Fenĉolo

Ne konfuzu ĉi tiun artikolon kun Fenkolo aŭ Fenolo.

Fenĉolo
α-Fenĉolo β-Fenĉolo
Alternativa(j) Nomo(j)
Fenĉola alkoholo Endo-Fenĉolo 2-Fenĉanolo 3,3-dimethyl-8,9-dinorbornan-2-ol
Kemia formulo	C10H17OH
PubChem-kodo	6997371
ChemSpider kodo	4882019
CAS-numero-kodo	1632-73-1
Kemiaj proprecoj
Aspekto	senkolora ĝis flaveca solido aŭ duonsolida je meditemperaturo kun kamforeca odoro
Molmaso	154.135765 g mol−1
Smiles	CC1(C2CCC(C2)(C1O)C)C
Denseco	0,942 g/cm3 (20 °C)
Refrakta indico	${\displaystyle n_{761}^{20}}$ 1,4625 ĝis ${\displaystyle n_{761}^{20}}$ 1,4780
Fandopunkto	39 to 45 °C (102 to 113 ℉; 312 to 318 K)
Bolpunkto	201 °C (394 ℉; 474 K)
Ekflama temperaturo	65 °C (149 ℉; 338 K)
Solvebleco	Akvo:tre malmulte solvebla Tre solvebla en Kloroformo etanolo acetono etero benzeno tolueno.
Sekurecaj Indikoj
Riskoj	R36/38
Sekureco	S22/24/25 S24/25
Pridanĝeraj indikoj
Danĝero T Toksa F Brulema Xi Irita
GHS etikedigo de kemiaĵoj[1]
GHS Damaĝo-piktogramo
GHS Signalvorto	Averto
GHS Deklaroj pri damaĝoj	H315, H319, H335
GHS Deklaroj pri antaŭgardoj	P261, P264, P271, P280, P302+352, P304+340, P305+351+338, P312, P321, P332+313, P337+313, P362, P403+233, P405, P501
Escepte kiam indikitaj, datumoj estas prezentataj laŭ iliaj normaj kondiĉoj pri temperaturo kaj premo (25 °C kaj 100 kPa)

Fenĉolo aŭ Fenĉila alkoholo estas dicikla unuterpeno kaj izomero de la borneolo. Ĝi prezentiĝas laŭ kvar izomeraj stereokemiaj modifitaj, α-Fenĉolo (endo- kaj ekzo- tipaj) kaj β-Fenĉolo (endo- kaj ekzo- tipaj), kie la hidroksila grupo staras super kaj malsuper la nivelo de ties sesmembra grupo. Fenĉolo troviĝas en plantoj kiel Oficina rosmareno, Vera lupolo, Muskato, Pino kaj fruktoj kiel Limeo, Oranĝo kaj Grapfrukto.

La odoro varias el kamforsimila ĝis citroneca aŭ ligneca. La gusto estas amara kaj limeosimila. La α-izomeroj estas iritaj al la okuloj, haŭto kaj mukozaj membranoj. Kiam ingestita ĝi kaŭzas iriton al la digesta sistemo, kaj kiam inhalita ĝi estas irita al la spira sistemo. La Fenĉolo estas produkta elde la Fenĉono-reduktiĝo kaj rekristalizita per miksaĵo da benzeno kaj etero aŭ distilado. La Fenĉono same estas produktebla per malhidrogenizo de la Fenĉolo. Kiel gustigilo ĝi estas uzata en trinkaĵoj, glaciaĵoj, dolĉaĵoj kaj bakaĵoj. Fenĉolo estas antisepsa kaj neŭrotonika. En medicino ĝi estas aplikebla en kazoj de hepata kaj galvezika unsuficienco.