[go: up one dir, main page]
More Web Proxy on the site http://driver.im/Saltar ao contido

Linguas ta-arauacas

Na Galipedia, a Wikipedia en galego.
Ta-arauacas
Falado en: Caribe e América Central
Total de falantes:
Familia: Americana
 Arauaco
  Setentrional
   Ta-arauacas
Códigos de lingua
ISO 639-1: --
ISO 639-2: ---
Mapa
Status

As linguas ta-arauacas, tamén coñecidas como ta-maipureanas, son un grupo de linguas arauacas[1][2][3][4] faladas nas costas do mar Caribe de América Central e do Sur. Distínguense polo prefixo da primeira persoa pronominal: ta-, que se opón ao prefixo común no resto de linguas arauacas: na-.

Clasificación

[editar | editar a fonte]

Kaufman (1994) achega a seguinte subclasificación:

Aikhenvald engade o shebayo, que Kaufman deixara sen clasificar, e elimina o iñeri:

Comparación léxica

[editar | editar a fonte]

Os numerais en diferentes linguas arauacas do Caribe son:[5][6]

GLOSA Guajiro Iñeri Taíno PROTO-
ARAUCO
CARIBEÑO
Arauaco
(Lokono)
Paraujano
(añu)
Wayuu PROTO-
LOK.-WAY.
Garífuna Kalhíphona
(Iñeri)
'1' abã maneiʤa wɐˈneː *abã aban ábana heketi *aba-n(e)
'2' bian pimi piˈɐ.mɐ *biama biama biama yamoka *biama
'3' kabɨn apaniw ɐˈpɨ.nɨiɲ *kabɨnV (ɨrɨwa) (íriua) kanokum *kabɨnV
'4' bitʰi pinʧi piˈeɲ.ʧi̥ *pinti (ɡadɨrɨ) (gádoro) yamonkobre
bibiti
*pinti
'5' (a)badakʰabo nadâ hɐʔˈrɐi *aba-da- (seiŋɨ) (sęgo) *aba-da-
'6' (a)batʰian siami ˈɐi.pi.ru.ɐ * (sisi) *
'7' biantʰian beremi ɐˈkɐ.rɐt.ʃi̥ * (sedɨ) *
'8' kabɨtʰian pinjüwen meˈkiː.sɐt̪̚ * (widɨ) *
'9' bitʰitʰian heberemi meˈki.et̪.sɐt̪̚ * (nefu) *
'10' biandakʰabo poˈɺoː * (diːsi) *

Os numerais iñeri e garífuna a partir do 3 son préstamos do francés.

  1. Ramirez, Henri (2019). Enciclopédia das línguas arawak: acrescida de seis novas línguas e dois bancos de dados. (no prelo)
  2. Ramirez, Henri, & França, Maria Cristina Victorino de. (2019). Línguas Arawak da Bolívia. LIAMES: Línguas Indígenas Americanas, 19, e019012. https://doi.org/10.20396/liames.v19i0.8655045
  3. Ramirez, Henri (2001). Línguas arawak da Amazônia Setentrional. Manaus: Universidade Federal do Amazonas. (PDF)
  4. Ramirez, Henri (2020). Enciclopédia das línguas Arawak: acrescida de seis novas línguas e dois bancos de dados 3 (1 ed.). Curitiba: Editora CRV. p. 290. ISBN 978-65-251-0234-4. doi:10.24824/978652510234.4. 
  5. "Arawakan Numerals (E. Chan)". Arquivado dende o orixinal o 3 de decembro de 2013. Consultado o 4 de xullo de 2013. 
  6. Captain, D. (1991 [2005]). Proto-Lokono-Guajiro. Revista Latinoamericana de Estudios Etnolingüísticos, 10:137-172.