Viĉenco

Ĝemelurboj
	Pforzheim • Annecy • Klevlando • Osijek • Burgoso vd

	Vicenza
komunumo de Italio ; urbo ; urbego vd
Ĝemelurboj
	Pforzheim • Annecy • Klevlando • Osijek • Burgoso vd
Ŝtato	Italio
Regiono	Veneto (2005)
Provinco	VI Viĉenco (2005)
Geografia situo	45° 33′ N, 11° 33′ O (mapo)45.5511.55Koordinatoj: 45° 33′ N, 11° 33′ O (mapo)
Alto super marnivelo	39 m
Areo	80 (2005) km²
Loĝantaro	109 823 (2023)
Loĝdenso	1363 loĝantoj/km²
Subdividaĵoj	Anconetta, Bertesina, Bertesinella, Bugano, Casale, Debba, Longara, Ospedaletto, Polegge, San Pietro Intrigogna, Santa Croce Bigolina, Tormeno (2005)
Najbaraj komunumoj	Altavilla Vicentina, Arcugnano, Bolzano Vicentino, Caldogno, Costabissara, Creazzo, Dueville, Longare, Monteviale, Monticello Conte Otto, Quinto Vicentino, Torri di Quartesolo (2005)
Patrono	San Vincenzo
Festa tago	8-a de septembro (2005)
Nomo de loĝantoj	vicentini
Poŝtkodo	36100
Imposta kodo	L840
Kodo laŭ ISTAT	024116
Telefona prefikso	0444
Estro
Retpaĝo	http://www.comune.vicenza.it
	v • d • r

Viĉenco (itale Vicenza) estas komunumo de Italio kun proksimume 113.000 loĝantoj. Ĝi estas ĉefurbo de la samnoma provinco de Viĉenco, kaj unu el la ĉefaj urboj de la norditala regiono Veneto.

Episkopa sidejo, ĝi estas konata kiel la urbo de Andrea Palladio - renesanca arkitekto, kiu tie realigis grandnombrajn konstruaĵojn kiaj la Villa Almerico Capra "La Rotonda" - kaj ĝi estas tre grava arturbo, kiu allogas turistojn el la tuta mondo.

Pro la grandnombraj konstruaĵoj de Andrea Palladio, la urbo kaj la vilaoj de ĝia provinco enestas la liston de monda kulturheredaĵo de UNESKO.

Historio

En la romia epoko, la urbo estis nomata Vicetia [viĉecia] kaj unue menciita en la jaro 135 a-K.

Dum mezepoko, Viĉenco estis konkerita de Verono kaj aneksita al la senjorlando de la familio Della Scala.

De 1404 ĝis 1797, ĝi apartenis al la Venecia respubliko. Estis kvar pacemaj kaj bonstataj jarcentoj: arto atingis subliman nivelon kaj ekonomiko prosperis. La 16-a jarcento estis epoko de la granda renesanca arkitekto Andrea Palladio, kiu heredigis al Vicenza kaj al tuta mondo nesubstitueblan arkitekturan propraĵon. Liaj ĉefkonstruaĵoj estas la Basilica Palladiana (Baziliko de Palladio), la Teatro Olimpico (Olimpika Teatro) kaj la vilao nomata Rotonda (Vilao Ronda). La tradicio de Palladio estis daŭrata de Vincenzo Scamozzi kaj aliaj arkitektoj ĝis la 18-an jarcenton.

En la 19-a jarcento, post la falo de Napoleono, Vicenza fariĝis aŭstrian urbon; fine, ĝi eniris en la Itala regno en la 1866. Dum la unua mondmilito oni batalis en la montaro de la provinco; dum la dua mondmilito la urbo estis tre difektata de Aliancana bombardado.

De la 1950-aj jaroj, forta ekonomika kaj industria kreskado transformis ĝin je prospera urbo.

Sciindaj informoj

Vicenza estas la ununura itala komunumo kiu havas du orajn medalojn pro milita valoro sur sia standardo: la unua estis konsentita de la Reĝo Viktoro Emanuelo la 2-a la 18-an de novembro 1866 pro la rezistado al la Aŭstrio-Hungario en la 1848; la dua estis donita de la Prezidento Oscar Luigi Scalfaro la 11-an de marto 1995 pro la suferegoj de la loĝantaro dum la liberiĝa milito (1943 - 1945).
La urbanoj de Vicenza estas nomataj Magnagati ("katmanĝuloj"): oni pensis ke dum la milito ili estis tiom malriĉaj, ke la malsata loĝantaro manĝis la vagantajn katojn, ĉar ili ne povis aĉeti manĝaĵon.