Publika internacia juro

Publika internacia juro, latine ius gentium aŭ angle international law, estas la aro de la reguloj, kiuj koncernas la rilatojn inter sendependaj estaĵoj kadre de la Internacia Socio, inkl. de la suverenaj ŝtatoj.

La plimulto el tiuj reguloj baziĝas sur diplomatiaj interkonsentoj, traktatoj aŭ kutimoj.

Ekzistas internaciaj tribunaloj, kiel ekz. la Internacia Kortumo (la arbitracia organo de UNO), kaj la Eŭropa Kortumo pri Homaj Rajtoj (la organo de Konsilio de Eŭropo).

La malforto de tiu juro kuŝas en tio, ke ĝi ne havas sankcion. La ŝtatoj spontane submetas sin al ĝi, sed okaze de konflikto nur al la venkinto oni povos apliki punon. Tial doktrinaj aŭtoroj opinias, ke la publika internacia juro ne vere estas juro.

Tradicie kontrastas la publika internacia juro kun la privata internacia juro.

En sciencaj publikaĵoj dediĉitaj al la naturo kaj esenco de internacia juro, ĝiaj kvalitoj kiel ekzemple universaleco, ĝenerala demokratio kaj kontraŭ-diskriminacio estas ofte notitaj . Ĉi tio signifas, ke ĉi tio estas la "komuna" rajto de la tuta homaro, esprimanta la plej gravajn, nediskuteblajn valorojn kunhavitajn de homoj sendepende de ilia kultura, etna, rasa, religia, civila aŭ ajna alia aparteno. Krome, internacia juro estas:

• kontraŭmilita - la internacia komunumo prenas ĉiujn eblajn rimedojn por malhelpi agresemajn militojn kaj armitajn konfliktojn, kaj se ili ekflamas, ĝi faras ĉion eblan por minimumigi homajn kaj materiajn perdojn;
• kontraŭkolonia - akre kontraŭas ĉian formon de koloniismo, perfortan malobservon de la rajto de popoloj kaj nacioj al libera memdeterminado;
• demokrata kaj humana - antaŭenigas la ideojn pri protektado de homaj rajtoj kaj liberecoj, batalas kontraŭ la malbonaj praktikoj de sklaveco kaj la sklavkomerco, trudlaboro, ekspluatado de infanoj kaj virinoj, ktp.

La entoj de internacia juro estas:

• ŝtatoj, la ĉefaj entoj (unualoke)
• internaciaj interregistaraj organizaĵoj (dualoke)
• subjektoj de internacia juro (trialoke)

Sub certaj kondiĉoj povas esti agnoskataj kiel subjektoj de internacia juro:

• ŝtat-similaj entoj
• neregistaraj organizaĵoj
• nacioj kaj popoloj batalantaj por sendependeco (vidu ankaŭ sub Organizaĵo de Nereprezentitaj Nacioj kaj Popoloj - akronimo UNPO)
• naturaj personoj (la plej juna temo de internacia juro, kiu ne estas konsiderata de ĉiuj kiel tia)

Ekzistis subjektoj de internacia juro kiuj ne estis ŝtatoj: tia la neŭtrala teritorio de Moresneto (inter Belgio kaj Germanio) agnoskita de la Kongreso de Vieno en 1815 (ĝis 1920) kaj la Asocio Internacia por Afriko, kreita de la belga reĝo Leopoldo la Dua, agnoskita de ĉiuj potencoj en la Kongreso de Berlino (1885), inkluzive de Usono (unua agnoskinto) kaj la Otomana Imperio.

Nuntempaj gravaj subjektoj de internacia juro kiuj ne estas ŝtatoj, estas :

• la Sankta Seĝo (Vatikano estas nur parto el ĝi),
• Tajvano,
• la Suverena Ordeno de la Maltaj Kavaliroj. Ĉi lasta, pro la manko de teritorieco kaj la diasporeco de ĝiaj civitanoj, estas la plej simila al la Esperanta Civito^[1].

• Internacia juro
• Internacia juro de homaj rajtoj
• Internacia humanitara juro

1. ↑ (eo) Heroldo de Esperanto, majo 2024, p. 1

v • d • r Juro Kernaj temoj Administracia juro * Delikto * Egaljusteco * Publika internacia juro * Juro pri obligacioj * Konstitucia juro * Kontrakto * Leĝa procezo ** Civila leĝoprocezo ** Krima leĝoprocezo ** Milita leĝprozedo * Poseda juro * Pruveco * Publika juro * Puna juro * Restituado * Statuta leĝo Aliaj temoj Aerokosma juro * Amaskomunikila juro * Aviada juro * Banka juro * Bankroto * Enmigrada juro * Familia juro * Fideikomisa juro * Fiska juro * Homaj rajtoj * Informila juro * Intelekta propraĵo * Internacia krimjuro * Juro pri energio * Juro pri kompanioj * Komerca juro * Konflikto de leĝoj * Konkurenca juro * Konsumanta protektado * Labora juro * Maljusta riĉigado * Mara juro * Produktanta respondeco * Regulado de financoj * Publiksana juro * Sporta juro * Testamento * Vivmedia juro * Voĉdona juro Fontoj de juro Antecedento ** Jurisprudenco * Dekreto ** Edikto ** Plenuma ordono * Delegata leĝdono ** Reglamenta povo * Konstitucio * Kutimo * Statuto Leĝaj sistemoj Civila kodekso * Ĉina juro * Juda leĝo * Kadrojuro * Kanona juro * Romia juro * Rusia juro * Statuta leĝo * Somalia leĝo * Ŝario Leĝaj normoj Analiza studo de leĝo * Ekonomika analizo de leĝo * Historio de juro * Internacia leĝaj normoj * Jura sociologio * Jurisprudenco * Kompara leĝo Kategorio Listo de juraj terminoj Portalo