Lingua yavitero

Yavitero
Outros nomes:	Paraene
Falado en:	Venezuela
Rexións:	río Orinoco
Extinción:	1984
Familia:	Americana; Arauaco; Setentrional; Arauaco do alto Amazonas; Orinoco; Yavitero; Yavitero
Escrita:	Alfabeto latino
Códigos de lingua
ISO 639-1:	--
ISO 639-2:	---
ISO 639-3:	yvt
Mapa
Status
	; O yavitero está clasificado como extinto polo Libro Vermello das Linguas Ameazadas da UNESCO

A lingua yavitero ou paraene é unha lingua morta que pertence á familia das linguas arauacas que foi falada outrora en Venezuela, na rexión do río Orinoco.^[2]^[3] O derradeiro falante coñecido morreu en 1984.^[4]^[5]

Clasificación

O parentesco co resto de linguas arauacas coñécese dende que Alexander von Humboldt reuniu unha lista de palabras e as comparou coa lingua maipure.

Yavitero/Paraene	Maipure	Galego
camosi	kié (kiepurig)	'sol'
keri	kejapi (cagijapi)	'lúa'
ouipo	urrupu	'estrela'
oueni (ut)	oueni	'auga'
casi	catti	'lume'
nosivi	nokirri	'nariz'

Humboldt escribiu que o misioneiro e lingüista Gilii consideraba o yavitero un dialecto das linguas maipure. O científico alemán pregúntase se non foi máis ben unha mestura de dúas linguas.^[6]

Humboldt sinala que unha das rochas de Maipures é coñecida como Keri e os nativos da zona cren ver nela a imaxe dunha lúa chea. Os indíxenas sinalan no medio das fervenzas de Maipures outra rocha que chaman Casomi, ou sol.

Notas

↑ Moseley, Christopher e Nicolas, Alexandre. "Atlas of the world's languages in danger". unesdoc.unesco.org. Consultado o 11 de xullo de 2022.
↑ Ramirez, Henri (2020). Enciclopédia das línguas Arawak: acrescida de seis novas línguas e dois bancos de dados 3 (1 ed.). Curitiba: Editora CRV. p. 290. ISBN 978-65-251-0234-4. doi:10.24824/978652510234.4.
↑ Ramirez, Henri, & França, Maria Cristina Victorino de. (2019). Línguas Arawak da Bolívia. LIAMES: Línguas Indígenas Americanas, 19, e019012. https://doi.org/10.20396/liames.v19i0.8655045
↑ Yavitero a proel.org
↑ Boletín Americanista, p. 155 Universidade de Barcelona. Cátedra de Historia de América
↑ von Humboldt, Alexander (1999): Reise in die Äquinoktial-Gegenden des Neuen Kontinents Insel Verlag. Bd2. páxs. 968-969

Véxase tamén

Outros artigos

Linguas arauacas

Bibliografía

Aikhenvald, Alexandra Y. (1999). "The Arawak language family". En Aikhenvald, Alexandra Y.; Dixon, R.M.W. The Amazonian languages. Cambridge: Cambridge University Press.
Mary Ritchie Key. 2015. Yavitero dictionary. In: Key, Mary Ritchie & Comrie, Bernard (eds.) The Intercontinental Dictionary Series. Leipzig: Max Planck Institute for Evolutionary Anthropology. http://ids.clld.org/contributions/268

[1] Moseley, Christopher e Nicolas, Alexandre. "Atlas of the world's languages in danger". unesdoc.unesco.org. Consultado o 11 de xullo de 2022.

[Ramirez-2020-3-2] Ramirez, Henri (2020). Enciclopédia das línguas Arawak: acrescida de seis novas línguas e dois bancos de dados 3 (1 ed.). Curitiba: Editora CRV. p. 290. ISBN 978-65-251-0234-4. doi:10.24824/978652510234.4.

[3] Ramirez, Henri, & França, Maria Cristina Victorino de. (2019). Línguas Arawak da Bolívia. LIAMES: Línguas Indígenas Americanas, 19, e019012. https://doi.org/10.20396/liames.v19i0.8655045

[4] Yavitero a proel.org

[5] Boletín Americanista, p. 155 Universidade de Barcelona. Cátedra de Historia de América

[6] von Humboldt, Alexander (1999): Reise in die Äquinoktial-Gegenden des Neuen Kontinents Insel Verlag. Bd2. páxs. 968-969

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]