Villel de Mesa

Villel de Mesa
municipo en Hispanio vd
Administrado
Lando	Hispanio
Regiono	Kastilio-Manĉo
Provinco	Gvadalaĥaro
Komarko	Senjorlando de Molina-Alto Tajo (Molina-Alta Taĵo)
Poŝtkodo	19332
Demografio
Loĝantaro	164  (2023) [+]
Loĝdenso	4 loĝ./km²
Geografio
Geografia situo	41° 8′ N, 1° 59′ U (mapo)41.1266499-1.9900596Koordinatoj: 41° 8′ N, 1° 59′ U (mapo) [+]
Alto	928 m [+]
Areo	37 km² (3 700 ha) [+]
DEC Situo de Villel de Mesa
DEC Situo de Villel de Mesa
Alia projekto
Vikimedia Komunejo Villel de Mesa [+]
v • d • r

Villel de Mesa [biĜEL deMEsa] estas municipo en Hispanio, en la aŭtonoma komunumo, do regiono Kastilio-Manĉo kaj la provinco Gvadalaĥaro. Laŭ la stato de 2023 en la municipo vivis 164 loĝantoj sur areo de 37 kvadrataj kilometroj, kio rezultigas loĝdenson de 4,4 loĝantoj/km². La loĝantoj nomiĝas villeleros [biĝeLEros] respektive villeleras [biĝeLEras].

Villel de Mesa situas en la nordorienta parto de Kastilio-Manĉo en la komarko Senjorlando de Molina-Alto Tajo (Molina-Alta Taĵo) en la nordorienta parto de la Provinco Gvadalaĥaro, je altitudo de 928 m super marnivelo; je 127 km el Gvadalaĥaro, la provinca ĉefurbo. La geografiaj koordinatoj estas 41°07′36″N 1°59′24″Ok. Najbaras la municipoj Algar de Mesa, Tartanedo, Mochales, Arcos de Jalón kaj Sisamón.

Kvankam arkeologiaj elfosadoj en la municipa teritorio konfirmas fruan setladon, la origino de Villel de Mesa estas en la 12-a jarcento, kiam iom post la konkero de la tajfo de Molina de Aragón fare de Alfonso la 1-a de Aragono, la unua senjoro de Molina, nome Manrique Pérez de Lara, reloĝigis la valon kaj inkludis ĝin ene de la jurisdikciajn limojn kiujn markis la foruo kaj kiuj ĉe tiu zono atingis ĝis Sisamón. Ene de la senjorio, Villel havis strategian gravon dum la Mezepoko pro sia situo kiel pasejo inter Kastilio kaj Aragono kaj sur kruta deklivo de roka monteto meze de la valo de la rivero Mesa.

En 1299, la familio Funes, origina el Navaro kaj posedanta de la kastelo de Ariza, alvenis al la alta parto de la valo de la rivero Mesa, kaj alproprigis senprobleme el tiu zono tiam strategia. Iĝis senjoro de Villel Rui González de Funes, kaj de tie ĝi pasis al liaj posteuloj, kiuj dum jarcentoj posedis tiun propraĵon, foje por la Regno de Aragono kaj foje por Kastilio. Liaj posteuloj ricevis la titolon de markizoj de Villel en 1680, kiuj unuigis tiun titolon al la pradinastio Funes, kun la familioj Azagra kaj Andrade, formante iliaj ŝildoj la blazonon de la senjorio de Villel. Poste ĝi apartenis al la heredaĵo de la markizoj de Almenara.

Dum la dua duono de la 19-a jarcento la loĝantaro estis preskaŭ ĉiam proksime de la 700 loĝantoj, poste eĉ supreniris ĝis pli ol 800, sed poste venis dekadenco kaj la loĝantaro malpliiĝis. Post la Hispana Enlanda Milito la loĝantaro falis el pinto de 797 loĝantoj en 1940 al 198, tio estis oni perdis pli ol 600 loĝantojn pro diversaj tialoj: nome bataloj, prizono, politika persekutado, malsato ktp. Meze de la 20a jarcento la loĝantaro de multaj vilaĝoj de la regiono atingis pinton, kaj ankaŭ ĉe Villel de Mesa, sed poste okazis elmigrado, senloĝigo kaj maljuniĝo de la loĝantaro ĉefe dum la 1960-aj kaj 1970-aj jaroj, kaj ankaŭ ĉe Villel de Mesa kie la nombro de loĝantoj falis al la nunaj 164 en 2023.

Agrikulturo kaj brutobredado tradicie. Pensioj de emerituloj. Rura turismo. Ĉefaj vidindaĵoj estas la kastelo sur alta rokaro, granda ĉefturo, korto kaj dua turo, kaj restaĵoj de murego el la 15-a jarcento; palaco de la markizoj de Villel, ĉe la kastelo kaj verko de la 18-a jarcento; preĝejo de la Asunción (Ĉieliro) origina de la 16-a jarcento kiel mikso de la gotika kaj renesanca stiloj, kun pordego sude, fenestroj kaj kruconervuraj volboj, retabloj de pentrarto kaj skulptarto de la 16-a al 18-a jarcentoj kun baroka ĉefretablo kun figuroj de la Ĉieliro de la Virgulino, de Kristo Resurekcia kaj de Sankta Bartolomeo, kaj baptujo de la 16-a jarcento. Dise tra la vilaĝo estas variaj ekzempleroj de popola arkitekturo, kiel la domego de la familio Semper-Ribas, kun granda pordega arko duoncirkla dovelhava kaj familia blazono, kaj la domo de la Inkvizicio. Menciindas ankaŭ la ermitejo de Pastorcillos (paŝtististoj) kaj la ermitejo de Jesuo Nazarano. Estas ankaŭ la restaĵoj de la kastelo de la familio Mesa.

• Municipoj de provinco Gvadalaĥaro

v • d • r municipoj de provinco Gvadalaĥaro   Abánades Ablanque Adobes Alaminos Alarilla Albalate de Zorita Albares Albendiego Alcocer Alcolea de las Peñas Alcolea del Pinar Alcoroches Aldeanueva de Guadalajara Algar de Mesa Algora Alhóndiga Alique Almadrones Almoguera Almonacid de Zorita Alocén Alovera Alustante Angón Anguita Anquela del Ducado Anquela del Pedregal Aranzueque Arbancón Arbeteta Argecilla Armallones Armuña de Tajuña Arroyo de las Fraguas Atanzón Atienza Auñón Azuqueca de Henares Baides Baños de Tajo Bañuelos Barriopedro Berninches La Bodera Brihuega Budia Bujalaro Bustares Cabanillas del Campo Campillo de Dueñas Campillo de Ranas Campisábalos Canredondo Cantalojas Cañizar El Cardoso de la Sierra Casa de Uceda El Casar Casas de San Galindo Caspueñas Castejón de Henares Castellar de la Muela Castilforte Castilnuevo Cendejas de Enmedio Cendejas de la Torre Centenera Checa Chequilla Chiloeches Chillarón del Rey Cifuentes Cincovillas Ciruelas Ciruelos del Pinar Cobeta Cogollor Cogolludo Condemios de Abajo Condemios de Arriba Congostrina Copernal Corduente El Cubillo de Uceda Driebes Durón Embid Escamilla Escariche Escopete Espinosa de Henares Esplegares Establés Estriégana Fontanar Fuembellida Fuencemillán Fuentelahiguera de Albatages Fuentelencina Fuentelsaz Fuentelviejo Fuentenovilla Gajanejos Galápagos Galve de Sorbe Gárgoles de Abajo Gárgoles de Arriba Gascueña de Bornova Guadalajara Henche Heras de Ayuso Herrería Hiendelaencina Hijes Hita Hombrados Hontoba Horche Hortezuela de Océn La Huerce Huérmeces del Cerro Huertahernando Hueva Humanes Illana Iniéstola Las Inviernas Irueste Jadraque Jirueque Ledanca Loranca de Tajuña Lupiana Luzaga Luzón Majaelrayo Málaga del Fresno Malaguilla Mandayona Mantiel Maranchón Marchamalo Masegoso de Tajuña Matarrubia Matillas Mazarete Mazuecos Medranda Megina Membrillera Miedes de Atienza La Mierla Milmarcos Millana La Miñosa Mirabueno Miralrío Mochales Mohernando Molina de Aragón Monasterio Mondéjar Montarrón Moratilla de los Meleros Morenilla Muduex Las Navas de Jadraque Negredo Ocentejo El Olivar Olmeda de Cobeta La Olmeda de Jadraque El Ordial Orea Pálmaces de Jadraque Pardos Paredes de Sigüenza Pareja Pastrana El Pedregal Peñalén Peñalver Peralejos de las Truchas Peralveche Pinilla de Jadraque Pinilla de Molina Pioz Piqueras El Pobo de Dueñas Poveda de la Sierra Pozo de Almoguera Pozo de Guadalajara Prádena de Atienza Prados Redondos Puebla de Beleña Puebla de Valles Quer Rebollosa de Jadraque El Recuenco Renera Retiendas Riba de Saelices Rillo de Gallo Riofrío del Llano Robledillo de Mohernando Robledo de Corpes Romanillos de Atienza Romanones Rueda de la Sierra Sacecorbo Sacedón Saelices de la Sal Salmerón San Andrés del Congosto San Andrés del Rey Santiuste Saúca Sayatón Selas Semillas Setiles Sienes Sigüenza Solanillos del Extremo Somolinos El Sotillo Sotodosos Tamajón Taragudo Taravilla Tartanedo Tendilla Terzaga Tierzo La Toba Tordelrábano Tordellego Tordesilos Torija Torre del Burgo Torrecuadrada de Molina Torrecuadradilla Torrejón del Rey Torremocha de Jadraque Torremocha del Campo Torremocha del Pinar Torremochuela Torrubia Tórtola de Henares Tortuera Tortuero Traíd Trijueque Trillo Uceda Ujados Utande Valdarachas Valdearenas Valdeavellano Valdeaveruelo Valdeconcha Valdegrudas Valdelcubo Valdenuño Fernández Valdepeñas de la Sierra Valderrebollo Valdesotos Valfermoso de Tajuña Valhermoso Valtablado del Río Valverde de los Arroyos Viana de Jadraque Villaescusa de Palositos Villanueva de Alcorón Villanueva de Argecilla Villanueva de la Torre Villares de Jadraque Villaseca de Henares Villaseca de Uceda Villel de Mesa Viñuelas Yebes Yebra Yélamos de Abajo Yélamos de Arriba Yunquera de Henares La Yunta Zaorejas Zarzuela de Jadraque Zorita de los Canes