Miñoiak

Miñoiak
Datuak
Mota	polizia
Herrialdea	Espainia
Jarduera
Honen parte	Ertzaintza
Jabea	Arabako Foru Aldundia
Historia
Sorrera	1793

Miñoiak Arabako Foru Aldundiaren kidego armatua dira. XVIII. mendean eratu zen, Gipuzkoako eta Bizkaiko foru-poliziak bezala, eta beren jatorrizko zeregina ordena publikoari eta bake sozialari eustea izan zen. Araban cuadrilleros deitu zitzaien hasieran, baina laster mikelete izena hartu zuten, eta azkenik miñoi izena gailendu zen.

Denboran zehar, miñoiak funtzioak galduz joan dira. Hirugarren Gerra Karlistaren ondoren, foruak deuseztatu ziren, eta miñoien kopurua asko murriztu zen. Espainiako Gerra Zibilaren ondoren, Gipuzkoako eta Bizkaiko mikeleteen kasuan ez bezala, miñoien kidegoak iraun egin zuen, Araba matxinoen alde ipintzeagatik, baina eraikin ofizialen zaintza eta protokolo funtzioak soilik utzi zitzaizkien.

Francoren diktadura amaitu ondoren, Araba EAEn sartu eta miñoien zerbitzua eraberritu zen; miñoiak Ertzaintzaren egituraren barruan geratu ziren. Espainiako Estatuak miñoien gainean zituen eskumenak EAEren eskuetara igaro ziren. Hala ere, Arabako Foru Aldundiak oraindik ere eskumenak ditu miñoien gainean.

1980ko urtarrilaren 9an, ETA militarrak miñoien buru Jesus Velasco Zuazola hil zuen. Ekintza hau ETAk diktadura ondoko euskal polizia autonomikoaren aurka egindako lehen erasotzat hartu izan da.

Zereginak

Miñoien zereginen artean Arabako Foru Aldundiaren eraikinen zainketa eta Arabako Lurralde historikoko trafikoa dira. 1992ko Polizia Legearen ondorioz, polizia agentzia izatetik Ertzaintzaren Atal bat izatera igaro ziren. Hau da, organikoki Ertzaintzaren zati dira baina funtzionalki Foru Aldundiaren menpe daude.

Zeregin guztiak hauek dira:^[1]