Mayo konderria

Mayo konderria
	Irlandako Errepublika
Administrazioa
Estatu burujabe	Irlandako Errepublika
Province of Ireland	Connacht
ISO 3166-2	IE-MO
Hiriburua	Castlebar
Zatiketa	ikusi Ballina (en) , Castlebar (en) , Claremorris (en) eta West Mayo (en) ;
Geografia
Koordenatuak	53°54′N 9°15′W / 53.9°N 9.25°W
Azalera	5.586 km²
Mugakideak	Galwayko konderria, Roscommoneko konderria eta Sligoko konderria
Demografia
Biztanleria	130.638 (2011)
Dentsitatea	23,39 bizt/km²
Ordu eremua	Europa Mendebaldeko Ordua
Matrikula	MO
	mayo.ie

Mayo konderria, County Mayo edo Contae Mhaigh Eo Irlandako mendebaldean dago, Connachteko probintzian. Mugakide ditu Ozeano Atlantikoa mendebalde eta iparraldean, Galwayko konderria hegoaldean eta Roscommoneko konderria ekialdean. 5.397 km2-ko azalera dauka eta 2011an 130.638 biztanle zituen. Hiriburua Castlebar/Caisleán an Bharraigh da.

Hiriak eta herriak

Castlebar/Caisleán an Bharraigh (12.318 biztanle), hiriburua
Ballina/Béal an Átha (11.086)
Westport/Cathair na Mart (6.063)
Claremorris/Clár Chlainne Mhuiris (3.979)
Ballyhaunis/Béal Átha hAmhnais (3.008)

Gaeltachteko udalerriak

Gaeltacht lurralde gaelikoan ondoko herriak daude sartuta:

Ceathrú Thaidhg/Carrowteige.
Eachléim/Aughleam.
Tuar Mhic Éadaigh/Tourmakeady.

Historia

Neolito garaiko (k.a. 4.000 - 2.500) aztarna megalitiko ugariek erakusten dute aspaldidanik populatua izan zela eremu hau. Hala ere, lehenengo biztanleak duela 11.000 urtekoak izan zirela uste da.

V mendean kristautasuna iritsi zen eta monasterio ugari eraiki ziren. Vikingoen lehendabiziko erasoak 795 urtean izan zituzten monasterio horiek. Irlandako kostaldeko beste hainbat tokitan ez bezala, hemen ez zen vikingoen asentamendurik izan. 1230an Richard Mór de Burgh-en agintepean normandiarrek eta galestarrek eremua eskuratu zuten. Bertako jauntxoak kanporatu eta familia normandiar berriak ekarri zituzten eremua kolonizatzeko. Etorritako familia horien artean Mac William Burke leinua nagusitu zen.

XV eta XVI mendeetan Ingalaterra eta Eskoziako protestante ugarik bigarren kolonizazio uholdea osatu zuten. Garai hartako Mayoko pertsonarik ezagunena Gráinne Ní Mháille "pirata erregina" izan zen. 1641eko irlandarren matxinadan horietako asko erailak izan ziren; esaten denez, populazioaren herena hil zen gerra eta sarraskietan. Oliver Cromwellek bereziki kolpatu zuen Connacht probintzia, lurrak erabat zatikatu eta ingeles latifundisten eskutan utziz. XVIII eta XIX mendeetan miseria nagusitu zen Mayoko irlandarren artean, eta 1841-1845 arteko Gosete Handian konderria hustu egin zen.

XIX mendean Mayon gertaturiko pasadizu batek hitz berria sortu zuen ingeles hizkuntzan, gerora hizkuntza guztietara zabaldu dena: boikota. Charles Cunningham Boycott lurjabe ingelesak ezin izan zuen langilerik lortu bere lurretan aritzeko eta langile protestanteak ekarri behar izan zituen. Horien segurtasuna bermatzeko neurriak hartu behar izan zituen eta ia dirurik gabe gelditu zen. Horrez gain, herrian inork ez zuen berekin traturik egin nahi izan eta dendetan ere ez zioten sartzen uzten.

Ondasun nabarmenak

Mayotar ezagunak

Gráinne Ní Mháille (1530-1603), Umaill erresumako erregina
Michael Davitt (1846-1906), politikaria
George Moore (1852-1933), idazlea
William O'Dwyer (1890-1964) New Yorkeko alkatea (1946-1950)
Charles Haughey (1925-2006), politikaria, Irlandako Errepublikaren Taoiseacha (gobernu burua) hiru aldiz
Mary Robinson (1944- ), politikaria, Irlandako Errepublikako zazpigarren presidentea (1990-1997)
Enda Kenny (1951- ), politikaria, Fine Gael alderdiko burua