Iguacuo
Igvasuo[1][2] aŭ Igŭasuo[3], (portugale Cataratas do Iguaçu; hispane Cataratas del Iguazú), estas granda akvofalo situanta en Sudameriko ĉe landlimo inter Argentino kaj Brazilo (80% en Argentino kaj 20% en Brazilo), proksimume de la hidroelektra centralo Itajpuo en distanco de ĉirkaŭ 20 Km. Ĝi altas 72 metrojn kaj enhavas apartigeblajn 150–300 falojn, depende de na kiom da akvo Rivero Iguazuo kondukas. Apartaj faloj troviĝas plejparte unu apud la alia, sed eblas ankaŭ montri duŝtupajn aŭ treŝtupajn kaskadojn.
| Igvasuo | |
| hispane Cataratas del Iguazú, portugale Cataratas do Iguaçu | |
| akvofalo | |
 Akvofaloj Igvasuo
| |
| Landoj |  Argentino (80%),  Brazilo (20%)
|
|---|---|
| Provinco | Provinco de Misiones Argentino |
| Subŝtato | Paranao Brazilo |
| Trafalejoj | 275 |
| Naciaj parkoj | Nacia Parko Iguazú Argenitino, Nacia Parko Iguaçu Brazilo |
| Tipo de akvofalo | Katarakto |
| Rivero | Igŭasuo |
| Situo | Igŭasuo |
| - koordinatoj | 25° 41′ 43″ S 54° 26′ 12″ U / 25.69528 °S, 54.43667 °U (mapo) |
| Alteco | 82 m |
| Trafluo | |
| - mezproksima | 6 500 m³/s |
| Por publiko | alireblaj |
| Plej facila aliro | Puerto Iguazú argentina flanko Foz do Iguaçu brazila flanko |
| Malkovrinto | Álvar N. Cabeza de Vaca eŭropa malkovrinto |
| - dato | 1541 |
| Loko de Monda heredaĵo de UNESKO | |
| Nomo | Iguazu Falls |
| Tipo de heredaĵo | natura heredaĵo |
| Regiono | Latina Ameriko |
  Situo enkadre de Brazilo
| |
 Situo enkadre de Argentino
| |
 Situo enkadre de Sud-Ameriko
| |
 Vikimedia Komunejo: Iguazu Falls
| |
| Retpaĝo: www | |
| |
Ĝi estas Monda Naturheredaĵo de Unesko.
Kaskadego Iguazu
redaktiTrafluinte de Kuritibo (Brazilo) pli ol 1300 kilometrojn da brazila teritorio, la rivero Iguazú, 15 kilometrojn antaŭ enflui la riveron Paraná, akiras mondan famon pro sia imponega katarakto. Tiu malsuprenĵetiĝas ĉe la 25a grado de suda latitudo. Do abundas tropika vegetaĵaro, kiu nun troviĝas sub ŝtata naturprotektado kaj ĉirkaŭas la belegan vidindejon malkovritan en 1541-42 de la hispano Alvar Núnez Cabeza de Vaca („Bovin-kapulo'). 275 akvofaloj, kelkaj el ilí falantaj preskaü 90 metrojn, estas admirataj tie de miloj da turistoj, kiuj daŭre alveturas. La akvofalara duoncirklo etendiĝas tra 2700 metroj, krucante la limon inter Argentino kaj Brazilo. Do la multnombraj videmuloj devas trairi la limkontrolon por ĝui la tuton de la grandioza spektaklo.
La rivero Iguazú ĵetas normale 1700 kubajn metrojn da akvo sekunde tra siaj kaskadegoj, kies roka arkitekturo estiĝis antaü 50 milionoj da jaroj. Sed laü la meteologiaj kondiĉoj tiu flukvanto ege malsamas. Laüdire en la jaro 1978 la fluejo preskaŭ sekiĝis kaj la fama katarakto seniluziigis la vizitantojn. Male antaŭ iom da tempo pro fortegaj pluvoj la rivero multobliĝis tiom, ke ĝia akvokvanto superis 30 000 kubajn metrojn sekunde. La akvonivelo suprenirinte kelkajn metrojn detruis parton de la pontvojoj, kiuj en la argentina flanko kondukas la turistojn ĝis Garganta del Diablo („Gorĝo de I' Diablo'). Tie akvofalegoj, unu vide al la alia, malsuprenĵetiĝas en tondranta truego.
Per motorboatoj la videmuloj nun trairas la mankantajn partojn de la pontovojo por admiri ekde sekura platformo la sovaĝan spektaklon de la bruegantaj akvoj. Personoj, kiuj vidis la katarakton de Niagara (Usono), asertas ke tiu de Iguazú estas pli impona.
Oni surpriziĝas vidi inter la homoj strangan mambeston petantan nutraĵojn. Tiuj coatí alvenas propravole de la arbaro por profiti siamaniere de la turisma konjunkturo, kiel la flugkompanioj, la busoj, la hoteloj, komercistoj kaj tiel plu.
Bildigoj en filmo
redaktiLa akvofaloj estis filmitaj en kelkaj filmoj, inkluzive de:
- Moonraker (1979)
- The Mission (1986)
- O Trem Caipira (1994)
- Tummy (1995)
- Happy Together (1997)
- Mr. Magoo (1997)
- Miami Vice (2006)
- In the Hands of the Gods (2007)
- Indiana Jones and the Kingdom of the Crystal Skull (2008)
- OSS 117: Rio ne répond plus (2009)
- Salve Geral (2009)
- Operação X (2011)
Fotoj
redaktiReferencoj
redakti- ↑ Arkivita kopio. Arkivita el la originalo je 2014-03-22. Alirita 2014-03-22 .
- ↑ http://esperanto-mg.com.br/arquivos/esperantigo-tulioflores.pdf
- ↑ Laŭ "Großes Wörterbuch Deutsch-Esperanto", de Erich-Dieter Krause, paĝo 672, kapvorto "Iguaçu"
Eksteraj ligiloj
redakti- Ĉi tiu artikolo legita esperante ĉe YouTube