöllunin olli miklum taugatitringi meðal Baugsmanna. Tryggvi Jónsson hætti sem forstjóri Baugs og hóf störf sem forstjóri Heklu bílaumboðs.^{[heimild vantar]} Jón Ásgeir tók við af honum.

Guðfinna S. Bjarnadóttir og Þorgeir Baldursson sögðu sig úr stjórn Baugs í mars 2003 vegna þess að trúnaðarupplýsingum, fundargerðir stjórnarinnar, hafði verið lekið til Fréttablaðsins og birt þar. ^[4] Jón Ásgeir sendi frá sér fréttatilkynningu þar sem hann tók fyrir að vera heimildarmaður Fréttablaðsins.

Opinbert mál var höfðað á hendur 6 einstaklingum vegna ætlaðra brota. Ákæruliðirnir voru 40 vegna ætlaðra brota ákærðu á almennum hegningarlögum, lögum um hlutafélög, lögum um ársreikninga, lögum um bókhald og tollalögum, sem þeir áttu að hafa framið sem stjórnendur Baugs hf. og endurskoðendur félagsins.^[5]

Sakborningar:

• Jón Ásgeir Jóhannesson
• Tryggvi Jónsson
• Jóhannes Jónsson
• Stefán Hilmar Hilmarsson
• Anna Þórðardóttir
• Kristín Jóhannesdóttir

Á 18 ákæruliðum voru hins vegar slíkir ágallar að mati Héraðsdóms Reykjavíkur, að dómurinn vísaði málinu í heild sinni frá dómi. Ríkislögreglustjóri kærði þann úrskurð til Hæstaréttar sem að kvað upp sinn úrskurð í málinu 10. október 2005. Samkvæmt dómi Hæstaréttar var ákæruliðum 1-32 en ákæruliðum 33-40 sem tóku til meintra brota á lögum um ársreikninga, almennum hegningarlögum og tollalögum. Þessum ákæruliðum var vísað til efnismeðferðar í héraðsdómi.^[5]

Í lok september 2005 stóðu gífurlegar deilur á milli Fréttablaðsins (sem er að hluta til í eigu Baugs) annars vegar og Morgunblaðsins hins vegar um meint afskipti Styrmis Gunnarssonar, ritstjóra Morgunblaðsins og Kjartans Gunnarssonar, framkvæmdastjóra Sjálfstæðisflokksins af upphafi málsins og einnig vegna birtingar Fréttablaðsins á tölvupósti á milli Styrmis, Jóns Geralds Sullenbergers og Jónínu Benediktsdóttur, sem Morgunblaðið telur vera stolin gögn. Sýslumaðurinn í Reykjavík hefur kveðið upp lögbannsúrskurð að beiðni Jónínu, sem kveður á um að bannað sé að birta eða vitna til þessara gagna.

Tæpum sex árum eftir húsleitina sem markar upphaf málsins, lauk málaferlum með lokadómi hæstaréttar þann 5. júní 2008 og staðfesti hann dóm Héraðsdóms Reykjavíkur. Tryggvi Jónsson var dæmdur í 12 mánaða skilorðsbundið fangelsi fyrir fjárdrátt og fleiri brot. Jón Ásgeir Jóhannesson og Jón Gerald Sullenberger voru dæmdir í 3 mánaða skilorðsbundið fangelsi fyrir að gefa út „tilhæfulausan kreditreikning“ sem breytti bókhaldsstöðu Baugs.

• Ítarlegur ákærur ríkislögreglustjóra
• Ákærur ríkislögreglustjóra í Baugsmáli með athugasemdum ákærðra
• Umfjöllun um Baugsmálið á mbl.is
• Umfjöllun um Baugsmálið á Rúv
• Samantekt á Baugsmálinu á Vísi.is^{[óvirkur tengill]}
• Mál nr. 420/2005 fyrir Hæstarétti Íslands, dæmt 10. október 2005
• Mál nr. 385/2007 fyrir Hæstarétti Íslands, dæmt 5. júní 2008
• Baugsmálið.is
• Dómurinn staðfestir fráleitar sakargiftir
• Dómar staðfestir í Baugsmáli
• Kæra lögmanns Baugs til Héraðsdóms Reykjavíkur; grein í Morgunblaðinu 2002