Geedzoj
Geedzoj estas personoj laŭleĝe ligitaj por kunvivado kaj fondo de familio. Viron en tia rilato oni nomas edzo kaj virinon en tia rilato oni nomas edzino. Malsamseksan paron oni nomas geedzoj (t.e. edzo kaj edzino), viran paron oni nomas edzoj kaj inan paron oni nomas edzinoj.
Tradicie en Esperanto ne ekzistas esprimo por ununombre kaj seksneŭtrale nomi personon en tia rilato. Estas uzataj la vortoj geedzo[1][2] kaj spozo[3][4], sed kelkaj parolantoj konsideras la unuan el tiuj formoj kontraŭfundamenta kaj la duan (same kiel multajn aliajn proponitajn neologismojn) evitinda.
En la abrahamaj religioj (islamo, judismo, kristanismo) kaj aliaj tradiciaj kulturoj estas permesitaj nur ligoj inter viroj kaj virinoj. Sed nun en kelkaj regnoj tiaj ligoj estas oficiale agnoskataj ankaŭ inter personoj de ajnaj seksoj, inkluzive neduumulojn.
Infanoj
redaktiKvankam en okcidentaj landoj geedzoj kelkfoje elektas ne havi infanojn, tia elekto ne estas akceptita en iuj partoj de la mondo. En kelkaj kulturoj kaj religioj, geedzeco postulas la devon havi infanojn. Ekzemple en norda Ganao la pago al la familio de la novedzo indikas, ke la virino devas naski infanojn, kaj virinoj kiuj uzas kontraŭkoncipon estas je risko je minacoj kaj devigoj.[5]
Elektado
redaktiEstas multaj manieroj elekti personon, kiuj varias tra la mondo, ekzemple ama geedzeco, aranĝita geedzeco kaj devigita geedzeco. La lasta estas en iuj jurisdikcioj nuligebla. Devige geedzigi iun estas ankaŭ krimo en kelkaj landoj.[6]
Mistraktado
redaktiGeedzoj estas sufiĉe ofte mistraktataj per anima aŭ korpa perforto, kun senbazaj kulpigoj je malfideleco, adulto, kaj tiel plu. Tiaj mistraktoj povas fine kaŭzi divorcon.
Vidu ankaŭ
redaktiReferencoj
redakti- ↑ Bertilo Wennergren (2020-01-01). GE. Plena Manlibro de Esperanta Gramatiko. Arkivita el la originalo je 2020-01-08. Alirita 2020-01-08 . “geedzo = “edzino aŭ edzo (aŭ neduuma persono en tia rilato)””.
- ↑ Reta Vortaro: geedzo
- ↑ Høeg, Tom Arbo. (1990) Juraj Vortoj kaj Esprimoj. Oslo: Universitetsbiblioteket i Oslo, p. 106. ISBN 9788270001613. OCLC 24248504. “spozo signifas unu el la geedzaj partneroj”.
- ↑ Reta Vortaro: spozo
- ↑ (1999) “Women’s fears and men’s anxieties: the impact of family planning on gender relations in Northern Ghana”, Studies in Family Planning 30 (1), p. 54–66. Arkivigite je 2019-11-23 per la retarkivo Wayback Machine Arkivita kopio. Arkivita el la originalo je 2019-11-23. Alirita 2020-01-24 . Pdf. Arkivigite je 2019-03-21 per la retarkivo Wayback Machine
- ↑ Anti-social Behaviour, Crime and Policing Act 2014. legislation.gov.uk.