Apoideos

Apoideos Apoidea
Apis mellifera, abella común ou europea
Clasificación científica
Reino: Animalia Filo: Arthropoda Clase: Insecta Orde: Hymenoptera Suborde: Apocrita Superfamilia: Apoidea Latreille, 1802
Familias
Véxase o texto

A dos apoideos (Apoidea) é unha superfamilia de insectos da orde dos himenópteros, suborde dos apócritos, cuxas especies son vulgarmente coñecidas como abellas e abesouros, xa que a máis coñecida das súas familias é a dos ápidos, entre cuxos membros áchanse a abella común e os abesouros.

A superfamilia abarca especies solitarias, semisociais e eusociais, que subministran alimentos ás súas larvas, fan os seus niños nunha variedade de substratos, como o solo, a talos ocos, buratos de troncos, etc. Ao igual que noutros himenópteros, en moitas especies o ovipositor ou apéndice do abdome das femias transformouse nun aguillón ou ferrete utilizado para a defensa.

As abellas de certos grupos recolectan pole dunha gran variedade de flores, e denomínanse polilécticas; outras, en cambio, están máis especializadas e recolectan pole dun só grupo limitado de especies, en xeral membros dun só xénero, e son denominadas oligolécticas.

As abellas son os polinizadores máis importantes das magnoliófitas (as plantas con flores). Posúen unha lingua larga, ou glosa, que utilizan para obteren o néctar. Moitas presentan un órgano adaptado para recolectar o pole, denominado escopa ou corbícula, no terceiro par de patas; outras teñen a escopa no abdome, ou carecen deste órgano por completo; úsano para transportar o pole á colmea para alimentaren ás súas larvas.

Os poideos subdivídense en dos subgrupos, o dos esfeciformes (parafilético), que comprende especies coñecidas como avespas esfecoides ou avespas apoides, e o dos antófilos (monofilético), que comprende as abellas (sensu lato). A maior diferenza entre os dous subgrupos, á parta da filoxenia, é que as avespas esfecoides usan presas para alimentaren ás sús larvas, e as abellas recorren ao pole e ao néctar das flores e, ademais, o corpo das esfecoides está cuberto de vilosidades simples, e o das abellas por pelos plumosos ou ramificados.

Hai ao redor de 10 000 especies descritas de avespas esfecoides e cerca de 20 000 de abellas, e calcúlase que hai outras tantas por identificar e describir.

En concreto, están descritas na actualidade 28 740 especies de apoideos, repartidas en 11 familias que comprenden 754 xéneros.^[1]

A filoxenia molecular demostra que as abellas xurdiron a partir da familia tradicional dos Crabronidae, polo que o agrupamento é parafilético, o que o levou a unha reclasificación para constituír familias monofiléticas.^[2]

A superfamilia foi descrita en 1802 polo entomólogo francés Pierre André Latreille.

O nome científico Apoidea, está formado polos elementos do latín científico ap- e -oidea. O primeiro é a raíz do nome do seu xénero tipo, Apis, e o segundo é o sufixo empregado para formar os nomes das subfamilias de animais.^[3]

A superfamilia comprende as seguintes familias:^[4]
Grupo Spheciformes

• Ampulicidae
• Crabronidae
• Heterogynaidae
• Sphecidae

Grupo Anthophila

• Andrenidae
• Apidae
• Colletidae
• Halictidae
• Megachilidae
• Melittidae
• Stenotritidae

Posición filoxenética dos apoideos nos aculeados.^[5]

Esta árbore filoxenética está baseada en Sann et al., 2018, que utilizaron a filoxenómica para demostrar que tanto as abellas (Anthophila) como as Sphecidae xurdiron da antiga familia dos Crabronidae, que e parafilética, polo que suxeriron que deberían dividirse en varias familias; a antiga familia Heterogynaidae inclúese dentro da dos Bembicidae, como se mostra aquí.^[2] Estes achados difiren en varios detalles dos estudos publicados por outros dous grupos de autores en 2017, aínda que os tres estudos demostran un grupo "Crabronidae" parafilético.^[6][7]

Wikimedia Commons ten máis contidos multimedia na categoría:  Apoideos

Wikispecies posúe unha páxina sobre:  Apoideos

• Aguiar, Alexandre P. et al. (2013): "Order Hymenoptera". En Zhang, Z.-Q. (ed.): "Animal Biodiversity: An Outline of Higher-level Classification and Survey of Taxonomic Richness (Addenda 2013)". Zootaxa 3703: 1–82.
• Arnett, R. H. Jr. (2000): American insects, 2ª ed. Boca Ratón, Londres, Nova York, Washington DC: CRC Press. ISBN 0-8493-0212-9.
• Borror, D. J., DeLong, D. M. & Triplehorn, C. A. (1976): An introduction to the study of insects, 4ª ed. Nova York, Chicago: Holt, Rinehart and Winston. ISBN 0-0308-8406-3.
• Grimaldi, D. & Engel, M. S. (2005): Evolution of the Insects. Cambridge: Cambridge University Press. ISBN 978-0-5218-2149-0.
• Huber, John T. (2009): "Biodiversity of Hymenoptera". Capítulo 12. En Robert G. Foottit & Peter H. Adler: Insect Biodiversity: Science and Society. Hoboken, New Jersey: Blackwell Publishing. ISBN 978-1-4051-5142-9.
• O'Toole, Christopher & Raw, Anthony (1999): Bees of the world. Londres: Cassell & Co. ISBN 0-8160-5712-5.
• Sharkey, Michael J. (2007): "Phylogeny and Classification of Hymenoptera". Zootaxa 1668: 521–548.
• Sharkey, M. J.; Carpenter, J. M & Vilhelmsen, L. (2012): "Phylogenetic relationships among superfamilies of Hymenoptera". Cladistics 28 (1): 80–112.
• Michener, Charles D. (2007): The Bees of the World. 2ª ed. Baltimore: The Johns Hopkins University Press. ISBN 978-0-8018-8573-0.
• Vilhelmsen, Lard (2001): "Phylogeny and classification of the extant basal lineages of the Hymenoptera (Insecta)". Zoological Journal of the Linnean Society 131: 393–442.

• Himenópteros
• Apócritos

• Apoidea en Discover Life (en inglés).
• Solitary Bees en Earth Life (en inglés).