Kalitxe

Kalitxe^[1] kaltzio karbonatozko depositu edafiko gogortu bat da. Honek beste material batzuk zementatzen ditu, hala nola harea, buztina, legarra edo lohia.

Mundu osoan aurki daitezke kalitxeak, eskuarki eskualde idor edo erdi-idorretan, hala nola erdialdeko eta mendebaldeko Australian, Kalahariko basamortuan, Sonorako basamortuan, Atacamako basamortuan eta Estatu Batuetako Ordoki Handietako goi-lautadan.

"Kalitxe" terminoa latinezko calx (euskaraz: «kare») hitzetik dator. Ingelesez caliche, hardpan, calcrete edo duricrust diote. Indian kankar esaten zaio.

Txileko iparraldean eta Perun Atacamako basamortuan nitrato-gatzen biltegiei «caliche» dieten. Caliche Txile, Peru, Kolonbia eta Mexikoko biltegi buztintsuak ere izan daitezke. Gainera, hitza bauxita, kaltzedonia, kaolinita, kuartzita, laterita, nitratina eta opalo forma batzuk deskribatzeko erabili dute.

• Breazeale, J. F. y H. V. Smith: «Caliche in Arizona» (419-441. orr.). University of Arizona: Agricultural Experiment Station Bulletin 131, 1930-4-15.
• Price, William Armstrong: «Reynosa Problem of Southern Texas, and Origin of Caliche» (488-522. orr.). Bulletin of the American Association of Petroleum Geologists 17.5, 1933.
• Reeves, C. C., Jr.: Caliche: Origin, Classification, Morphology and Uses. Lubbock (Texas): Estacado Books, 1976.
• Reeves, C. C., Jr., y J. D. Suggs: «Caliche of Central and Southern Llano Estacado, Texas (Notes)» (669-672. orr.). Journal of Sedimentary Petrology 34.3, 1964.