Heimskringla

Heimskringla Snorra Sturlusonar er eitt höfuðrita íslenskrar bókmenntaarfleifðar. Í Heimskringlu er sögð saga Noregskonunga frá ómunatíð fram á miðja 12. öld. Heimskringla er varðveitt í nokkrum skinnhandritum, þar á meðal Fríssbók (Codex Frisianus) sem hefur safnmarkið AM 45 fol. (í það handrit vantar þó Ólafs sögu helga). Þá hefur stakt skinnblað varðveist af Heimskringlu sem er nefnt Kringlublaðið, það er geymt á Landsbókasafni Íslands - Háskólabókasafni.

Heimskringla var fyrst prentuð á frummálinu árið 1697 í Stokkhólmi.

Heimskringla inniheldur sögur Noregskonunga fram að 1177, en rekur einnig sögu Uppsalakonunga og byrjar á Óðni, sem talinn er forfaðir þeirra. Þar styðst Snorri við Ynglingatal, ættarsögu í ljóðum, sem sennilega er ort af norska skáldinu Þjóðólfi í Hvini, sem var hirðskáld Haraldar hárfagra. Í formálanum rekur Snorri þær heimildir, sem hann hefur notað og ræðir um sannleiksgildi þeirra. Þegar hann nefnir sögumenn sína, getur hann þess frá hverjum þeir hafi heimildir sínar og hvort þær hafi farið margra á milli. Þannig byggir hann frásögn sína á aldagömlum frásögnum. En kvæðin segir hann að sér þyki „sízt úr stað færð, ef þau eru rétt kveðin og skynsamlega upp tekin".

„Tökum vér það allt fyrir satt, er í þeim kvæðum finnst um ferðir þeirra (konunga) og orustur; en það er háttur skálda, að lofa þann mest, er þá eru þeir fyrir, en engi mundi það þora, að segja sjálfum honum þau verk hans, er allir þeir er heyrði, vissi, að hégómi væri og skrök, og svo sjálfur hann; það væri þá háð, en eigi lof"

Slíkt val og mat heimilda var ekki vandi sagnfræðinga miðaldanna. Og þegar talað er um sagnfræðilegt mat á heimildum, þá má líklega óhætt líkja Snorra við Polybios hinn gríska og Þjóðverjann Leopold von Ranke.

Heimskringla skiptist í eftirfarandi hluta:

1. Prologus
2. Ynglinga saga
3. Hálfdánar saga svarta
4. Haralds saga hins hárfagra
5. Hákonar saga góða
6. Haralds saga gráfeldar
7. Ólafs saga Tryggvasonar
8. Ólafs saga helga
9. Magnúss saga góða
10. Harlds saga Sigurðarsonar
11. Ólafs saga kyrra
12. Magnúss saga berfætts
13. Magnússona saga
14. Magnúss saga blinda og Haralds gilla
15. Haraldssona saga
16. Hákonar saga herðibreiðs
17. Magnúss saga Erlingssonar

Wikivitnun er með safn tilvitnana á síðunni Heimskringla.

• Heimskringla eða Sögur Noregs konunga á norrænu eftir útgáfu W. Schultz frá 1869-1872.
• Heimskringla með nútímastafsetningu
• Efnisyfirlit Heimskringlu

Á Wikiheimild er að finna texta sem tengist

Heimskringlu

  Þessi grein er stubbur. Þú getur hjálpað til með því að bæta við greinina.