Nons apostolik

Nons apostolik (Italyen Nunzio, li menm soti nan Laten nuntius "mesaj" oswa "mesaje") se yon ajan diplomatik nan Sen Syèj, akredite kòm Anbasadè Vatikan nan eta yo.

An akò avèk itilizasyon ki pi komen pou tit anbasadè (egzanp : "Anbasadè nan Bèljik nan Federasyon Larisi la"), se tit la nan nons ki te swiv pa peyi legasyon an, swa nan fòm kout oswa nan fòm long (egzanp : "nons apostolik nan Kanada" oswa "nons apostolik nan Wayòm Kanada"; "nons apostolik nan Lafrans" oswa "Nons apostolik nan Repiblik fransèz la"). Fòm long nan se sèl fòm ofisyèl la. Nan langaj chak jou, gen referans tou sou kapital eta a (egzanp : "nons apostolik nan Bèlen").

Istorikman, tèm nons a rezève pou ajan an diplomatik nan Sen Syèj, byenke li gen nan tan lontan an nons nonmen manm nan noblès polonèz an dyèt.

Soti nan premye syèk yo nan epòk la kretyèn, pap yo voye kòm reprezantan ki klè, dyak, prèt oubyen evèk —nan konsil yo ki te fèt lwen lavil Wòm. Lè sa a, yo rele " lega ". Apati 5yèm syèk, pap la gen yon reprezantan nan Kou Enperyal la nan Konstantinòp, apokrizyè la. Enstitisyon sa a te vin pèmanan nan lane 683, anba pontifika Leo II . Nan Mwayenaj yo, itilizasyon lega a latere pwopaje li. Nou Lè sa a, te rankontre apati 11yèm syèk la non "lega ak nons" oswa "nons ak anbasadè".

Nesans la nan diplomasi modèn, ki gen ladan sa yo ki an Sen Syèj, se jeneralman ki date soti nan finisman 15yèm  syèk, anba pontifika Sikstus IV ak Aleksann VI . Li difisil pou konnen si Nonsyati a parèt sou modèl anbasad pèmanan nan eta yo, oswa si li rive soti nan kolektoreri yo, sektè teritoryal nan fiskalite pontifikal la. Sepandan, ki soti nan 1530, gen nonsyati pèmanan nan Espay, nan Lafrans, nan Veniz ak nan Sen Anpi. Nan lane 1560, yon ti tan anvan ouvèti a nan Sesyon an Twazyèm nan Konsil Trant, Pius IV akòde Dik yo nan Toskàn ak Savwa nonsyati, respektivman nan Florence ak Turin. Lè sa a, yo pral kreye sa yo ki nan Kolòy, Lucerne oswa Briksèl. Nan Kolòy, se nons lan akredite pa sèlman tou pre prens-elektè a, men tou anpil lòt prens alman. Nan fen 16yèm syèk, anba Pap Gregwa XIII, sistèm nan se nan plas epi li kontinye jodi a ankò.

Jodi a, nons apostolik la se yon anbasadè ekstraòdinè ak plenipotansyè premyè klas. Daprè dispozisyon ki nan Kongrè a nan Vyèn (1815), konfime pa Atik. 16-3 nan Konvansyon Vyèn sou relasyon diplomatik nan dat 18 avril 1961, li te posede pa dwa tit la onorifik nan "Dwayen nan kò diplomatik" nan Eta a kote li te akredite. Yo mete kèk nons apostolik a dispozisyon Sekreteri deta a ; yo se rezidan nan lavil Wòm.

Pwo-nons lan (tit pa itilize jodi a) te yon prela nan menm ran diplomatik la, men ki moun ki tit la nan dwayen pa tache pa dwa; sepandan, li kapab, tankou kòlèg li yo, jwenn ansyènte (detèmine daprè dat la nan akreditasyon li). Nan tan lontan an, tèm nan refere tit yo bay nons an nan yon legasyon premyè klas (ladann li nan pwomosyon kadinal nan fen misyon li) te kreye kadinal men pa ankò bay chapo la. Li te remèt swa pa tèt la nan eta a, nan yon eta katolik oswa tradisyon katolik, ^[1] oswa pa pap la tèt li. An 1965, klasman nonsyati yo te disparèt ak posibilite pou pwomosyon otomatik. Depi pontifika Jan Pòl II, te gen pa plis pwo-nons. Tout anbasadè yo nan Sen Syèj a se "nons", ki gen ladan moun ki pa dwayen nan kò diplomatik yo.

Entènons lan se yon ajan diplomatik pwovizwa dabò, annatandan nominasyon yon nons. Apati 1829, fonksyon li te vin pèmanan : li se yon ajan ki gen ran nan minis plenipotansyè voye nan peyi konsidere kòm dezyèm ran oswa ki pa katolik, tankou Peyiba. Pifò nan tan an, entènons lan se yon pwotonotè apostolik, san diyite episkopal la. Voye yon intènons se souvan delika, paske li te kraze sansibilite nan peyi a akreditè. Kòm yon rezilta, Jan XXIII deside nan lane 1961 konfere tout entènons ran an nan achevèk titilè ; an 1965, Pòl VI ranplase yo ak pwonons pèmanan. Tit la pa egziste jodi a.

Delege a apostolik se yon prela ki ka tou yon apostol nonsyaln, men ki moun ki nonmen kòm delege reprezantan nan Sentespri a wè nan kèk òganizasyon, espesyalman moun entènasyonal, oswa menm lè li pa akredite bay otorite yo gouvènman an nan kesyon ^[2].

• Lis reprezantan aktyèl pou Sen Syèj
• Akademi pontifikal eklezyastik, ki asire fòmasyon nan kò diplomatik la nan Sen Syèj
• Lega apostolik
• Diplomasi Sen Syèj
• Reprezantasyon diplomatik Vatikan

• Lucien Bély, Espions et ambassadeurs au temps de Louis XIV, edisyon Fayard, Pari, 1990 (ISBN 2-213-02446-4) ;
• Pierre Blet :
  • Philippe Levillain (direktè), Dictionnaire historique de la papauté, Pari, edisyon Fayard, 2003 (ISBN 2-213-618577),
  • Histoire de la représentation diplomatique du Saint-Siège des origines à l'aube du XXe siècle, publications des Archives secrètes du Vatican, Collectanea Archivi Vaticani numéro 9, 1990 (2e edisyon) ;
• (italyen) it M. Oliveri, Natura e funzioni dei legati pontifici nella storia e nel contesto ecclesiologico del Vaticano II, Libreria Editrice Vaticana, 1984 (2e edisyon) ;
• Joël-Benoît d'Onorio, « Le Saint-Siège et le droit international », Le Saint-Siège dans les relations internationales, Cerf / Cujas, koleksyon « Éthique et société », Pari, 1989 (ISBN 2-204-03106-2).