Samgöngustofa

Samgöngustofa er stjórnsýslustofnun samgöngumála á Íslandi. Hún fer með stjórnsýslu og eftirlit er varðar flug, siglingar, umferð, sem og öryggiseftirlit með samgöngumannvirkjum og leiðsögu. Henni er ætlað að stuðla að öruggum, sjálfbærum, greiðum og hagkvæmum samgöngum í landinu. Stofnunin sem hóf starfssemi árið 2013, hefur aðsetur í Reykjavík og er með starfsstöðvar í Stykkishólmi og á Ísafirði.

Samgöngustofa er stjórnsýslustofnun samgangna í lofti, vatni og á landi á Íslandi. Stofnunin heyrir undir samgöngu- og sveitarstjórnarráðuneytið og starfar í samræmi við lög nr. 119 frá 30. nóvember 2012.^[1] Samgöngustofa er ríkisstofnun í svokölluðum A-hluta ríkissjóðs og er starfsemi hennar að stærstum hluta fjármögnuð af skatttekjum ríkissjóðs.

Samgöngustofa fer með stjórnsýslu flugmála, hafna, siglinga og sjóvarna, umferðar- og vegamála. Meginhlutverk hennar er að stuðla að öruggum, sjálfbærum, greiðum og hagkvæmum samgöngum í landinu.^[2][3]

Samgöngustofa annast eftirlit, vottanir og leyfisveitingar íslenskra fyrirtækja sem starfa á sviði samgangna á landi, í lofti og á sjó, og úttektir á öryggismálum. Stofnunin sinnir undirbúningi og innleiðingu laga og reglna á starfsviði hennar, fer með gerð öryggisáætlana í öllum samgöngugreinum og sinnir fræðslu sem unnin er út frá greiningu á atvikum og slysum.^[2]

Mikilvægur þáttur í starfssemi Samgöngustofu er þátttaka í alþjóðlegu samstarfi og mótun alþjóðareglna samkvæmt íslenskum lögum og alþjóðasamningum. Stofnunin annast þannig undirbúning samninga við erlend ríki og alþjóðastofnanir og eftir atvikum gerð slíkra samninga; vinnur að innleiðingu og framfylgd alþjóðasamninga og EES-reglna; og hefur eftirlit með því að Ísland uppfylli alþjóðlegar skuldbindingar og þátttöku í alþjóðlegum úttektum.^[2]

Samstarf Samgöngustofu við alþjóðastofnanir er af ýmsum toga:^[4] Til að mynda aðild að EUCARIS; EReg; Evrópusamtökum prófunaraðila ökuprófa (CIECA); Alþjóðaflugmálastofnuninni (ICAO); Samtökum flugmálastjórna í Evrópu (ECAC); Alþjóðasiglingamálastofnuninni (IMO); Flugöryggisstofnun Evrópu (EASA), Siglingaöryggisstofnunar Evrópu (EMSA) og Eurocontrol.

Samgöngustofu var komið á fót sem stjórnsýslustofnun samgöngumála með lögum frá 30. nóvember 2012. Öll verkefni sem áður heyrðu undir Flugmálastjórn Íslands og Umferðarstofu færðust þá til Samgöngustofu, svo og stjórnsýslu- og eftirlitsverkefni Siglingastofnunar Íslands auk leyfisveitinga og umferðareftirlits sem áður voru á hendi Vegagerðarinnar. Samhliða þessu færðust framkvæmda- og rekstrarverkefni Siglingastofnunar til Vegagerðarinnar.

Upphaflega átti stofnunin að bera nafnið „Farsýslan“ en það þótti óþjált og ákveðið var að hin nýja stofnun bæri heitið Samgöngustofa. ^[5] Hún tók formlega til starfa 1. júlí 2013.^[6]

Ráðherra skipar forstjóra sem ber ábyrgð á starfsemi og rekstri stofnunarinnar, mótar helstu áherslur, verkefni og starfshætti og annast daglega stjórn hennar.

Samgöngustofu er skipti niður í fimm svið.

• Farsvið annast leyfisveitingar, skírteini einstaklinga í flugi og siglingum, ökunám, tæknimál, skráningu farartækja og öryggiseftirlit með leyfishöfum.
• Mannvirkja- og leiðsögusvið ber ábyrgð á verndarmálum í siglingum og flugi, flugleiðsögu og leiðsögu á sjó, skipulagi loftrýmisins, málefnum samgöngumannvirkja á Íslandi og eftirliti með höfnum.
• Rekstrarsvið annast fjármálastjórn og bókhald, skjalastjórn, umsjón með upplýsingatækni og skrám auk reksturs NorType, samnorræns gagnagrunns um tækniupplýsingar ökutækja.
• Samhæfingarsvið sér um stjórnsýslu samgöngumála, samræmingu alþjóðlegra samskipta, samgönguáætlun, samgönguvirkt og neytendamál og öryggis- og fræðslumál.
• Þjónustusvið er með móttöku- og verkefnaver og sér um leyfisveitingar af ýmsum toga.

Samkvæmt ársskýrslu Samgöngustofu 2017 voru starfsmenn 142 talsins auk 10 verktaka.^[7] Í mars 2018 voru 181 á starfsmannaskrá á vef Samgöngustofu .^[8] Ári síðar voru ársverk orðin rúmlega 149 talsins. Samkvæmt ársskýrslu Samgöngustofu árið 2019 voru starfsmenn í árslok voru alls 154, samtals 66 konur (43%) og 88 karlar (57%).^[9]. Á vef stofnunarinnar voru í mars árið 2021 listaðir 119 starfsmenn.^[10]

• Vefur Samgöngustofu
• Lög um Samgöngustofu, stjórnsýslustofnun samgöngumála, nr. 119/2012
• Lög um samgönguáætlun, nr. 33/2008
• Lög um rannsókn samgönguslysa, nr. 18/2013, sbr. 150/2018.

• Ríkisstofnanir á Íslandi
• Vegakerfið á Ísland
• Vegagerð
• Veghald