Vaso François

O Vaso François é un vaso cerámico creado por Ergótimos e pintado por Clitias, cara ao 570-560 a. C., considerado unha obra cimeira da cerámica ática e grega en xeral. Pola súa tipoloxía, corresponde a un cráter^[1] de volutas realizado seguindo a técnica de figuras negras. Tanto os dous autores (Ergotimos mepoiesen, Ergótimos fíxome; e Kleitias megraphsen, Clitias pintoume), como os personaxes representados están identificados por cadansúa inscrición.

Foi descuberto por Alessandro François (1796 - 1857) nunha tumba etrusca dunha necrópole próxima á localidade de Chiusi, na actual Toscana. Os fragmentos que se conservan atopáronse esparexidos en distintos espazos, probablemente por obra de buscadores de tesouros, durante as campañas de 1844 e 1845. Na actualidade exponse no Museo Arqueolóxico de Florencia (Italia).

Esta tipoloxía de cerámica estaba destinada a conter viño mesturado con auga.^[2] Os cráteres eran recipientes de cerámica (ou de metal) de gran tamaño que se colocaban no centro da sala onde se celebraba o simposio (banquete), no chan ou sobre unha plataforma, e de onde o copeiro (ou os mesmos comensais) ía retirando e servindo o viño en recipientes máis pequenos e manexables; a boca ancha do cráter permitía introducir o kilix (copa). O tamaño e a calidade deste vaso debían reflictir unha posición social elevada do propietario.

Trátase dun cráter de volutas, así chamado porque as súas asas sobresaen por riba da boca, formando volutas. A peza mide 66 cm de altura e está decorada con pintura negra sobre fondo vermello. A decoración distribúese en seis bandas horizontais que rodean todo o recipiente, nas que se pintan as figuras (250 ou 270, segundo as fontes^[3]); as liñas que separan as bandas, as asas e mais a banda inferior do vaso son as únicas áreas que presentan motivos xeométricos. As figuras represéntanse de acordo coa lei da frontalidade: ollos e torso de fronte e o resto do corpo de perfil. Como corresponde á época preclásica, os fondos son planos, sen ningún elemento que represente un espazo arquitectónico ou natural, e as figuras son hieráticas, sen expresión. De tódolos xeitos, esta obra representa un claro avance respecto ó período xeométrico anterior cara a un progresivo naturalismo.

Cada unha das bandas presenta dúas escenas, unha a cada lado do vaso, en todo caso escenas mitolóxicas ou animais fantásticos de iconografía orientalizante. Só a terceira e sexta bandas presentan cada unha un único tema que as percorre completamente todo ó redor do vaso.

• Caza do Xabaril de Calidón.
• Xogos funerarios en honor a Patroclo, con carreiras de cuadrigas presididas por Aquiles.
• Cortexo nupcial de Peleo e Tetis (pais de Aquiles), con presenza das Horas, as Musas e as Ninfas. Ó final desta procesión aparece Peleo entre un altar e unha casa, e no interior desta casa está sentada Tetis.
• Escena da Guerra de Troia e Aquiles perseguindo a Troilo.
• Esfinxes e dúas panteras atacando un touro e un cervato.
• Loita mitolóxica entre grúas e pigmeos.

• Mito de Teseo e Ariadna: Teseo regresa vitorioso a Delos, tras matar a Minotauro, acompañado polos mozos atenienses ós que Teseo salvou de ser comestos polo monstro.
• Centauromaquia: os lapitas guiados por Teseo.
• Cortexo nupcial de Peleo e Tetis.
• Cortexo dionisíaco co regreso de Hefesto ó Olimpo e Hera, impaciente, esperando a ser liberada do trono no que aquel a encadeou.
• Grifóns e dous leóns atacando un touro e un xabaril.
• Loita mitolóxica entre grúas e pigmeos.

Nunha das volutas represéntase a deusa Ártemis alada, como señora dos animais levantando dous leóns pola cabeza. Debaixo, Áiax retirando o cadáver de Aquiles do campo de batalla para evitar que fose ultraxado polos troianos, nunha escena que reforza a magnitude do heroe aumentando artificialmente o seu tamaño. Noutra voluta hai unha Gorgona alada.

• 
  Detalle dunha das volutas
• 
  Voda de Peleo e Tetis
• 
  Áiax carga o corpo de Aquiles
• 
  A caza do Xabaril de Calidón
• 
  Gorgona alada
• 
  Loita das grúas e os pigmeos

Wikimedia Commons ten máis contidos multimedia na categoría:  Vaso François

• Zarzalejos Prieto, Mar, e outros (2010). Historia de la cultura material del mundo clásico. UNED. ISBN 9788436260700.  (en castelán)

• Víctor Cantos (28.03.2016), Aula de Historia [consultado o 14.12.2023] (en castelán)
• El Vaso François, una maravilla de la Antigüedad en el Museo Arqueológico de Florencia [consultado o 15.12.2023] (en castelán)
• Il Vaso François di Ergotimos e Kleitias] [consultado o 14.12.2023] (en italiano)
• Vídeo do vaso François (en inglés)