Lubjanka
Lubjanka (ruse Лубянка) aŭ Lubjanko estas neoficiala nomo de konstruaĵo sur la Lubjanka-placo en Moskvo. Ĝi estis konstruita en 1898, servis de 1920 ĝis 1991 kiel ĉefsidejo, centra prizono kaj arĥivejo de la soveta sekretservo en Moskvo. Hodiaŭ tie sidejas la rusa sekretservo FSB. La flava brika konstruaĵo situas ĉe Lubjanka Placo n-ro 2, kontraŭ la metrostacio "Lubjanka" (pli frue "Dzerĵinskaja").
| Lubjanka | |||||
|---|---|---|---|---|---|
 | |||||
| konstruaĵo arkiva konstruaĵo malliberejo rekonilo 
| |||||
| Bazaj datoj | |||||
| Konstrustilo | novbaroka arkitekturo • stalinisma arkitekturo vd | ||||
| Arkitekto | Alexey Shchusev • Alexander Ivanov vd | ||||
| Lando | Rusio vd
| ||||
| Situo | Krasnoselskij | ||||
| Situanta sur | Lubyanka Square | ||||
| Poŝtkodo | 107031 | ||||
| Situo | |||||
| Geografia situo | 55° 45′ 37″ N, 37° 37′ 43″ O (mapo)55.760215737.62859469Koordinatoj: 55° 45′ 37″ N, 37° 37′ 43″ O (mapo) | ||||
| |||||
 Lubjanka | |||||
| Posedata de | Federacia Sekureca Servo de la Rusia Federacio vd | ||||
| |||||
Post malfondo de KGB, Lubjanka iĝis ĉefsidejo de la rusaj limtrupoj kaj entenis la novan gvidantaron de sekretservo FSB. Sub gvido de FSB-ĉefo Vladimir Putin, Lubjanka estis reorganizita en 1998. Li konstruigis apartan rus-ortodoksan kapelon proksime al la konstruaĵo.
Lubjanka havas grandnombran ĉelaron por politikaj akuzitoj. Oni aŭskultis kaj turmentis tie ekde 1920 plurcentmilojn da homoj. Multaj mortigis sin, aliajn oni ofte ekzekutis senjure. La prizono funkcias ankaŭ post 1991.
Granda parto de la arĥivitaj materialoj kaj multaj politikaj enprizonigitoj estis neniigitaj, ekzekutitaj je nazia minaco de okupo de Moskvo. Tiam neniiĝis materialoj de Ĉeka pri fruaj jaroj de Sovetunio. Sekva neniigo okazis post morto de Stalin, en 1953. La biblioteko restis netuŝita kun la malpermesitaj libroj en Sovetunio (ekz. verkoj de Aleksandr Solĵenicin, Passos, Sergej Jesenin, Boris Pasternak).